وضعیت ذخایر آبی کشور وخیم است؛

گروه انرژی- وضعیت منابع آبی ایران هر روز وخیم‌تر از گذشته می‌شود و پشت سر گذاشتن زمستان‌هایی که خبری از برف و باران در آن نیست این بحران را برای همه قابل درک کرده است. در این میان آمارها و ارقام که نشان از کاهش بالای 50 درصدی در اکثر مناطق دارند مهر تاییدی بر این حقیقت می‌کوبند.
بر اساس یافته‌های دفتر مطالعات پایه منابع آب وابسته به شرکت مدیریت منابع آب ایران در وزارت نیرو، وضعیت بارندگی در سال آبی جاری 97-96 نشان می‌دهد‌ ارتفاع کل ریزش‌های جوی از اول مهر تا 27 دی‌ماه سال 96 بالغ بر 7/36 میلیمتر است که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت یعنی 95 میلی‌متر حدود 4/61 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (9/54 میلیمتر) حدود 2/33 درصد کاهش نشان می‌دهد.
میانگین بارش در استان تهران از ابتدای سال آبی 35 میلیمتر گزارش شده است که نسبت به سال گذشته 66 درصد ونسبت به دراز‌مدت 67 درصد منفی است.
از ابتدای سال آبی جاری میانگین بارش در استان اصفهان شش میلیمتر، خراسان جنوبی یک میلیمتر، سمنان هفت میلیمتر، سیستان‌و‌بلوچستان دو میلیمتر، قم هفت میلیمتر، کرمان هشت میلیمتر و یزد سه میلیمتر گزارش شده است.


همچنین 96 سد که ۴۰ درصد حجم مخازن ۱۷۷ سد مهم کشور را تشکیل می‌دهند کمتر از ۴۰ درصد آب دارند. سدهای دز، سفیدرود، لار، زاینده‌رود، ساوه و ملاصدرا از آن جمله است.
18 سد کشور که 26 درصد مخازن 177 سد مهم کشور را به خود اختصاص داده‌اند بین 40 تا 50 درصد آب دارند. سدهای کوثر، تهم، دامغان، سهند، کارون 3 و کرخه از آن جمله است.
27 سد کشور که 26 درصد ظرفیت مخازن 177 سد مهم کشور را دارند بین 50 تا 70 درصد پر است که سدهای طالقان، کرج، جیرفت، البرز و گتوند اولیا قابل ذکر است.
23 سد کشور نیز که شش درصد از ظرفیت مخازن سدهای مهم را دارند بین 70 تا 90 درصد پر است، سدهای نیجران، دو برج، تنگه‌حمام و شیرین‌دره از آن جمله به شمار می‌آیند و 13 سد دیگر که تنها دو درصد ظرفیت 177 سد مهم کشور را به خود اختصاص داده‌اند بین 90 تا 100 درصد پر است که سدهای سورال، گاوشان، رودبال، داراب، بافت و داریان از آن جمله است.
31 درصد سدهای پنجگانه تامین‌کننده آب شرب تهران آب دارد.
وضع آبی پنج سد تامین‌کننده آب شرب تهران به این شرح است:
سد لار 27 میلیون متر‌مکعب، سد طالقان 249 میلیون متر‌مکعب، سد کرج 101 میلیون متر‌مکعب، سد لتیان 29 میلیون متر‌مکعب و سد ماملو 179 میلیون متر‌مکعب آب دارند.
به این ترتیب در حال حاضر 586 میلیون متر‌مکعب آب در مخازن سدهای تهران وجود دارد و این سدها به ترتیب ذکر شده 3، 59، 55، 39 و 72 درصد پر است و نسبت به سال قبل دو درصد حجم آب سدهای تهران کمتر شده است.
میزان ورودی آب به سدهای پنجگانه از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه) تاکنون 169 میلیون متر‌مکعب بود که نسبت به سال گذشته هفت درصد کاهش نشان می‌دهد و میزان خروجی آب نسبت به زمان مشابه سال گذشته 413 میلیون متر‌مکعب گزارش شده است که پنج درصد افزایش دارد.در همین راستا وزیر نیرو درباره مدیریت مصرف آب باتوجه به کاهش بارندگی در سال‌جاری گفت: باید در مساله آب مدیریت عرضه و تقاضا داشته باشیم. اگر ما فقط توجه به تامین عرضه‌های جدید آب داشته باشیم، مشکلات بیشتری به وجود خواهد آمد.
