راهبرد تجزیه‌طلبانه آمریکا

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*- آن‌گونه که از مواضع آشکار آمریکا در قبال سوریه پیداست، این کشور به همراه گروه‌های معارض یک نیروی مرزی متشکل از 30 هزار نفر در شمال شرقی سوریه و مناطق تحت تصرف شبه‌نظامیان کرد سوری تشکیل داده است‌. اگرچه آمریکا هدف از تشکیل این گروه را پیشگیری از فعالیت مجدد گروه تروریستی داعش و همچنین ایجاد یک کمربند امنیتی از اربیل تا دریای مدیترانه در طول مرزهای سوریه و ترکیه عنوان کرده است اما به نظر می‌رسد اهداف مهم‌تری را ورای هدفی که اعلام کرده است، دنبال می‌کند‌.
در نگاه نخست حمایت آمریکا از شبه‌نظامیان کرد در شمال شرقی سوریه را باید تلاشی برای تحقق اهداف ضدسوری واشنگتن و همچنین در ادامه هجمه آمریکایی و بین‌المللی علیه سوریه دانست‌. به واقع حمایت از کردها و شبه‌نظامیان کرد سوری به معنی آن است که پروژه براندازی بشار اسد در راهبرد آمریکا نه‌تنها منتفی نیست بلکه تلاش خواهد کرد با زایش و خلق بحران و به طریق اولی در سناریو‌های مشخص آن را دنبال کند‌. به نظر می‌رسد هدف اصلی واشنگتن در پروژه حمایت از کردها در شمال سوریه، تاسیس حکومت محلی جدید است به گونه‌ای که وابسته به دولت اسد نباشد‌. در نگاه و راهبرد آمریکا، تاسیس این حکومت محلی کمک خواهد کرد که حضور نظامی‌اش در سوریه حفظ شود و شرایط برای اقدامات ضدسوری و مشخصا براندازی حکومت بشار اسد با حمایت نیرو‌های دموکراتیک سوریه فراهم شود‌. از طرف دیگر هدف مهم‌تری که آمریکا به دنبال آن است، فرسایشی کردن شرایط شرق سوریه و تبدیل آن به وضعیت شکننده جهت زمینه‌سازی برای بروز و ظهور جریان‌های جدایی‌طلب است‌. به واقع حمایت از کردها و شبه‌نظامیان سوری پاسخی به این نیاز راهبردی و تمایلات تجزیه‌طلبانه آمریکاست که نشان می‌دهد برای اجرای پروژه‌های جدایی‌طلبی و فدرالی خود به دنبال جذب بیشتر سیاستمداران کرد تحت حمایت خود بوده و می‌خواهد از رقابت آنها با ایران و ترکیه و عراق و سوریه به نفع خود و همچنین هماهنگ کردن بیشتر خود با تل‌آویو در منطقه استفاده کند‌.
بدون تردید تعقیب راهبرد فدرالی و تجزیه‌طلبی آمریکا بدون تبعات برای منطقه نخواهد بود که در بدایت امر ماهیت واکنشی دارد و به همین خاطر است که ائتلاف‌های جدیدی در منطقه در قالب پذیرش ائتلاف ضروری در پاسخ به رفتار‌های آمریکا شکل گرفته است‌. بر این اساس مسکو، آنکارا، تهران و دمشق امروز بدون اراده قبلی خود را در اردوگاهی واحد علیه آمریکا قرار داده‌اند‌. در این ارتباط روسیه اگرچه به دنبال درگیری‌های نظامی مستقیم با آمریکا نیست اما در عین حال نخواهد پذیرفت که دستاوردهای سیاسی و نظامی آن به ویژه نتایج راهبردی سوچی از بین برود‌. ترکیه نیز خواستار پایان دادن به این حمایت از سوی آمریکا شده است و قویا اعلام کرده آنکارا نباید بهای واکنش‌های متناقض آمریکا به تحولات منطقه را بپردازد و کسی هم نباید جرات تاسیس یک دولت جدید خودمختار در شمال سوریه را به خود بدهد‌. ایران نیز با پتانسیل موجود خود سرسختانه به همراهی دمشق درحوزه ژئوپلیتیک آمریکا وارد خواهد شد و قطعا بر ضد آمریکا عمل می‌کند و تلاش خواهد کرد شمال سوریه عرصه‌ای برای مهار نفوذ آمریکا و رفتار‌های تجزیه‌طلبانه آن نشود‌. اما نباید فراموش کرد که بیشترین تبعات راهبرد آمریکا متوجه سوریه است‌. در این ارتباط فرسایشی و همچنین پیچیده‌تر شدن بحران سوریه و بی‌ثباتی آن، بدیهی‌ترین نتیجه کنش راهبردی آمریکا در شمال سوریه است این در شرایطی است که ارتش سوریه و نیروهای هم‌پیمان آن، به پیروزی‌های قابل توجه و بزرگی در مبارزه با گروه‌های تروریستی داعش و النصره دست یافته‌اند‌.
*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com