روزنامه ابتکار
1396/10/20
«ابتکار» از شکاف عمیق جنسیتی در پست‌های مدیریتی بانوان گزارش می‌دهد توفان مشکلات برای مدیریت زنان
سوسن نوری«گزارش مجمع جهانی اقتصاد در مورد ایران، حکایت از شکاف عمیق جنسیتی و محدودیت‌های ساختاری برای مشارکت زنان دارد.» اگرچه شکاف جنسیتی ابعاد مختلفی دارد اما در بخش کلان آن، همین یک جمله کافی است تا دولت دوازدهم برای رفع نسبی این شکاف چاره‌اندیشی کند و گاه و بی‌گاه محور صحبت‌های مقام‌های مسئول زن در ماه‌های اخیر افزایش تفویض پست‌های مدیریتی به زنان تا پایان این دولت باشد.
از 144 کشور جهان، ایران رتبه 140 را در شکاف جنسیتی به خود اختصاص داده است در حالی که در سال 2016 ایران یک پله بالاتر یعنی ردیف 139 قرار داشت. شاخص شکاف جنسیتی رتبه کشورها را در چهار حوزه مدیریت سیاسی، اقتصاد، آموزش و بهداشت می‌سنجد. در حال حاضر ایران بالاتر از کشورهای چاد، سوریه، پاکستان و یمن قرار گرفته و عربستان سعودی، مالایا و لبنان نیز بالاتر از ایران جای گرفته‌اند.
اگرچه بحث حضور زنان در عرصه مدیریت کشور و دستگاه‌های اجرایی در سال‌های اخیر مورد توجه کارگزاران قرار گرفته اما روند آن در همه این سال‌ها نشان می‌دهد بیشتر اقدامات صورت گرفته به‌ویژه در بحث مدیریت‌های کلان مانند وزارت‌خانه، به صورت نمایشی بوده است. این موضوع در بازه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری نمود بیشتری پیدا می‌کند؛ به عبارت دیگر، در چند دوره گذشته زنان برای جناح‌های مختلف سیاسی ابزاری شده‌اند برای جمع‌آوری آرا اما رفته رفته با فاصله گرفتن از حال و هوای انتخابات، مدیریت زنان هم به دست فراموشی سپرده میشود. همه اینها درحالی است که شهرها و به‌خصوص، کلانشهر‌ها دارای این ظرفیت هستند که از توانمندی‌های ذاتی بانوان بهره ببرند و به خاطر ذات اجتماعی امور در شهرها، زنان به‌عنوان بخش انکارناپذیر جامعه، می‌توانند نقش فعالی داشته باشند اما فعال‌سازی این پتانسیل نیاز به یک برنامه و عزم همگانی دارد تا همپای کشورهای توسعه‌یافته یا در حال توسعه، نقش زنان در مدیریت شهری جدی گرفته شود و مدیریت‌های کلان در اختیار آنها قرار گیرد.
همین سال گذشته بود که شهردار وقت تهران اعلام کرد که تنها 13درصد از امور مدیریتی در اختیار بانوان قرار گرفته و 20درصد از شاغلان در شهرداری را بانوان تشکیل می‌دهند که این نیز در یک دهه قبل از آن به عنوان آرزو نگریسته می‌شد. هرچند وجود چنین آمارهایی با توجه به حضور اندک زنان در مناصب مدیریتی در سراسر کشور بسیار امیدوارکننده است اما با در نظر گرفتن اینکه نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند، جای کار بسیاری دارد.
قوانین حمایتی از زنان وجود ندارد
نکته دیگر اینکه ایران در حالی در قعر جدول رتبه‌بندی نرخ شکاف جنسیتی مجمع جهانی اقتصاد قرار دارد که شرکت زنان در امور اقتصادی و سیاسی اندکی پیشرفت کرده است اما همچنان موانع کاهش شکاف جنسیتی در بسترهای اقتصاد، سیاست و بهداشت وجود دارد. موانعی همچون نبود قوانین حمایتی از زنان، نبود بسترهای لازم برای مشارکت زنان، در ارجحیت بودن به‌کارگیری مردان در پست‌های مدیریتی کلان و در نهایت عدم اعتماد به نفس زنان، عامل افزایش این شکاف جنسیتی شده است.
