روزنامه خراسان
1396/12/05
از مستربین تا عادل فردوسی پور
یکی از ویدئوهای قدیمی و آموزشی سیاساکتـی بود که در آن، راننده تاکسی به محض سوار کردن یک آدم اتوکشیده و عینکی، به او می گفت: «چاکر آقای مهندس و خانواده گرامی نیز هستیم»! عادت عجیبی است در کشور ما که به هر کس که سرو وضع مرتبی داشته باشد، مهندس می گوییم. شاید یک دلیلش این است که کشور ما در پرورش مهندس جزو چند کشور اول دنیاست و همه مهندس هستند، مگر خلافش ثابت شود. مهندسی یک‌جورهایی یعنی کاربردی کردن علوم پایه در زمینه های مختلف؛ هر چند یک مهندس عمران یا مکانیک باید در کشور ما انواع معادلات دیفرانسیل و مسائل سخت هیدرولیک ، دینامیک و... را حل کند اما به خاطر ساختار آموزشی کشور آن چنان در زمینه های کاربردی و عملی، چیزی یاد نمی گیرد. طبق برخی قوانین نانوشته، سطح علمی دانشگاه های کشور هم از روی سخت تر بودن سوالات و تمرین های استادان معلوم می شود تا تربیت نیرویی خبره و عمل گرا برای بازار کار. در باب کاربردی نبودن دروس مهندسی، جذب بی رویه در این رشته ها و ... گفتنی ها زیاد است. اما این روز جالب به مناسبت تولد دانشمند بزرگ ایرانی، «خواجه نصیرالدین طوسی» نام گذاری شده؛ یک آدم همه چیزدان که شاعر، فیلسوف، فقیه، ستاره شناس، پزشک و معمار بود و هم یک آتشفشان در ماه به نام اوست، هم یک ستاره و آن قدر وجهه بین المللی دارد که چند سال قبل روز تولدش، گوگل هم لوگویش را به احترام او تغییر داد. آدمی که به خاطر زندگی در دنیای ریاضی و هندسه، ذهنی مهندسی داشت که در شعر و حکمت و فلسفه هم به کارش می آمد. اصلاً همین را که مهندس‌جماعت در رشته ها و مشاغل دیگر، به ویژه حوزه علوم انسانی راحت ورود می کنند و موفق می شوند ربط می دهند به این که ذهن منطقی و منظم شان فعال است و خوب استدلال کردنِ گام به گام و دقیق را یاد گرفته اند. راستش در همین «زندگی سلام» خودمان هم کم مهندس نداریم. به بهانه این مناسبت رفتیم سراغ مصائب مهندس شدن در ایران و مهندس های معروف. با چند مهندس معروف ایران و جهان آشنا شوید از مستربین تا عادل فردوسی پور هر جا که نگاه بیندازید یک مهندس هست که در کاری غیرمرتبط با رشته تحصیلی اش موفق شده، در ادامه چند مهندس معروف را به شما معرفی می کنیم. مهندس معروف زیاد داریم اما برای تنوع آدم هایی از حرفه ها و اصناف مختلف را گلچین کرده ایم:کی؟ علی دایی چی خونده؟ مهندسی متالورژی یکی از معروف‌ترین چهرههای رشته مهندسی، «علی دایی» 48 ساله است که در زمینه فوتبال افتخار آفرینی‌های جهانی دارد و در زمینه تجارت و کارآفرینی هم موفق و پیروز بوده است. او که دانش آموخته دانشگاه صنعتی شریف در رشته مهندسی «متالورژی» است، عمده شهرتش را به خاطر رشته ورزشی و آمار گل زنی‌هایش در تیم ملی فوتبال کشورمان به دست آورده است. البته آن چیزی که بیشتر از همه اسم این فوتبالیست را ماندگار می‌کند، روحیه جوانمردانه و خیرخواهی های او برای مردم است. کی؟ یکتا ناصر چی خونده؟ مهندسی محیط زیست «یکتا ناصر» 39 ساله بازیگر سینما و تلویزیون است که به واسطه علاقه به بازیگری به چند دفتر سینمایی مراجعه و در تست انتخاب بازیگر شرکت کرد و در نهایت برای بازی در سریال «گل‌های کاغذی» انتخاب شد. پس از بازی در چند سریال دیگر، وارد دانشگاه شد و در رشته مهندسی محیط زیست مشغول به تحصیل شد اما همواره فعالیت اش متفاوت از رشته تحصیلی‌اش بوده است. کی؟رضا یزدانی چی خونده؟ مهندسی چوب و کاغذ «رضایزدانی» 44ساله، خواننده، نوازنده، آهنگ ساز و هنرپیشه اهل تهران است. او از نوجوانی موسیقی کار می‌کند. تخصّص او در نواختن گیتار به‌ویژه گیتار الکتریک است. یزدانی در رشته مهندسی چوب و کاغذ دانش آموخته شده است ولی متفاوت از رشته اش، آهنگ سازی و ترانهسرایی می‌کند، اشعار ترانه‌های انتخابی او به‌طور عمده درون‌مایه اجتماعی و نوستالژیک دارند. کی؟ روان اتکینسون چی خونده؟ مهندسی برق و الکترونیک «مستربین» از آن مهندسهایی است که همه دنیا می شناسندش و قطعا محبوبیت و معروفیت خود را به خاطر تحصیل در رشته مهندسی برق و الکترونیک به دست نیاورده، او هرچه دارد از قوه تخیل و طنزهای متفاوتش دارد، به قول معروف نان هنرش را می‌خورد! «روان اتکینسون» 63 ساله که با طنزهایش لبخند بر لب بیشتر مردم جهان آورده است، به عنوان یکی از پنجاه نفر در فهرست بامزه‌ترین کمدین‌های بریتانیا در مجله «آبزرور» است. او همچنین به عنوان یکی از پنجاه نقش برتر کمدی همه تاریخ در نظرسنجی میان افراد کمدین در سال ۲۰۰۵ انتخاب شده است. کی؟ مصطفی مستور چی خونده؟ مهندسی عمران نویسندگی از آن شغل‌هایی است که موفقیت در آن ارتباط چندانی به رشته تحصیلی ندارد؛ نویسندههای موفقِ ادبیاتنخوانده کم نداریم، نویسندههای موفقِ مهندسیخوانده هم کم نداریم. «مصطفی مستور» از بهترین مهندسهای نویسنده است؛ او کارشناسیاش را در رشته عمران گرفته و برای مقطع ارشد سراغ ادبیات فارسی رفتهاست. مستورِ 53 ساله با شیوه روایت و نثر متفاوتش در کتابهای «روی ماه خداوند را ببوس»، «استخوان خوک و دستهای جذامی» و «چند روایت معتبر» معروف شد و خیلی زود جای خودش را بین مخاطبان ادبیات باز کرد. آقای مهندس اینروزها مشغول جشن امضای کتاب جدیدش، «عشق و چیزهای دیگر» است. کی؟ یولیا تیموشنکو چی خونده؟ مهندسی الکترونیک «یولیا ولودیمیریونا تیموشنکو» سیاستمدار و بازرگان 57 ساله اوکراینی است که در دو نوبت؛ یک بار در سال ۲۰۰۵ و بار دوم از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ نخست وزیر اوکراین بود. اتهامات زیادی به این بانوی سیاستمدار وارد است که در این مطلب نمی گنجد. تیموشنکو تحصیلات خود را در انستیتوی معدن «دنیپروپتروفسک» آغاز و در سال ۱۹۸۴ از دانشکده اقتصاد دانشگاه ملی دنیپروپتروفسک در رشته مهندسی «سایبرنتیک» مدرک تحصیلی لیسانس را دریافت کرد. او در سال ۲۰۰۵ رتبه سوم فهرست قدرتمندترین زنان جهان نشریه «فوربز» را به دست آورد. کی؟ رضا امیرخانی چی خونده؟ مهندسی مکانیک رضا امیرخانی44 ساله نویسنده و منتقد ادبی است و دارای گواهی‌نامه خلبانی هم است که در سال ۱۳۷۱، جوان‌ترین خلبان ایران لقب گرفت. او مدتی هم رئیس هیئت مدیره انجمن قلم ایران بود. امیرخانی به غیر از نگارش رمان و داستان بلند و یک مجموعه داستان کوتاه، به تألیف سفرنامه و مقالات بلند تحلیلی اجتماعی هم پرداخته‌است. رشته امیرخانی مهندسی مکانیک بوده است ولی به خاطر علاقه‌مندی ادبی اش از شب‌های شعر انقلاب اسلامی در دبیرستان علامه حلی شروع کرد و از همان اواخر دوران دبیرستان نوشتن را آغاز کرد. کی؟ رضا رشیدپور چی خونده؟ مهندسی عمران از مهندسها معمولا توقع می‌رود آدمهای فعال و کنجکاو و خلاقی باشند؛ با این اوصاف، «رضا رشیدپور» با سابقه بازیگری و تهیهکنندگی و کارگردانی و مجریگری، نماینده خوبی از قشر مهندسهاست. رشیدپور که این روزها بهواسطه پررنگ شدن چاشنی انتقاد در اجراهایش بیش از پیش توی چشم است، در خانوادهای مهندسپرور بزرگ شده؛ پدرش مهندس برق بوده و خواهرش معمار است؛ خودش هم که از آن بچه زرنگهای کلاس بوده و غیر از عمران، در رشته کارگردانی هم مدرک گرفتهاست. کی؟ عادل فردوسیپور چی خونده؟ مهندسی صنایع «عادل فردوسیپور»، از باسوادترین و البته باهوشترین آدم معروفهایی است که همهمان سراغ داریم؛ مدارک باسواد بودنش که موجود است؛ کارشناسی ارشدش را در رشته مهندسی صنایع گرفته آن هم از دانشگاه صنعتی شریف، هم اکنون با همه گرفتاریهایش در اجرا و تدریس، دکترای «مدیریت رسانه» میخواند. برای اثبات هوش و ذکاوتش هم همین بس که هجده سال است یکی از چالشیترین و پربینندهترین برنامههای تلویزیون را روی آنتن میبرد، بدون آنکه چیزی از جذابیت و محبوبیتش کم شدهباشد. کی؟ سروش صحت چی خونده؟ مهندسی آلودگی شیمیایی دریا «سروش صحت»، یکی دیگر از مهندس های هنرمند است که در چندین حوزه طبعآزمایی کرده و در هیچکدامشان هم کم نیاوردهاست، گرچه بازیگریاش هیچوقت به پای نویسندگی و کارگردانیاش نمیرسد. صحت را نمیشود هنرمند جریانسازی دانست اما دستاورد سالها فعالیتش نشان داده از شبیه و پیرو دیگران بودن هم گریزان است و راه خودش را می‌رود؛ سریالهای موفق «ساختمان پزشکان» و «پژمان» و این اواخر «لیسانسهها» شاهدهای خوبی برای این ادعا هستند. اصلا همین انتخاب رشته شیمی دریا یکی از نشانههای متفاوت بودن اوست. همه جا پای یک مهندس در میان است مهندس، چرا بنزین تموم شد؟ علیرضا کاردار- حتما برای شما هم پیش آمده که در مهمانی نشسته اید و مشغول پرتقال پوست کندن هستید، یا در محل کار سرتان به تلگرام روی کامپیوترتان گرم است یا در خیابان و اتوبوس و فروشگاه حواس تان به رد کردن مرحله بازی روی گوشی است که ناگهان کسی صدا می زند «مهندس...». نه تنها شما، فارغ از مهندس بودن یا نبودن تان، بلکه تقریبا تمامی جمع حاضر به سمت صدازننده برمی گردند تا ببینند با کدامشان است و چه کارشان دارد. گذشت آن زمانی که لفظ «مهندس» برای ادای احترام بیشتر به مخاطب بیان می شد. اکنون به هر طرف که سر بچرخانی، یا دست روی شانه هرکسی که بگذاری یا در جمعی پایت را دراز کنی، ناچار به روبه رویی با دست کم یک مهندس هستی. تازه این ها مهندسان واقعی هستند و جدا از آن هایی هستند که برای کلاس گذاشتن یا شوخی یا فراموش کردن اسم و سمت طرف مقابل، همدیگر را مهندس صدا می زنند. چه شد که «مهندسی» از آن دوران باشکوه به این حال و روز افتاد؟ نه این که تحصیلات و القاب، شخصیت و کلاس می آورند، ولی دستمالی شدن موقعیت ها هم باعث از بین رفتن ابهت شان می شود. شاید یک دلیل فراگیر شدن مهندسان، رشد تصاعدی رشته های مهندسی در دانشگاه های واقعی ، مجازی ، پولکی ، الکی ، معرفتی ، خانوادگی و... باشد. وقتی سر هر کوچه یک دانشگاه باز شده که نصف رشته هایش مهندسی است، آن هم بدون کنکور و فقط با پرداخت پیش قسط، همین می شود که ناچار می شویم روزانه با یک عده مهندس در هر زمینه ای رو به رو باشیم و سر و کله بزنیم. کاش واقعا رشته های مهندسی در این دانشگاه ها تدریس می شدند، نه این که جلوی هر رشته بی ربطی یک پیشوند مهندسی بگذارند و به زور «مهندس شناخت فرق بین لاستیک پنچر با لاستیک کم باد» تحویل جامعه بدهند! دلیل دیگر ازدیاد مهندسان جامعه، شاید این باشد که یک زمانی آن قدر روی «علم بهتر است یا ثروت» مانور داده شد که از هر بچه ای می پرسیدی دوست داری چه کاره شوی، اگر از خون می ترسید و نمی خواست دکتر بشود، قرعه به نام مهندسی می افتاد که علم و ثروت را همزمان با هم داشت و صد در صد می خواست یا مهندس راه و ساختمان شود و پول پارو کند، یا مهندس کامپیوتر بشود و ویندوز 95 نصب کند و پول جارو کند. به هرحال دلیلش هرچه باشد، فعلا تا زمانی که شغل و سمت دیگری مد شود و مهندسی تبدیل به یک کار و صفت بی کلاس شود، باید با این مهندس های دور و برمان بسازیم و مواظب باشیم در جمع اشتباه صدای شان نزنیم تا با دکترها قاطی نشوند!
آمارهایی خواندنی درباره رشته مهندسی در ایران و جهان ایران؛ سومین کشور جهان در پرورش مهندس، نود و ششم در درآمد مهندسان مهندسی یکی از رشته هایی است که داشتن تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی در آن به ویژه در گذشته که تعداد دانشگاه ها از افراد بیشتر نبود(!)، آرزو محسوب می شد. با این حال و هم اکنون اضافه شدن لقب مهندس به ابتدای اسم، برای بسیاری از افراد جذاب است. بنابراین تمایل به این رشته، همچنان در بین ایرانی ها وجود دارد. در ادامه دو مقایسه جالب درباره تعداد مهندس های ایرانی با چند کشور پیشرفته جهان خواهیم داشت و سپس درآمد مهندس های ایرانی را با مهندس های کشورهای پیشرفته مقایسه خواهیم کرد. سومین کشور تربیت مهندس در جهان طبق آخرین آمارهای مجمع جهانی اقتصاد، ایران در رتبه سوم پس از روسیه و آمریکا، مهندس تحویل جامعه اش می دهد. ایران هر سال فقط چهار هزار مهندس از آمریکا کمتر تربیت می کند و البته بسیار بیشتر از ژاپن که یکی از قطب های صنعتی دنیاست و کره که یکی پس از دیگری کشورهای دنیا را با تولیداتش از همه رقم در می نوردد و فرانسه که یکی از هشت قطب صنعتی دنیاست. هرچند