روزنامه جهان صنعت

هیچ کس از انتقاد بی نیاز نیست

«جهان صنعت»- حسن روحانی، رییس‌جمهور در دیدار با وزیر و معاونان وزارت امور اقتصادی و دارایی در صحبت‌هایی گفت‌: «همه باید انتقاد شوند و استثنا ندارد‌. تمام مسوولان در کشور قابل نقد هستند‌. در کشور معصوم نداریم مگر اینکه یک‌وقت امام دوازدهم ظهور کرد که‌ آن وقت هم می‌شود نقد کرد‌. پیغمبر هم اجازه نقد می‌داد. بالاتر از پیغمبر که در تاریخ نداریم‌. وقتی پیغمبر صحبتی می‌کرد یک نفر بلند می‌شد و می‌گفت «ا من الله ام منک؟» حرف خودت است یا خدا وحی کرده است؟ اگر می‌گفت «من الله» که هیچ امر خداست اما اگر می‌گفت «منّی» طرف مقابل می‌گفت قبول ندارم و نقد می‌کرد‌. سخنان روحانی نهایتا به اینجا ختم شد که او تاکید داشت که ما در زمان حکومت معصوم هم می‌توانیم نقد کنیم‌.»
در هفته‌ای که گذشت برخی از روحانیون و افراطیون نسبت به سخنان رییس‌جمهور واکنش نشان دادند و در سخنانی از ناآگاهی و بی‌سوادی روحانی سخن گفتند و تاکید کردند که کلام، رفتار و تقریر معصوم، حجت است و قابل نقد نیست‌. این علما رییس‌جمهور را به مطالعه نسبت به امور اعتقادی دعوت کردند و او را از ذکر مواردی که سواد آن را ندارد برحذر داشتند‌. این در حالی‌است که 24 نفر از نمایندگان هم در تذکری به رییس‌جمهور عنوان کردند شما باید به دنبال حل مشکل بیکاری و جلوگیری از تحریم‌های آمریکا باشید نه اینکه به نقد امامان معصوم مشغول باشید‌. البته این حاشیه‌سازی‌ها پیرامون سخنرانی رییس‌جمهور و اظهارنظر‌های مختلف برخی از چهره‌های سیاسی و دینی باعث شد دفتر رییس‌جمهور نیز در بیانیه‌ای انتساب جمله‌ای به رییس‌جمهور مبنی بر اینکه «امام زمان(عج) هم قابل نقد است» را تکذیب و بر ‌وضوح سخن رییس‌جمهور مبنی بر ضرورت تحمل نقد در حکومت تاکید کند‌. اما سوال اینجاست که هدف رییس‌جمهور از بیان این اظهارات چه بوده و آیا ائمه در دوران خود اجازه انتقاد به مردم عادی را نمی‌دادند؟اینکه سخنان روحانی صرفا استناد به نقادی مسایل اجتماعی و سیاسی در زمان زندگی معصومین بوده شکی نیست که او بر ضرورت وجود نقد در زمان حاضر تاکید داشته چراکه فضای نقد و پرسشگری در جامعه باید باز باشد، هیچ یک از مسوولان هم ادعای عصمت ندارند و همه باید مورد نقد و پرسشگری قرار گیرند‌. اما با وجود تکذیبیه دفتر روحانی نسبت به انتساب سخنان تحریف‌شده به رییس‌جمهور همچنان برخی با عناوین مختلف به جمله‌های او دامن می‌زنند و این نشان از غرض‌ورزی‌های سیاسی برخی افراد است‌. اما باید برای روشن شدن موضوع به آیه 30 سوره بقره اشاره کرد که حتی خدا به ملائک اجازه انتقاد می‌دهد.در این آیه خداوند رو به فرشتگان می‌فرماید‌: «من در زمین خلیفه‌ای خواهم گماشت.» فرشتگان نیز در جواب خداوند گفتند‌: «آیا کسانی در زمین خواهی گماشت که در آن فساد کنند و خون‌ها بریزند حال آنکه ما خود تو را تسبیح و تقدیس می‌کنیم؟!» خداوند فرمود‌: «من چیزی (از اسرار خلقت بشر) می‌دانم که شما نمی‌دانید‌.» با استناد به این آیه به درستی می‌توان فهمید که خداوند که در راس جهان هستی قرار داد هم مورد اعتراض فرشتگان خود قرار می‌گیرد و این اعتراض به نوعی انتقاد از شیوه خداوند در خلقت بشر است هرچند در ادامه خداوند می‌فرماید شما فرشتگان به این مساله علم ندارید‌. شواهد دیگر گفته‌های امام صادق (ع) مبنی بر این است که بهترین برادران من کسی است که عیوبم را به من هدیه کند، گواه انتقادپذیر بودن ائمه است‌. در این رابطه به خطبه ۲۱۶ نهج‌البلاغه که در آن حضرت علی(ع) خواستار انتقاد مردم از خود بودند هم استناد می‌شود چراکه ایشان با آن مقام خود در مسایل اجتماعی و سیاسی اجازه سوال، بحث و گفت‌و‌گو می‌دادند‌. همچنین امام صادق(ع) و امام باقر(ع) نیز به شاگردان خود یاد می‌دادند که اهل سوال باشید و بپرسید‌. به عنوان مثال برای پوشیدن لباس‌های آراسته و حتی گران‌قیمت از امام صادق انتقاد شده بود‌. سفیان ثوری در مسجدالحرام نشسته بود که چشمش به امام صادق(ع) افتاد و دید امام لباسی زیبا و گران‌قیمت به تن دارد‌. با خودش گفت‌: «الان می‌روم از او ایراد می‌گیرم و سرزنشش می‌کنم‌.» رفت خودش را به امام رساند و گفت‌: «‌ای پسر رسول خدا، به خدا سوگند، رسول‌الله و علی و هیچ کدام از پدرانت لباس‌های این چنینی نپوشیده‌اند!»