هرچند دو ماه پیش معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری با اشاره به ماده 101 و اهمیت برنامه‌ریزی در حفظ تعادل جنسیتی در سطح مدیریت‌های استانی، توضیح داد: باید نگاه متوازنی نسبت به زنان و مردان و فرصت‌های برابر آنان داشت چراکه توسعه بدون حفظ تعادل جنسیتی و فرصت‌های برابر برای زنان و خانواده‌ها میسر نخواهد شد. رویکرد گفت‌وگوی ملی خانواده در تلاش است تا این نگاه را تقویت کند.
به گفته معصومه ابتکار، در صورتی که زنان با گذراندن سلسله مراتب اداری که توسط شورای عالی اداری پیش‌بینی شده است به پست‌های مدیریتی بالا دست پیدا کنند، دستاوردی که از این طریق برای آنان ایجاد خواهد شد از حضور یک وزیر زن در کابینه نیز بیشتر خواهد بود. با طی این مسیر به شکل آهسته و پیوسته کشور نیز به مرحله‌ای خواهد رسید که به شکل گسترده از حضور زنان بهره‌مند شود.
البته او از تحلیل‌های آماری که توسط بعضی از دستگاه‌های کشور ارائه شده و ادعا می‌کند که از 30درصد زنان در پست‌های اجرایی خود استفاده کرده‌اند، انتقاد می‌کند و می‌گوید: نباید فراموش کرد که این مصوبه شامل بهره‌مندی از زنان تنها در مدیریت اجرایی و میانی نیست بلکه باید از آنان در تصمیم‌سازی و مدیریت عالی نیز استفاده شود. این در حالی است که شاهدیم زنان در پست‌های عالی مدیریتی تقریبا ناپدید می‌شوند.
همان زمان بود که مشاور وزیر کشور در امور زنان و خانواده هم خبر از شناسایی بیش از ۲هزار زن توانمند که در استان‌ها پست‌های مدیریتی داشته‌اند، خبر داد. به گفته فهمینه فرهمندپور، برای این افراد ۴۳دوره آموزشی برگزار شده است که آنان از زنان شوراهای اسلامی شهرها، زنان مدیرکل، معاونان مدیرکل و مشاوران امور بانوان وزارت خانه‌ها بوده‌اند. ۶۰۰زن از این تعداد هم از وزارت کشور و نهادهای زیرمجموعه آن مانند فرمانداری‌ها و استانداری‌ها بوده‌اند. 963نفر از دستگاه‌های اجرایی و ۲۵۹نفر نیز از نمایندگان شوراهای شهر دوره‌های گذشته آموزش دیده‌اند.
تاکید مشاور وزیر کشور در امور زنان و خانواده بر اهمیت شایسته‌سالاری در پست‌های مدیریتی است. به گفته فرهمندپور، درعین حال که امیدوارم هیچ زن شایسته‌ای از پست مدیریتی محروم نشود، نباید هیچ زنی به خاطر زن بودن در پست‌های اجرایی بالا قرار گیرد بلکه به خاطر شایسته‌سالاری باید پست بگیرد.
تعهد دولت به تفویض مدیریت به زنان
حالا با گذشت بیش از 60روز از اظهارات این دو مقام مسئول فعال در حوزه زنان دولت حسن روحانی، به‌نظر می‌رسد برنامه‌ریزی‌ها برای افزایش به‌کارگیری زنان در پست‌های مدیریتی با هدف تحقق آن، همچنان ادامه دارد چراکه معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده در آخرین صحبت‌های خود اعلام کرده است 30درصد پست‌های مدیریتی تا پایان دولت دوازدهم در اختیار بانوان شایسته و کارآمد قرار می‌گیرد. به گفته ابتکار، بر اساس برنامه تدوین‌شده 30درصد پست‌ها در سطوح عالی، میانی، استانی و محلی بر اساس شایستگی و توانمندی تا پایان دولت دوازدهم باید به بانوان اختصاص یابد.
