یورو جایگزین دلار شد

بعد از التهابات ارزی چند هفته اخیر بود که مسئولان دولتی بارها بر تبدیل ارز از دلارمحور به یورومحور تاکید کردند، البته این بحث تازگی ندارد و قبلا هم بحث‌هایی مطرح شده بود. اخیرا سخنگوی دولت در نشست خبری با خبرنگاران در تاریخ 21 فروردین، اعلام کرد که «ارز رسمی کشور یورو می‌شود.» محمدباقر نوبخت با اعلام این مطلب که سیاست ما این است که مبنا دیگر یورو باشد، افزود: «بحث این که ارز از دلارمحور به یورومحور تبدیل شود، مدت‌هاست که مطرح است. تمهید مقدماتی نیز صورت گرفته است. آقای سیف فرصت‌هایی را که برای تسهیل مبادلات ارزی بر پایه یورو ایجاد می‌شود را بررسی کرده‌اند. لزومی ندارد مبادلات خارجی با دلار انجام شود. این کار مزایایی دارد که ما از آن استفاده خواهیم کرد.» همچنین رئیس کل بانک مرکزی که در همان روز در صحن علنی مجلس در جریان بررسی وضعیت بازار ارز، حضور یافته بود، گفت: «من پیشنهادی را با حضرت آقا مطرح کردم که یورو در مبادلات ارزی جایگزین دلار شود، چراکه دلار نقشی در مبادلات خارجی ما ندارد و ایشان هم از این موضوع استقبال کردند.» در راستای همین اخبار بود که هیات وزیران در جلسه روز چهارشنبه خود به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور، کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی را موظف کرد ارز یورو را به‌عنوان ارز مبنای گزارشگری و انتشار آمار، اطلاعات و داده‌های مالی خود مورد استفاده قرار دهند. به گزارش ایسنا، بر اساس این تصمیم، هیات وزیران کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی را موظف کرد ارز یورو را به‌عنوان ارز مبنای گزارشگری و انتشار آمار، اطلاعات و داده‌های مالی خود مورد استفاده قرار دهند. همچنین بانک مرکزی موظف شد از تاریخ ابلاغ این مصوبه، نرخ برابری ریال در مقابل یورو را به‌صورت مستمر اعلام و مدیریت کند.
اظهارات در مورد تعویض ارز رسمی کشور
تبدیل ارز از دلارمحور به یورومحور با واکنش‌های بعضا متفاوتی از سوی کارشناسان و صاحب‌نظران همراه شد. در همین راستا، محمدقلی یوسفی، استاد دانشگاه با بیان این مطلب که تغییر ارز از دلار به یورو هیچ ‌فرقی در اقتصاد و معاملات ما ایجاد نخواهد کرد، گفت: «چراکه اگر مبادلات بین‌المللی و مبادلات بانکی از سوی آمریکا تحریم ‌شود، هیچ ‌کشور اروپایی به هیچ‌‌عنوان حاضر نیست تحریم‌های آمریکا را دور بزند یا با آمریکا مقابله کند تا از سود معامله با ایران بهره‌مند شود. منافع اروپا درتداوم رابطه با آمریکا است و به هیچ‌عنوان شرکت‌های اروپایی حاضر نیستند منافعشان با آمریکا دچار مشکل شود.» همچنین، علا میرمحمد صادقی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران در واکنش به این خبر گفته بود: «این اقدام چندان تفاوتی در اصل معاملات به وجود نمی‌آورد و فقط فروشندگان باید در این‌باره توجیه شوند.» یک کارشناس ارشد بانکی نیز در این‌باره، گفت: «جایگزینی یورو و ارزهای محلی با دلار در مراودات مالی ایران با کشورهای دیگر امکانپذیر نیست، چراکه بسیاری از مراودات مالی ما بر پایه دلار است و استفاده از ارزهای دیگر هزینه را بالا می‌برد. سرعت را کاهش داده و معاملات را محدود می‌کند و در عین حال با کشورهای کمتری می‌توان مراودات اقتصادی داشت.» بهاءالدین حسینی‌هاشمی برای سخنان خود یک تبصره هم قائل شد و افزود: «در شرایط ناچاری شاید بتوان با ارزهای محلی تبادل مالی انجام داد، اما آن ارزها باید مقبولیت داشته و قابلیت تبدیل نیز داشته باشند، اما تنها در شرایط خاص و معاملات پایاپای می‌توان آن را انجام داد.» معصومه آقاپور، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز نسبت به تغییر ارز رسمی کشور واکنش نشان داد و در این‌باره گفت: «بانک مرکزی باید یورو را جایگزین دلار کند، چراکه ارتباط ما بیشتر با کشور‌های اروپایی صورت می‌گیرد و بسیاری از تبادلات و انتقال پولی از طریق یورو انجام می‌شود. در پنج سال گذشته رشد نرخ دلار 8/3 و یورو 4/2‌درصد بوده و این امر نشان‌دهنده آن است که اگر این روند ادامه پیدا کند در کوتاه‌مدت موجب افزایش قیمت دلار و در بلندمدت دچار رکود می‌شود.»
