تلگرام؛ آری یا خیر

سجّاد وجدانیان- سال 96، سال خوبی برای اقتصاد نبود‌‌. هیچ‌کس در سالی که گذشت، نمره قبولی نگرفت؛ چه آنها که فقط شعار دادند وچه آنها که شعار دادند ولی نتوانستند یا نخواستند عمل کنند‌‌. ولی سال سخت اقتصادی 96 با همه شعارهای رنگارنگش، به هر حال گذشت و با ذکر «حول حالنا الی احسن الحال» سال جدید را شروع کردیم‌‌. در نوروز باستانی، دوباره از یزدان پاک خواستیم تا این کشور را از خشکسالی، دروغ و دشمن به دور دارد و دوباره تصمیم گرفتیم که همراه و همدل گامی در جهت سربلندی ایران و ایرانی برداریم‌‌. با این همه و در حالی که هنوز روبوسی‌های نوروز به پایان نرسیده بود تا با شعار «حمایت از کالای ایرانی» سال جدید را رسما آغاز کنیم، دوباره بر سر یک تصمیم خبرساز به هم پیچیدیم. آن خبر هم چیزی نبود جز فیلترینگ تلگرام‌‌. عده‌ای کاملا موافق با فیلتر شدن این نرم‌افزار شبکه‌های اجتماعی و عده‌ای هم کاملا مخالف با آن‌‌. طبق معمول و به روال سایر مسایل، این یکی هم سیاسی شد. دولتی‌ها آن را اقدامی جهت تضعیف دولت شمردند و مخالفان دولت آن را اقدامی منطقی و منطبق با منافع ملی دانستند‌‌. در واکاوی این مساله باید یادآوری کرد که این اولین بار نیست که شبکه‌های اجتماعی حاشیه‌ساز می‌شوند‌‌. ما تجربه شبکه اجتماعی فیس‌بوک را داشتیم‌‌.
فیس‌بوک در حالی که کاربران زیادی در کشور داشت، فیلتر شد‌‌. اما نه کاربران آن، فیس‌بوک را کنار گذاشتند و نه شبکه‌های اجتماعی موازی ایجاد شده مانند فیس‌نما توانستند جای فیس‌بوک را بگیرند‌‌. این تجربه برای مخالفان تلگرام مفید است‌ چراکه آنها اگر واقعا اعتقاد به فیلتر شدن تلگرام دارند، آن موقع که تلگرام به شدت داشت پرطرفدار می‌شد و مخاطب جذب می‌کرد یا آن وقت که عده‌ای کسب و کاری را در تلگرام ایجاد کردند، کجا بودند؟ چرا آن وقت سکوت کردند؟ آنها باید تلگرام را به عنوان یک کالای خدماتی بپذیرند و بر مبنای اصول ساده و بدیهی علم اقتصاد، اگر می‌خواهند کسی از تلگرام استفاده نکند، باید اپلیکیشنی مشابه تلگرام و با مطلوبیت بیشتر را به بازار معرفی کنند تا کاربران دیگر تمایلی به استفاده از تلگرام نداشته باشند‌‌.
فیلترینگ تلگرام در وضعیت کنونی همان سرنوشت فیس‌بوک را تکرار خواهد کرد و کاربران آن با استفاده از فیلترشکن‌ها به آن دسترسی خواهند یافت که خطر امنیتی به مراتب بیشتری دارد‌. البته انتقادها به برخورد با تلگرام فقط مربوط به مخالفان تلگرام نیست بلکه به موافقان آن به ویژه دولت هم هست‌‌.
با توجه به محبوبیت بی‌نظیر تلگرام در کشور همچنین با ملاحظه حجم اخبار منتشر شده در آن، بدون تردید گروه‌های اجتماعی زیادی نیز در آن به وجود آمده و خواهند آمد که ویژگی انکارناپذیر آنها، همفکری گروهی است‌‌. باید بسترهایی فراهم شود که این گروه‌ها بتوانند خواسته‌های خود را به صورت مسالمت‌آمیز در جامعه بیان کنند‌‌. در شرایطی که هنوز امکان برگزاری تجمع‌های اعتراضی وجود ندارد، به حال خود رها کردن این موضوع، تهدیدهای جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت‌.
s.vojdanian@chmail.ir