روزنامه ابتکار
1397/02/22
نگاهی به وضعیت وخیم بی‌آبی در شهر بهشت منابع آبی آفریقا روز صفر چگونه فرا می‌رسد؟
زهرا داستانیوقتی از کمبود آب حرف می‌زنیم دقیقا از چه سخن می‌گوییم؟ «تشنگی»، «خشکسالی»، «فقر» یا «پایان زندگی»؟ شاید هیچ واژه، اصطلاح یا جمله‌ای نتواند معنی دقیق کمبود آب را توضیح دهد. اما مردمی که آن را تجربه کرده‌اند قطعا معنی دقیق‌تری از این واقعیت دارند، واقعیتی که می‌تواند همه جنبه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. مردم کیپ تاون (Cape Town) این واقعیت را تجربه کرده‌اند. شهری که از نظر جغرافیایی در فرمی کاسه‌ای شکل زیر کوهستان قرار گرفته و سابق بر این نزولات جوی زمستانی آن بسیار زیاد بوده، به طوری‌که شهرهای آفریقای جنوبی به بهشت منابع آبی سرشار معروفند. اما از سه سال گذشته کیپ تاون به یکی از اصلی‌ترین شهرهای دنیا بدل شده که آب در آن تمام میشود.
در اواخر سال گذشته، دولت آفریقای جنوبی شاهد بحران آب در بزرگترین شهر آفریقا بود. دولت اعلام کرد که «روز صفر» نزدیک است، یعنی روزی که آب سدها به 13.5 درصد حجم اصلی خود برسد. در چنین حالتی شیپور خاموشی آب به صدا در خواهد آمد، تمام منابع غیر اضطراری آب شهری به جز در فقیرترین محلات قطع خواهند شد، شهروندان ناگزیر هستند که آب مورد نیاز خود را از 200 سایت مشخص شده تامین کنند و وظیفه حفظ نظم و آرامش بر عهده نگهبانان مسلح خواهد بود. این مفاهیم آخرالزمانی علاوه بر اینکه موجب هراس و اعتراض مردم و ذخیره آب در خانه‌ها شده، کاهش گردشگری در کیپ تاون را نیز به دنبال داشته است. شهری که گردشگری بخش مهمی از درآمد مردم را به خود اختصاص می‌دهد.
فقط50 لیتر آب در روز
نزدیک به سه سال است که خشکسالی کیپ تاون و نواحی اطراف آن را احاطه کرده است. در این سال‌ها اما تلاش برای متقاعد کردن ساکنان این شهر برای حفظ و صرفه‌جویی در مصرف آب، سبب تحریک مردم به اعراضات مدنی شده است. مصرف آب از ابتدای شروع بحران آب و هنوز هم محدود به 50 لیتر در روز برای هر فرد است. سهم مردم کیپ تاون در حالی است که میانگین سرانه مصرف آب در روز در سال 2016 در کالیفرنیا 321 لیتر بوده است. خانوارهایی که بیش از حد مجاز آب مصرف کنند یا مصرف روزانه آنها از یک متر بیشتر شود، جریمه دارند و آبشان قطع میشود. مردم در این شرایط مجبور به دوش گرفتن با سطل آب و استفاده مجدد از همان آب، استفاده از آب ماشین لباس‌شویی و حتی محدود کردن شست‌و‌شوی خود پس از ادرار کردن به یک بار در روز، شده‌اند. چنین تدابیری اما گرچه تنها و عالی‌ترین راه حل بحران آب در کیپ تاون بوده اما مشکلات را حل نکرده است. این اقدامات سبب شده تا مصرف آب کیپ تاون از روزانه 600 میلیون لیتر در اواسط سال 2017 به 507 میلیون لیتر در روز در پایان ماه آوریل کاهش یابد. این هنوز کمتر از 450 میلیون لیتری است که شهر باید از آن استفاده کند اما «ردی» می‌گوید: «رسیدن به این رقم به این راحتی‌ها امکان پذیر نیست.» او می‌گوید: «ما واقعا نیاز داریم که میزان مصرف روزانه شهر را به 450 میلیون لیتر برسانیم و درباره آن هشدار دهیم، چرا که در غیر این صورت روز صفر به زودی اتفاق خواهد افتاد.»
