روزنامه ابتکار
1397/02/18
«ابتکار» دورنمای انتخابات پارلمانی در عراق را بررسی می‌کند معماهای صندوق رای در همسایه غربی
محمدرضا ستاریانتخابات پارلمانی عراق پس از کشمکش‌های فراوان قرار است شنبه 22 اردیبهشت ماه جاری برگزار شود. تحولات صورت گرفته در طول سال‌های اخیر به خصوص چهار سال گذشته که منجر به ظهور و افول داعش و همچنین مساله همه‌پرسی استقلال کردستان شد با پیوند خوردن به حوادث منطقه خاورمیانه و تشدید منازعات میان قدرت‌های منطقه‌ای باعث شده است، این انتخابات از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد.
این چهارمین انتخاباتی است که پس از تدوین قانون اساسی سال 2005 میلادی برگزار میشود و سه طیف شیعه، سنی و کردها با ائتلاف‌های مختلف همچنان عناصر محوری این انتخابات محسوب می‌شوند. طبق عرف مرسوم در ساختار سیاسی عراق در دوران پسا صدام، پارلمان یکی از کلیدی‌ترین نهادهای حاکمیتی این کشور محسوب میشود، به طوری که رئیس جمهوری از میان کردها، نخست وزیر از میان شیعیان و رئیس مجلس از میان اهل تسنن از دل همین پارلمان بیرون می‌آیند.
در انتخابات پیش‌رو همچنین در مجموع 143 حزب در قالب 27 ائتلاف با یکدیگر به رقابت می‌پردازند که در این میان شیعیان با حزب الدعوه نوری المالکی، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با محوریت عمار حکیم، ائتلاف طرفداران جریان صدر به همراه ائتلاف صلح به رهبری حیدر العبادی نخست وزیر فعلی و نیز ائتلاف فتح با محوریت ابوحسن عامری که حمایت سپاه بدر و حشدالشعبی را پشت سر خود دارد، وارد عرصه انتخابات شدهاند.
اهل سنت نیز با ائتلاف قدرتمند الوطنیه به رهبری ایاد علاوی و ائتلاف‌های القرار و پیمان بغداد با رهبری اسامه النجیفی و محمود المشهدانی در این انتخابات حاضر هستند. از سوی دیگر، کردها نیز در حالی که حزب دموکرات به رهبری بارزانی این انتخابات را تحریم کرده است، از طریق ائتلاف ملی کردستان، جنبش گوران و ائتلاف‌هایی مانند سلام وطن وارد انتخابات شدهاند.
عراق دروازه ورود ایران به جهان عرب
در شرایط فعلی و همانطور که توضیح داده شد، با توجه به شرایط داخلی عراق در دوران پساداعش و نیز مساله همه‌پرسی کردستان که باعث بروز شکاف‌هایی در ساختار سیاسی ضعیف این کشور شده است، شرایط منطقه‌ای نیز به گونه‌ای رقم خورده که این انتخابات به عنوان نقطه عطف سرنوشت عراق محسوب میشود. در همین رابطه علاوه بر رقابت تنگاتنگ میان گروه‌های رقیب عراقی، اکنون ایران، ترکیه، عربستان، آمریکا و روسیه نیز به این انتخابات چشم دوخته‌اند. در مورد ایران، عراق به طور کلی به سبب همپوشانی‌های گسترده فرهنگی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی، دروازه ایران به جهان عرب محسوب شده و از همین رو است که جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی کشورمان دارد. عراق پس از صدام به عنوان عمق استراتژیک ایران در خاورمیانه عربی یکی از اهرم‌های ایفای نقش منطقه‌ای ایران در شرایط بحران کنونی خاورمیانه است. از سوی دیگر عراق پسا داعش یک فرصت اقتصادی نیز برای شرکت در روند بازسازی این کشور برای ایران فراهم ساخته است. هر چند در کنفرانس اخیر بازسازی عراق که با حضور طیف وسیعی از کشورها اخیرا برگزار شد، عربستان سعودی و کشورهای عربی قول‌هایی مبنی بر کمک‌های میلیارد دلاری برای بازسازی این کشور داده‌اند، اما به سبب نفوذ سنتی و فرهنگی ایران در عراق، این امر می‌تواند یک فرصت بی‌بدیل برای ایران در جهت پیشبرد دیپلماسی عمومی و افزایش ضریب مزیت نسبی به خصوص پس از مشکلات حادث شده پس از همه‌پرسی اقلیم کردستان در مناطق همجوار باشد.
آمریکا و دورنمای همکاری استراتژیک با عراق
از سوی دیگر آمریکایی‌ها نیز پس از حضور 15 ساله در عراق، هر چند بنا به گفته برخی کارشناسان مسببان وضعیت ناامنی در این کشور هستند، اما اکنون علاوه بر نیروهای نظامی و نفوذ امنیتی، نزدیک به 10 هزار نیروی عراقی نیز تحت آموزش آنها قرار دارند. اکنون جایگاه عراق در تازه‌ترین سند امنیت ملی آمریکا در دو اولویت حفظ امنیت و تقویت مشارکت‌های بلندمدت استراتژیک تعریف شده است. این در حالی است که برای آمریکا عراق اکنون علاوه بر نقطه مقابله با نقش منطقه‌ای ایران به عرصه همکاری با متحدان منطقه نیز بدل شده است.