امام صادق (ع) فرمود‌: «رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله وسلم در زمانی زندگی می‌کرد که بیشتر مردم تنگدست و فقیر بودند‌. ایشان هم مناسب همان اوضاع لباس می‌پوشید‌. ولی امروز اوضاع به گونه‌ای دیگر است؛ نعمت فراوان است و عموم مردم در رفاه هستند‌. در چنین روزگاری، خوبان و پرهیزکاران برای بهره‌مندی از نعمت‌های پروردگار، از همه سزاوارترند‌.» سپس فرمود‌: «گذشته از این، من این لباس گرانبهایی را که تو می‌بینی، برای مردم پوشیده‌ام و زیرش لباسی زبر و خشن و ارزان به تن دارم‌.»این روایات نشان از این دارد که انتقاد از ائمه وجود داشته و البته باید بین درست بودن انتقاد از معصوم و واقع شدن انتقاد نسبت به معصوم، تفکیک قائل شد‌. خطاناپذیری و عصمت رسول اکرم در گفتار و رفتار نیز از مسلمات دین اسلام و مورد اتفاق قاطبه مسلمانان است اما هدف روحانی نیز صرفا لزوم انتقاد‌پذیری نسبت به ارکان جامعه از جزیی‌ترین افراد اجرایی کشور گرفته تا سطوح بالاتر و حاکمیت بوده است‌. این مساله به آن معناست که در جامعه اسلامی نباید نقد و نقدپذیری تحت تاثیر جایگاه افراد قرار گیرد، مشکلی که به نظر می‌رسد گریبان بسیاری از افراد جامعه ایران را گرفته است‌. در این میان کسانی که رهبری جمهوری اسلامی ایران را در جایگاه معصوم قرار می‌دهند، اظهارنظر می‌کنند که چون ولی فقیه و رهبر جانشین فعلی امام است، پس همان‌گونه که امام غیرقابل نقد است‌، مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران نیز غیرقابل نقد است‌. حال آنکه سیره ائمه و پیامبر مکرم اسلام‌‌(ص) این بوده که معصومین‌(ع) نه فقط نقد را با رویی گشاده می‌پذیرفتند و پاسخ می‌دادند بلکه در مواردی تشویق به نقد هم می‌کردند‌. بنابراین اینکه چگونه در جامعه ما نقد افراد حکومتی، امری مذموم و خارج از دین شناخته می‌شود سوالی مهم است‌. به این نکته بیفزایید اظهارات رهبر معظم انقلاب که بعد از اغتشاشات به وجود اشکالات اشاره داشتند و تاکید کردند: ما معصوم نیستیم، ما هم خطا می‌کنیم و باید از ما انتقاد شود‌. لذا مسوولان باید با آغوش باز، از انتقادهای سازنده و دلسوزانه افراد استقبال کنند تا بهتر بتوانند به مردم خدمت کنند‌. به هر حال ائمه در زمان خود به نقد‌ها و سوالات جسورانه گوش می‌کردند و به سوال و انتقاد پاسخ محترمانه می‌دادند و این الگویی برای دیگر پیشوایان اسلامی معصوم و غیرمعصوم باید باشد‌. البته اگر افراطیون و محافظه‌کاران می‌خواهند با غیرقابل نقد بودن معصومین (ع) و رهبری، برای خود حاشیه امن ایجاد کنند، آن وقت ماجرا مانند کسی است که خود را به خواب زده و نمی‌توان بیدارش کرد‌.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سیل سیستان ۱۰۰ سال آب سیستان بود! (جوان)ریاض و واشنگتن در یک ‌قدمی معامله بزرگ (اعتماد) اما و اگرهای حراج سکه و طلا (تجارت)بی ‌قانون! (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
آسیب شناسی اقتصاد کشور از نگاه رییس اتاق ایران؛ ریشه‌ اعتراضات باید تحلیل شود خوزستان همچنان درگیر ریزگردها؛ ادامه بحران توقف نمادها در تالار خودداری شرکت بمباردیر از تایید خبر فروش هواپیما به ایران ترکیه شهر عفرین در مرز سوریه را گلوله‌باران کرد وسایل نقلیه، متهم ردیف اول آلودگی هوای تهران؛ وضعیت ذخایر آبی کشور وخیم است؛ سفره انقلاب! ابتذال در باغ کتاب! نرخ ارز کاهش می‌یابد گفت‌و‌گوی «جهان صنعت» با خانواده‌های شهدای آتش‌نشان پلاسکو؛ هیچ کس از انتقاد بی نیاز نیست 11هزار قربانی تصادف در 8 ماهه 96؛ راهبرد تجزیه‌طلبانه آمریکا بالا گرفتن جنگ سهم‌خواهی در سوریه بالا گرفتن جنگ سهم‌خواهی در سوریه فروش بزرگراه‌های شهری فروش بزرگراه‌های شهری فروش بزرگراه‌های شهری