درختان سیب بی‌آب و نیمه سوخته
با افزایش دمای جهانی، شهرهای سراسر جهان باید چگونگی استفاده بیشتر از آب کمتر را بیاموزند. بررسی چند جانبه بحران آبی کیپ تاون و نگاهی به سدهای خالی این شهر نشان می‌دهد که نوآوری‌های کشاورزی، کاهش استفاده از آب‌های شهری و تنوع منابع تامین آب می‌تواند به عنوان یک نقشه راه برای شهرهایی باشند که هنوز در ابتدای بحران آب قرار دارند. اما این همه داستان نیست. ده‌ها هزار نفر که از طریق کشاورزی ارتزاق می‌کردند تحت تاثیر خشکسالی تا حدود یک چهارم محصولات خود را سر زمین‌ها رها کرده‌اند. «دریک ونزیل» یکی از کشاورزان این شهر به ردیف درختان نیمه سوخته باغ سیب خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «این همان چیزی است که من را افسرده‌تر می‌کند» سیب‌های این درختان همان محصولاتی هستند که برای سال‌ها، هزاران مایل را طی می‌کردند تا به انگلستان و اروپا صادر شوند. حالا اما این درختان برای ماه‌ها است که آبی برای سیراب شدن نداشته‌اند. این مزرعه یکی از صدها باغ میوه در استان کیپ غربی آفریقای جنوبی است که مجبور به استفاده از خلاقیت برای مقابله با خشکسالی شده است، صرفه‌جویی در مصرف آب مانند آبیاری شبانه، مالچ پاشی و تمرکز آب در اطراف ریشه‌های درختان از جمله این خلاقیت‌ها بوده است. صاحب این باغ می‌گوید که «میزان تولیداتش بسیار کم است، اما نه به آن اندازه که بحران آب می‌توانسته بر روی آن داشته باشد.» او پیدا کردن راه‌هایی برای پرورش محصولات با آب کمتر را عاقلانه می‌داند.
خطر روز صفر از سر شهر دور شد
حتی اگر خشکسالی غربی کیپ تاون با فصل بارانی آتی که در راه است به پایان برسد، صرفه‌جویی در مصرف آب همچنان لازم است. کارشناسان می‌گویند این تغییر بزرگ که به خاطر تغییر آب و هوا رخ می‌دهد حکایت از آن دارد که گرمای بیشتری در راه این شهر است. بنابراین می‌توان گفت اگر پیش‌بینی‌ها درست از آب درآید اگرچه کیپ تاون از بحران آب گذر می‌کند اما آب مازاد ندارد و ساکنان کیپ تاون باید از آنچه که دارند، به درستی استفاده کنند. در حال حاضر به نظر می‌رسد مجموعه‌ای از اقداماتی که مصرف آب را محدود کرده و مصرف بیشتر را برای مردم کیپ تاون ممنوع کرده به قوانین آب تبدیل شده است. گرچه این شهر روز صفر را به سمت سال 2019 پشت سر می‌گذارد اما یکی از سوالات مردم این است که آیا بحران آب و کمبود آب یک دروغ بوده یا تلاشی برای جبران پول از جریمه‌های آبی بوده است؟ این شهر همچنین صحنه انتقادات و اعتراضاتی بوده که باعث اختلالات سیاسی در اداره شهر شده است. شهردار این شهر مدتها است به دلیل تعلل در مدیریت بحران آب مورد تهدید قرار گرفته است. معاون شهردار می‌گوید: «این مشکل به دلیل عدم شفافیت و صداق بودن با مردم به وجود آمده است. مردم به سرعت به ما واکنش نشان می‌دهند اگر حقیقت را به آنها نگوییم و این اعتبار مسئولان را زیر سوال می‌برد.»
