روزنامه خراسان

سالروز ولادت با سعادت زین العابدین، امام سجاد(ع) مبارک باد

   گروه اندیشه  info@khorasannews.com شهید آیت‌ا... سید محمدباقر صدر، از متفکران و اندیشمندان برجسته اسلامی در سال ۱۳۵۶ هـ.ش مقدمه ای بر کتاب «صحیفه سجادیه» نوشت. متنی که در پی می آید، ترجمه بخشی از آن مقدمه است که به تحلیل نحوه مبارزه امام سجاد علیه السلام پرداخته است. برهه‌ای حساس در تاریخ اسلام تقدیر بر این بود که امام زین العابدین(ع) پس از شهادت پدرش مسئولیت زمامداری و رهبری معنوی [امت] را برعهده بگیرد. وی در نیمه دوم قرن اول -یکی از حساس ترین برهه های حیات امت- این مسئولیت را برعهده گرفت. این مرحله دوران پس از فتوحات اولیه اسلامی بود. این فتوحات با قدرت معنوی و تب و تاب نظامی و عقیدتی شان، پادشاهی کسری و قیصرها را به لرزه درآوردند و ملت های مختلف و کشورهای گسترده ای را به قلمرو این رسالت جدید ملحق کردند. مسلمانان طی نیم قرن، رهبری بخش اعظمی از جهان متمدن آن روز را برعهده گرفتند. اگرچه تسلط بر آن قلمرو گسترده، مسلمانان را به یکی از ابرقدرت های سیاسی و نظامی جهان تبدیل کرد اما آنان را خارج از حوزه مسائل سیاسی و نظامی با دو خطر بزرگ مواجه کرد که لازم بود با قدرت با آن ها مقابله شود. رویارویی با فرهنگ بیگانه اولین خطر، تأثیرپذیری مسلمانان از فرهنگ ها، سنت ها و شرایط اجتماعی گوناگون ملت هایی که فوج فوج به اسلام می پیوستند از طریق تعامل با آنان بود. در این شرایط باید کار علمی انجام می شد تا به مسلمانان تأکید شود، تفکر و هویت تشریعی ویژه برآمده از کتاب و سنت است که اصالت دارد. یک جنبش نرم افزاری اجتهادی لازم بود تا افق های ذهن آنان را در این زمینه بگشاید تا بتوانند مشعل کتاب و سنت را همچون یک مجتهد بصیر و تلاشگرِ تیزهوش به دوش کشند؛ مشعلی که مجتهد می تواند برای استنباط هر مسئله ای در هر زمینه ای از آن استفاده کند. همچنین باید هویت اسلامی کاشته و بذرهای اجتهاد پاشیده می شد. این همان کاری است که امام علی بن الحسین علیه السلام به آن مبادرت کرد. وی در مسجد پیامبر صلی ا... علیه وآله گروهی پژوهشی و تحقیقاتی تشکیل داد و برای مردم درباره اقسام دانش های اسلامی از جمله حدیث و فقه صحبت می کرد، آنان را از دانش پدران پاکش بهره مند می کرد و به افراد بااستعداد تمرین تفقه و استنباط می داد. تعداد زیادی از فقهای مسلمان از این گروه سر برآوردند. این گروه خاستگاه مدرسه های فقهی و جنبش جوشانی بود که بعدها -در زمان امام باقر و امام صادق علیهماالسلام- به وجود آمد. امام(ع) از این طریق اکثر قاریان و حافظان کتاب و سنت را گرد آورد، تا جایی که سعید بن المسیب می گوید: «قاریان قرآن به مکه نمی رفتند مگر وقتی علی بن الحسین می رفت. ایشان که قصد مکه کرد هزار سوار همراه او شدند.» (اختیار معرفة الرجال: ۱۱۷) رفاه‌زدگی برخی از مسلمانان دومین خطر، موج رفاهی بود که در پی آن فتوحات پردامنه، جامعه اسلامی را فرا گرفته بود. موج رفاه هر جامعه ای را با خطر درغلتیدن در لذات دنیوی، اسراف در زینت های این زندگی محدود و خاموش شدن وجدان اخلاقی و ارتباط روحی با خدا و قیامت و هدف های بزرگی که این ارتباط فراروی انسان قرار می دهد، مواجه می کند و این، در عمل رخ داده بود. نیم نگاهی به کتاب «أغانی» ابی الفرج اصبهانی برای روشن شدن مسئله کافی است. دعا، شالوده درمان  امام علی بن الحسین(ع) این خطر را احساس و درمان آن را آغاز کرد. وی دعا را شالوده این درمان قرار داد. این