اما چه دلایل و عواملی موجب میشود با وجود جمعیت زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه، آنها از صف‌های دریافت حکم‌های مدیریتی باز بمانند و در تصمیم‌گیری‌های کلان نقش پررنگی نداشته باشند. کارشناسان این حوزه موارد متعددی را برای این موضوع مطرح می‌کنند. به‌عنوان مثال فضای مردانه در تصمیم‌گیری، قانون‌گذاری و مدیریت و نقش‌های متعددی که زنان در زندگی برعهده دارند از مواردی است که درباره حضور کمرنگ زنان در پست‌های مدیریتی مطرح میشود.
از سوی دیگر، داشتن پیشینه خدمت در پست‌های مدیریتی کلان کشور هم یکی دیگر از شروط و موانع حضور زنان در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی است که مشاهده میزان مشارکت زنان در مجلس یا فرمانداری، شهرداری و در دیگر حوزه‌‌های سیاسی، نمایی از این واقعیت است. حال آنکه مردان نظام از ابتدا در سمت‌های مختلف مشارکت داشته و مشکلات این‌چنینی ندارند.
همه اینها درحالی است که توانمندی زنان به اندازه‌ای است که در تمامی مراحل سخت و دشوار زندگی، دوشادوش مردان ایستاده‌اند و تلاش می‌کنند تا موانع مختلف سد راه رشد و پیشرفت را کنار بزنند. شاهد این ادعا، افزایش توانمندی‌های زنان در عرصه‌های علمی و آموزشی، حضور در میادین ورزشی و سِمت‌های مختلف است.
با وجود مشکلات زیاد، زنان باید برای دستیابی به مقام‌های بالای مدیریتی به دنبال احقاق حقوق خود باشند و از توفان موانع نهراسند. به هرحال همانطور که شهیندخت مولاوردی، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور حقوق شهروندی می‌گوید کاهش شکاف جنسیتی در ایران زمان‌بر است و با تلاش زنان فعلی در پست‌های مدیریتی می‌توان به آینده حضور زنان در مدیریت کلان کشور امیدوار بود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در تحلیل وقایع اخیر کشور:
به آینده بسیار روشن کشور امیدوار هستم
نگاهی به راهکارهای دولت در مواجه با صدا و سیما
شکایت دولت، رسانه ملی را سربه راه می‌کند؟
چرا خوانندگان خارج‌نشین ، پس از بازگشت به ایران مجوز فعالیت نمی‌گیرند؟
نوشدارو پس از مرگ حبیب
سیدعلی محقق
تاریخ قضاوت خواهد کرد
گزارشی از سالن‌های سینمایی در گوشه و کنار کشور
سالن‌هایی که به عشق «جمشید آریا» پُر می‌شدند
«ابتکار» سناریوهای کاخ سفید برای ماندن یا خروج از توافق هسته‌ای را بررسی می‌کند
مواجهه ترامپ با برجام؛ مقابله یا عقب‌نشینی؟
«ابتکار» از وضعیت تاثیرات سیاستگذاری کسب و کارهای اینترنتی گزارش می‌دهد
بازار آزاد یا بازار بسته بندی شده؟
«ابتکار» از شکاف عمیق جنسیتی در پست‌های مدیریتی بانوان گزارش می‌دهد
توفان مشکلات برای مدیریت زنان
تحقیقات از ماموران زندان درباره خودکشی یکی از متهمان
نخستین کنگره سالگرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برگزار شد
روایت یاران از «آیت الله»
واکنش اصغر فرهادی به اعتراضات اخیر
معاون اول رئیس‌جمهوری:
آیت‌الله هاشمی بعداز ۸۸ مانع حذف اصلاح‌طلبان شد
گاردین:
ترامپ قصد دارد تا تحریم های علیه صدا و سیما را بازگرداند