از انتقال کوه یخ تا قطع درختان کاج
در حال حاضر، شهر با وظیفه سنگین جلب اعتماد ساکنان خود مواجه است تا آنان را مجاب کند به عادت‌های قدیمی خود در مصرف آب باز نگردند. اگرچه خطر روز صفر از سر این شهر دور شده و سدها اصلی که آب مورد نیاز کیپ تاون غربی را تامین می‌کنند حدود 20 درصد آب دارند اما اگر باران در طول زمستان در آفریقای جنوبی نبارد، روز صفر هنوز می‌تواند در این شهر به وقوع بپیوندد. با این حال، شهر امیدوار است که آب شهرستان را از طریق روش‌هایی که متکی بر باران نیست، مانند تعمیر زیرساخت‌های انتقال آب، حفاری برای دسترسی به آب‌های زیرزمینی، آب شیرین کن و استفاده مجدد از آب تامین شود. اما این تنها ایده‌هایی نبود که برای تامین آب این شهر از ذهن مسئولان این شهر گذشته است، ایده‌هایی از جمله بارور کردن ابرها، تغییر آب و هوا، حتی انتقال یک کوه یخ 100 میلیون تنی از قطب جنوب از جمله ایده‌هایی بوده که مطرح شده است. اما فارغ از این ایده‌ها اقدامات دیگری از جمله مدیریت پوشش گیاهی به رفع بحران آبی این شهر کمک کرده است. کریستین کلوین، کارشناس آب صندوق جهانی طبیعت، دولت را مجبور کرده است تا گونه‌های مهاجم تشنه مانند کاج و اکالیپتوس را که باعث تخریب ذخایر سد می‌شوند، از بین ببرد. کلینین می‌گوید با پاکسازی گیاهان غیر مادری که هر سال 38 میلیون متر مکعب آب گران‌بها را می‌مکند، سالانه می‌توان 7 درصد بیشتر آب ذخیره کرد.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در بازدید از نمایشگاه کتاب تهران :
کتاب و کتابخوانی از ضرورت‌های زندگی مردم بویژه جوانان است
پس از بمباران مواضعی در خاک سوریه از سوی اسرائیل، بلندی‌های جولان هدف حمله موشکی قرار گرفت
برنده جایزه نوبل ادبیات، بدون اجرای برنامه‌های پیش بینی شده از ایران رفت
تهران شرمنده پاموک
محمدعلی وکیلی
بهت ملت ازآتش افروختن درخانه سبزخود!
«ابتکار» در گفت‌وگو با فعالان سیاسی بررسی می‌کند
نقش گروه‌های سیاسی در روزگار جدید برجام
«ابتکار» از رد کلیات لایحه تفکیک وزارتخانه های ادغام شده در کمیسیون مشترک گزارش می دهد
نگاهی به وضعیت وخیم بی‌آبی در شهر بهشت منابع آبی آفریقا
روز صفر چگونه فرا می‌رسد؟
«ابتکار» وضعیت قرارداهای شرکت های اروپایی با ایران پس از خروج آمریکا از برجام را بررسی می کند
«ابتکار» مشکلات خانه تئاتر و فضای تئاتر حرفه‌ای را در گفت‌وگو با «محمدرضا خاکی» بررسی می‌کند
ماهاتیر محمد با کسب 115 کرسی پارلمان مالزی به عنوان کهن‌سال‌ترین رهبر منتخب جهان سوگند یاد کرد
جهان در عصر پسا خروج از برجام
وزیر کشوردر همایش علمی توسعه و تحزب:
احزاب با مسائل سهمگین توسعه مواجه شوند
قانون اجبارى کجا و عادت ملى کجا؟