که اگر به نسبت جمعیت در نظر بگیرید، ایران با جمعیت ۷۸ میلیون نفری، هر سال بالاترین مهندس را تربیت می کند. (روسیه ۱۴۵ میلیون نفر جمعیت دارد و آمریکا ۳۲۰ میلیون نفر). البته مجمع جهانی اقتصاد اطلاع داده است که اطلاعاتی از دانش آموختگان مهندسی چین و هند به عنوان پرجمعیت ترین کشورهای دنیا، وجود ندارد. نکته جالب توجه، غیبت چهار کشور از هشت قطب صنعتی دنیا در بین 10 کشور برتر تربیت مهندس در جهان است؛ گروه هشت مشتمل بر کشورهای فرانسه، آلمان، انگلیس، ایتالیا، ژاپن، آمریکا، روسیه و کانادا هستند که بیش از ۶۵ درصد اقتصاد دنیا را در اختیار دارند اما چهار کشور آلمان، انگلستان، ایتالیا و کانادا در ۱۰ کشور بالاترین دانش آموختگان مهندسی قرار ندارند. هرچند که حضور کشورهایی همچون ویتنام و اندونزی در این جمع هم تعجب برانگیز است. بر اساس تحقیقات انجام گرفته در مجمع جهانی اقتصاد، کشور روسیه با آموزش دادن سالانه ۴۵۴ هزار دانشجو در رشته های مهندسی در رتبه اول، آمریکا با ۲۳۷ هزار و ۸۲۶ دانشجو در هر سال در رتبه دوم و ایران با ۲۳۳ هزار و ۶۹۵ دانشجو در رتبه سوم قرار دارند. کشورهای در حال توسعه مانند اندونزی و ویتنام هم به ترتیب با ۱۴۰ هزار و ۱۰۰ هزار دانشجو در سال جزو ۱۰ کشور اول در جهان در این زمینه قرار دارند. نود و ششمین کشور از لحاظ درآمد مهندس ها به تازگی سازمان نظام پزشکی و سازمان جهانی آمار، نام هشت کشور که پزشکان و مهندس ها در آنان بیشترین درآمد را دارند، منتشر کرده است. با توجه به این که کشورمان در رتبه سوم تربیت نیروی مهندس در جهان است، توقع می رود که با برنامه ریزی هایی این قشر یکی از پردرآمدترین افراد در کشورمان باشند اما نتیجه کاملا برعکس به نظر می رسد. طبق این آمار منتشر شده، بیشترین درآمد پزشکان به ترتیب در اختیار کشورهای ایران، زیمبابوه، ونزوئلا، نپال، مالدیو، یمن، افغانستان و سنگال است. همچنین بالاترین درآمد مهندسان هم به ترتیب در آمریکا، آلمان، ژاپن، انگلیس، کره جنوبی، کانادا، ایتالیا و فرانسه است. مهندسان ایرانی در حالی رتبه نود و ششمی این رده بندی را به خود اختصاص داده اند که کشورهایی مانند آلمان، انگلیس، ایتالیا و کانادا با درآمد بالا در بحث تعداد دانش آموختگان این رشته در بین 10 کشور دنیا هم قرار ندارند. منبع: خبرآنلاین، الف، اقتصادآنلاین
سایر اخبار این روزنامه
فساد نفتی اخیر ۸ ساله نبود،یک ماهه بود
کوزمین: حجاب یک سوغاتی از ایران برای روسیه است
از مستربین تا عادل فردوسی پور
وقتی مدارس آمریکا پادگان می شوند
افشای ناگفته ها از جنایت «گلستان هفتم» و صدورکیفر خواست قتل عمد در پرونده
2 قطعه از پازل برجامی ایران در مقابل آمریکا
دست باز دولت در یارانه و بنزین
هشدار برجامی بی سابقه ایران
واکنش علی دایی به درگیری با یک بازیگر سینما در هتل
ماجرای دستگیری مرد عنکبوتی
پاسخ «آسمان» به انتقادها درباره علل سانحه سقوط
«حقیقی» علیه سیاست زدگی و اشتباه تخم مرغی دو میترا!
دلار از 4500 هم ارزان تر شد