شروط عبور اقتصاد ایران از دلار


یک تحلیلگر اقتصادی در مورد تصمیم اخیر دولت، در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: این بحث بسیار مهمی است،‌ چراکه اقتصاد ما به‌شدت دلاریزه شده و تمام مبادلات نفتی و غیرنفتی ما با این ارز انجام می‌شود. البته تصمیم اخیر هیات دولت چندان مهم نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد این است که مبادلات تجاری ما با شرکایمان با یورو انجام شود،‌ یعنی زمانی که صادرات نفت انجام می‌دهیم، یورو طلب کنیم جای دلار. وحید شقاقی‌شهری می‌افزاید: اگر اقتصاد ایران بخواهد دلار را کنار بگذارد، باید با شرکای تجاری نفتی و غیرنفتی خودش وارد مذاکره شود که مابه‌ازای صادرات نفت و غیرنفت یورو بگیرد و دوم اینکه اگر قرار باشد یورو مبنا قرار گیرد، باید امتیازاتی از اروپاییان بگیریم. او ادامه می‌دهد: اگر قرار باشد مبنای ارزی ما یورو باشد، حتما باید پیامدهای آن دیده شود،‌ به‌نظر من سبد ارزی در این بحث بسیار مهم است،‌ برای مثال بخشی از صادرات نفتمان به کشور چین است و آنها اخیرا یک بورس پترو-یوان راه‌اندازی کرده‌اند، در این رابطه تصمیم گرفته شده که علاوه بر اینکه به ازای بخشی از صادرات یوان دریافت کنیم، چینی‌ها ریسک نوسانات یوان را تضمین کنند تا اقتصاد ما ضربه نبیند. این موضوع درمورد دیگر کشورها و از جمله صادرات به اروپایی‌ها نیز باید مدنظر قرار بگیرد. این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: اگر واقعا قرار بر این است که اقتصادمان از دلار عبور کند، باید اقدامات جدی در رابطه با تجارتمان با واحدهای ارزی دیگر کشورها انجام شود. عبور از دلار نیازمند انعقاد پیمان‌های پولی دو یا چند‌جانبه است، یعنی اگر ما کالا می‌دهیم، باید دادوستدمان براساس واحدهای پولی دو کشور باشد. شقاقی‌شهری با طرح این پرسش که آیا تغییر دلار به سمت یورو می‌تواند پیامدهای منفی متوجه اقتصادمان را کاهش دهد یا خیر،‌ می‌گوید: می‌دانیم که اروپایی‌ها پیرو آمریکا هستند. من به یاد دارم که چند سالی است که پوتین در کشور روسیه طلا انباشت می‌کند یا چینی‌ها پترو-یوان راه‌اندازی کرده‌اند و حرفشان این است که من بعد مبادلات خودشان را با شرکای تجاری با یوان انجام می‌دهند،‌ یعنی می‌خواهند خودشان را از سلطه دلار خارج کنند. او می‌گوید: باید سازوکار خروج از سلطه دلاری در اقتصاد ایران طراحی شود،‌ از جمله این مکانیزم‌ها انعقاد پیمان‌های دو یا چند‌جانبه،‌ تغییر مبنای تجارت نفتی از دلار به یورو یا تعییر تجارت کالایی ماست. هم روس‌ها و هم چینی‌ها به‌دنبال این هستند که خودشان را از سلطه دلار خارج کنند، ما هم باید این مهم را عملیاتی کنیم، چون این یک جنگ ارزی است و قطعا سلطه دلار به اقتصاد ایران ضربه می‌زند. شقاقی‌شهری تاکید می‌کند: در این راستا، سبد ارزی ما باید متنوع شود؛ ترکیبی از دلار-یورو-یوان. همچنین بانک مرکزی باید آگاه باشد که سهم طلا را در این سبد افزایش دهد،‌ چون در آینده ارزش جهانی دلار افزایش می‌یابد. در این راستا، ما باید با شرکایمان وارد مذاکرات هوشمندانه شویم.