نیاز دانش‌آموزان به زنگ تفریح‌های شاد

مهدی بهلولی*‪-‬ در چند روز گذشته و با نزدیک شدن به نوروز، بحث شادی در مدرسه‌ها و اهمیت شاد بودن محیط‌های آموزشی، بیش از پیش مطرح شد‌. یک موضوعی که کمابیش به آن پرداخته شد جشن‌هایی بود که می‌توانند در قالب پیشواز از نوروز مطرح شوند‌. مدرسه‌ها می‌توانند از فرصت نوروز استفاده کنند و با کمک بچه‌ها و به کارگیری توانمندی‌ها و استعدادهای گوناگون آنها در موسیقی و سرود و آواز، در نوشتن متن‌های احساسی و عاطفی، در بازی کردن نقش عمو نوروز و خیلی از توانایی‌های دیگر، چند ساعتی از یکی از روزهای مانده به نوروز را در مدرسه جشن بگیرند اما افزون بر این و به ویژه در کلیپ‌های کوتاهی که در فضای مجازی منتشر شد بحث شادی بچه‌ها در زمان زنگ‌های تفریح به میان آمد‌. خوشبختانه هم‌اکنون درصد بیشتری از مدیران مدرسه‌ها، به ضرورت شاد بودن فضای آموزشی پی برده‌اند و به روش‌های گوناگون می‌کوشند که همراهی و همدلی خود را با این مهم، نشان دهند‌. پخش آهنگ و ترانه و موسیقی‌های شاد در زمان زنگ‌های تفریح، می‌تواند روحیه دانش‌آموزان و کارکنان مدرسه را تقویت کند و از خستگی کار آموزشی بکاهد‌.
هم‌اکنون کامیاب‌ترین نظام‌های آموزشی، شادترین آنها هستند‌. نگاهی گذرا به آنچه در آموزش کشورهایی همچون دانمارک، هلند، فنلاند و‌.‌.‌. می‌گذرد نشان می‌دهد که تاکید بر فضای شاد آموزشی، یکی از نکته‌های مهم در بهسازی آموزش و پرورش است‌. بازی و شادی هم‌اکنون به عنوان یکی از بهترین روش‌های یادگیری دیده می‌شوند؛ به ویژه در سنین پایین، حجم بزرگی از آموزش در بازی و شاد کردن بچه‌ها، انجام می‌گیرد‌. پیش‌دبستانی‌های شاد برخی از کشورهای پیشرو آموزش، در ادبیات و گفتمان آموزشی نوین جهان جایگاه ویژه‌ای دارند و به نوعی زبانزد هستند‌. گرچه شاد بودن یک محیط آموزشی، ابزار و امکانات ویژه خود را می‌طلبد‌. مدرسه‌های سبز و بزرگ با مکان‌ها و ابزارهای ورزشی و رفاهی مناسب و کافی همراه با معماری دلنشین و هنری و خیلی از ویژگی‌های دیگر بسترهای بایسته برای پیدایش یک مدرسه شاد است‌. ناگفته پیداست که مدرسه‌های ما از داشتن چنین امکاناتی محروم هستند؛ به ویژه مدرسه‌های دولتی عادی ما که با فقر شدید امکانات ورزشی و رفاهی روبه‌رو هستند‌. با این وجود و با همین وضعیت فقر فیزیکی امکانات، می‌توان با برخی کارهای کوچک، بر میزان شادی مدرسه‌ها افزود‌. می‌توان به جای زنگ سنتی تفریح از یک آهنگ شاد بهره گرفت‌. این نگارنده در برخی مدرسه‌هایی که درس داده‌ام شاهد بوده‌ام که به جای زنگ تفریح از مثلا آهنگ سرود «ای ایران» استفاده شده است و خیلی هم مورد استقبال دانش‌آموزان و آموزگاران قرار گرفته است‌.
متاسفانه در آموزش و پرورش ما، به دلیل تمرکزگرایی شدیدی که سال‌هاست بر آن چیره است، کمتر مدیر مدرسه‌ای در اندیشه این است که از امکانات قانونی بهره گیرد و دست به نوآوری و ابتکار بزند‌. بیشتر مدیران ما عادت به اجرای بخشنامه‌ها دارند و خیلی درصدد این نیستند که کار تازه‌ای به ویژه در زمینه‌های پرورشی از خود نشان دهند‌. در سند تحول بنیادین، چیزی مبنی بر ممنوع بودن شادی در مدرسه‌ها نیست و بر نشاط و سلامت جسمانی و روحی دانش‌آموزان تاکید شده است‌. مدیر مدرسه اگر کمی انگیزه تغییر فضای خشک و خسته‌کننده مدرسه را داشته باشد به آسانی می‌تواند در این مسیر گام بردارد‌. متاسفانه هم‌اکنون، فضای مدرسه‌های ما از فضای صداوسیمای ما اندوه بارتر و گرفته‌تر است‌. از برخی از برنامه‌های شادی که برای کودکان در صداوسیما و یا مکان‌های عمومی به اجرا در می‌آید به هیچ رو در مدرسه‌های ما خبری نیست‌. بنابراین به نظر می‌رسد که آموزش‌وپرورش ما، می‌تواند با کمی ابتکار و با کارهای کوچکی همچون پخش موسیقی شاد در زمان زنگ تفریح، به تغییر فضای محیط‌های آموزشی کمک کند‌.
* آموزگار و کنشگر صنفی