صحیفه سجادیه ای که اکنون در دست توست، نتیجه آن تلاش است. این پیشوای عظیم، امام علی بن الحسین(ع) با شیواییِ منحصر به فرد، تسلط کامل بر روش های بیان مطلب در زبان عرب و تفکری الهی و آمیختن آن با دل انگیزترین مفاهیم و دقیق ترین معانی در زمینه رابطه انسان با پروردگارش، آرامشی که نزد خالق بشر وجود دارد، پیوند انسان با مبدأ و معادش و تجسم بخشیدن به ارزش های اخلاقی، حقوق و واجبات برآمده از آن پیوند -با این موهبت هایی که به وی عطا شده بود- توانست فضایی معنوی در جامعه اسلامی به وجود بیاورد؛ فضایی که در هنگامه وزیدن وسوسه های شیطانی به انسان کمک می کند ایستادگی کند، وقتی زمین او را پایین می‌کشد، او را به سمت پروردگارش بالا می کشاند و ارزش های معنوی را در وی تثبیت می کند تا در زمانه توانگری و تمول همچون دورانی که از گرسنگی سنگ به شکمش می بست، وفاداری اش را حفظ کند. در سیره امام (ع) نقل شده است که ایشان هر جمعه برای مردم خطبه می خواند و نصیحت شان می‌کرد، آنان را از گرفتار شدن به دنیا پرهیز می داد، به کارهای اُخروی تشویق شان می کرد و این قطعه های هنری و رنگارنگ دعا، حمد و ثنا را که تجسم بندگی خالصانه خداوند (سبحانه وحده لا شریک له) هستند، خود برایشان قرائت می‌کرد. (الکافی ۷۲: ۸، الحدیث ۲۹؛ الأمالی (الصدوق): ۵۰۳) جنبش نرم افزاری اجتهادی صحیفه سجادیه نماد یک جنبش اجتماعی گسترده است؛ جنبشی که شرایط آن برهه، امام(ع) را به انجام آن واداشت. همچنین این صحیفه میراث الهی بی همتایی است که همچنان با گذشت قرن ها چشمه بخشش، چراغ هدایت و مدرسه اخلاق و تهذیب باقی مانده و بشریت همچنان به این میراث محمدی علوی نیازمند است؛ نیازی که با افزایش فریب های شیطان و آزمایش های دنیا فزونی می گیرد.  مهم ترین نکات: مسلمانان در نیمه دوم قرن اول هجری با دو خطر تأثیرپذیری از فرهنگ های بیگانه و نیز موج رفاه در پی فتوحات پردامنه مواجه بودند. در این شرایط، یک جنبش نرم افزاری اجتهادی لازم بود و امام سجاد(ع) در این زمینه به تشکیل گروه های پژوهشی و تحقیقاتی مبادرت کردند. امام(ع) به وسیله دعا به مقابله با خطر در غلتیدن مسلمانان در لذات دنیوی پرداختند و دعا را شالوده درمان قرار دادند. صحیفه سجادیه، نماد یک جنبش اجتماعی گسترده است؛ جنبشی که شرایط آن برهه، امام(ع) را به انجام آن واداشت.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
«حشاشین» چرا ممنوع شد؟ و چرا حالا ممنوع شد؟! (شهروند) گرگ سیاست اسرائیل چگونه مقابل ایران زانو زد؟ (یادداشت روز) (کيهان)پايان يك راهبرد (اعتماد) آقایان زیباکلام، فاضلی، ارمکی! این بود غایت لیبرال‌بودن شما؟! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
بازداشت سعید مرتضوی تایید نشد سالروز ولادت با سعادت زین العابدین، امام سجاد(ع) مبارک باد فوتبال پاک، دغدغه لیگ یکی ها! نگاهی جامعه شناسانه به دلایل تعصب کم بعضی از هموطنان به خرید کالای ایرانی فرمان نفت دست بازار یا آمریکا؟ تخت روانچی در پاسخ به خراسان مطرح کرد / دعوت از اسد برای حضور در اجلاس تهران نیاز به توافق 3 جانبه دارد امارات ، مشکلی دیگر برای بن سلمان آغاز شفاف سازی خزانه کنایه ها و گلایه های صریح روحانی دفاع جانانه خانم دکتر ایرانی از نام خلیج فارس در دبی محسن هاشمی : جهانگیری از شهردار شدنم حمایت می کند هشدارهای معاون اول رئیس جمهور به احمدی نژاد آوانس «اون» جنجال خداداد، هیاهوی پرهام و باران گِل در سرپل ذهاب ! خبر خوش نوبخت برای بازنشستگان