عراق و ژئوپلتیک مرزهای جنوبی ترکیه
از سوی دیگر ترکیه پس از وارد شدن به مرحله‌ای جدید از روابط با عراق، پس از تنش‌های سه سال گذشته به واسطه ظهور داعش، اکنون به واسطه ژئوپلتیک مرزهای جنوبی خود، نگاهی ویژه به تحولات عراق و سوریه دارد. ترک‌ها به عراق از چند منظر مهم نگاه می‌کنند.
نخست اهمیت عراق و سوریه در وجهه حزب عدالت و توسعه در انتخابات پیش‌روی ترکیه است. دومین مساله از منظر آنکارا، جایگاه عراق به عنوان مهار وضعیت تهدید آمیز در مزرهای جنوبی ترکیه و نیز مدخلی برای دسترسی به خلیج فارس است. همچنین مساله امنیت انرژی، پ‌‌ک‌ک و کردها و نیز فرصت اقتصادی عراق برای ترکیه از دیگر عواملی است که چشم ترک‌ها را به انتخابات عراق دوخته است.
سعودی‌های تازه وارد به عرصه عراق
در خصوص عربستان سعودی نیز می‌توان گفت که این کشور پس از سال‌ها سردی روابط با عراق، سرانجام در سال گذشته میلادی روابط سیاسی و اقتصادی خود را با عراق به صورت جدی کلید زد و پس از آن روابط دو کشور تقویت شد. در این میان با توجه به عرصه برخورد نیابتی میان ایران و عربستان در منطقه خاورمیانه، نفوذ تهران در عراق یکی از نقاط ضعف سعودی‌ها در این عرصه تلقی شده و به همین واسطه است که آنها تنها در طول چند ماه گذشته از منظر اقتصادی دو حرکت قابل توجه را در عراق آغاز کردند. نخستین کار آنها کمک 5 میلیارد دلاری به بازسازی عراق بود و پس از آن نیز پادشاه عربستان به بهانه برد تیم ملی فوتبال عراق قول احداث یک ورزشگاه مجهز را به عنوان هدیه به نخست وزیر این کشور داد. از سوی دیگر به واسطه موقعیت ژئوپلتیک عراق، سعودی‌ها امروز پس از تنش در روابط با تهران و دوحه و نیز همکاری‌های استراتژیک با آمریکا، به طور قطع در این انتخابات، تمامی اهرم‌های خود را برای روی کار آمدن جریانات همسو با ریاض استفاده خواهند کرد.
چشم روس‌ها به دنبال احیای نفوذ سنتی در عراق
عراق یکی از متحدان سنتی روس ها در زمان اتحاد جماهیر شوروی بود. اکنون روسیه حتی پس از فروپاشی رژیم بعث عراق صدها شرکت فعال در عراق دارد و به واسطه حضور مستقیم در بحران‌های منطقه به خصوص جنگ سوریه، نگاهی جدی به تحولات عراق را در دستور کار خود قرار داده است. در همین راستا به همان میزانی که اروپا و آمریکا سعی در ایفای نقش در مناطق همجوار روسیه داشته‌اند، مسکو نیز به تبع تلاش کرده است تا فصل جدیدی از روابط با عراق را کلید بزند. به همین واسطه کلید خوردن خروج نظامیان آمریکایی از عراق و دورنمای ثبات اقتصادی در این کشور باعث شده است تا مسکو علاوه بر بهره‌برداری از چالش‌های موجود میان واشنگتن و بغداد، در حوزه‌های نظامی و امنیتی نیز جایگاه خود را در این سرزمین تقویت کند. این امر با پیوند خوردن تسلط روسیه به پایگاه دریایی طرطوس و پایگاه هوایی حمیمیم در سوریه سبب میشود تا مسکو احیای نفوذ سنتی خود در منطقه خاورمیانه را از دریچه عراق بنگرد و به دنبال تقویت روابط خود با بغداد باشد.
سایر اخبار این روزنامه
بیانیه مشترک فرانسه، آلمان و انگلیس
برجام را صرف نظر از تصمیم ترامپ، حفظ می‌کنیم
6 منطقه پایتخت در خطر گاز «رادون» قرار دارند
بوی رادیوم در هوای تهران
«ابتکار» جنجال‌های برنامه «حالا خورشید» با اجرای رضا رشیدپور را در گفت‌وگو با مجری‌ها و سینماگران بررسی می‌کند
جلال خوشچهره
همسویی نامبارک علیه مردم‌سالاری
«ابتکار» از گمانه‌ها درباره تجزیه استان تهران گزارش می‌دهد
جدایی «خرداد» از تهران!
«ابتکار» دورنمای انتخابات پارلمانی در عراق را بررسی می‌کند
معماهای صندوق رای در همسایه غربی
«ابتکار» مشکلات کتابفروشان مستاجر را بررسی می‌کند
عصر انقراض کتابفروشی‌ها
«ابتکار» از تاکید مجلس بر بازنگری در حدود مسئولیت نهادها و پرهیز از موازی کاری گزارش می دهد
داود فیرحی در گفت‌وگو با «ابتکار»:
رد صلاحیت، کارکرد احزاب را تضعیف می‌کند
ولادیمیر پوتین دوباره رئیس‌جمهور شد، مدودف نخست‌وزیر
چهارمین تاجگذاری تزار روسیه عصر جدید
آملی لاریجانی در جلسه مسئولان عالی قضایی
برخی در ماجرای مسدودسازی تلگرام به دستگاه قضایی توهین کردند