رضا اردکانیان درباره اینکه در سال آبی جاری بازندگی در تمامی شهرها به شدت کاهش یافته است، برای تامین حق‌آبه کشاورزی و تامین آب کلانشهرها چه تدبیری اندیشیده‌اید تا شاهد تنش آبی نباشیم، گفت: تخصیص حق‌آبه به بخش‌های کشاورزی، صنعت، شرب، بهداشت و محیط زیست از حقوق محترم آنهاست. البته فراموش نکنیم که این امر مربوط به‌سال‌هایی است که نرمال نامیده می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: پروانه برداشت از آب‌ها برای افراد باتوجه به سال‌های طبیعی و نرمال است و با سال‌هایی که بارندگی کم داریم متفاوت است و در آن ذکر می‌شود که چه میزان حق مصرف دارید.
تدابیر دولت برای کاهش تنش آبی
وزیر نیرو ادامه داد: اگر سال اصطلاحا زیر نرمال باشد، یعنی کاهش باران و روانی آب را داشته باشیم متناسب با آن طبق قانون سهمیه‌ها کاهش پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: چنانچه در بخش‌هایی از دولت و مراجع ذی‌صلاح تصمیم بگیرند، مثلا در بخش شرب با توجه به اهمیتی که دارد، آن کاهش اعمال نشود به آن معناست که بخش‌های دیگر کاهش پیدا می‌کند و این مقدار کاهش طبق مصوبات شورای عالی جبران می‌شود.
اردکانیان در پاسخ به این سوال که با توجه به کمبود بارندگی‌ها امسال واردات آب خواهیم داشت یا خیر، گفت: واردات آب، باروری ابرها، آب‌های ژرف، شیرین کردن آب دریا، انتقال‌های طولانی مسیر و حتی استفاده از پسماند، روش‌های تامین آب جدید هستند‌ ولی ما نباید فراموش کنیم به دنبال این روش‌های جدید باید فکری هم برای چگونگی مصرف آب داشته باشیم.
وی تاکید کرد: اگر فقط توجه به تامین عرضه‌های جدید آب داشته باشیم مشکلات بیشتری به وجود خواهد آمد زیرا چگونگی مصرف را اصلاح نکرده‌ایم. ما باید هر دو عرصه را که اصطلاحا مدیریت توامان عرضه و تقاضا می‌نامند در دستور کار داشته باشیم.
از سویی مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران نیز گفت: بر‌اساس آمار میزان بارندگی در تهران ۳۵ میلیمتر بوده که نسبت به سال گذشته ۶۶ درصد منفی است. همین مساله وخیم بودن شرایط سدهای تهران را نشان می‌دهد.
بختیاری، با بیان اینکه برفی که در تهران آمد بسیار ناچیز بود و نمی‌تواند تاثیر چندانی بر میزان منابع داشته باشد گفت: حجم مخازن سدهای استان تهران نسبت به سال گذشته ۱۶ میلیون مترمکعب منفی است.
به گفته وی سال گذشته میزان ارتفاع ذخیره برف در تهران 5/1 متر بود که متاسفانه امسال تقریبا ذخیره برفی صفر است و با توجه به اینکه سدهای تهران رژیم برفی دارند و عمدتا تا تیرماه از ذخیره برفی استفاده می‌کنیم این موضوع نگرانی‌هایی را به وجود آورده است.
وی با بیان اینکه وضعیت بارندگی‌ها امسال در استان تهران مطلوب نیست تاکید کرد: برای رسیدگی به این بحران جلسات متعددی را با شرکت آب و فاضلاب برگزار کرده‌ایم تا بتوانیم بدون هیچ مشکلی تابستان سال آینده را پشت سر بگذاریم.
وی با اشاره به اهمیت مدیریت مصرف اظهار کرد: لازم است که در این شرایط مشترکین ۱۰ تا ۱۵ درصد مدیریت مصرف داشته باشند چرا که تنها از این طریق می‌توان تابستان را بدون مشکل در تامین منابع آبی پشت سر گذاشت.
وی اظهار کرد: به جد خواهش ما از مشترکین این است که به مساله مدیریت مصرف توجه ویژه داشته باشند. گرچه نگرانی‌هایی برای تامین آب در فصل تابستان وجود دارد اما امیدواریم که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مشکل خاصی ایجاد نشود.
وی تصریح کرد: از هم‌اکنون به فکر جیره‌بندی منابع آبی نیستیم اما لازم است که مشترکین نکات لازم در مصرف آب را پیشه کار خود کنند و با نگاه جدی‌تری به این مساله توجه داشته باشند.