بازگشت اروپا به اقتدار؟

آرمان- محمدحسین جعفری: اقدام دونالد ترامپ در خروج یکجانبه آمریکا از برجام تا امروز واکنش‌های زیادی به همراه داشته است. در این میان تنها رژیم صهیونیستی و یکی دو هم‌پیمانان مرتجع آمریکا در منطقه از اقدام ترامپ حمایت کرده‌اند. در مقابل سران کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، آلمان و بریتانیا بر اهمیت حفظ برجام و پایبندی خود به این توافق تاکید داشتند.
تامین منافع ایران در برجام
وزیران امور خارجه ژاپن و نروژ به صورت جداگانه با محمدجواد ظریف گفت‌وگو کردند. به گزارش ایسنا، وزیران امور خارجه ژاپن و نروژ در تماس‌های تلفنی جداگانه با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود ضمن حمایت از تداوم برجام، بر لزوم بهره‌مندی ایران از منافع این توافق تاکید کردند. وزیر امور خارجه ایران هم ضرورت ارائه تضمین از سوی دیگر طرف‌های این توافق برای دستیابی ایران به منافعش از برجام را مورد تاکید قرار داد. فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست‌ خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه در تماس تلفنی با محمدجواد ظریف درباره لزوم تداوم برجام گفت‌وگو و رایزنی کرد. در این تماس تلفنی وزیر امور خارجه کشورمان نیز ضرورت ارائه تضمین‌های لازم برای دستیابی ملت ایران به منافع برجام را مورد تاکید قرار داد. برنامه‌ریزی و توافق درخصوص نشست آینده با وزرای خارجه E۳ در بروکسل از دیگر محورهای گفت‌وگوی ظریف و موگرینی بود. مقامات عالی کشورمان پس از خروج ترامپ از برجام تاکید کردند که ایران تنها در صورتی به برجام پایبند خواهد ماند که سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به کشورمان در رابطه با تامین منافع ایران در برجام تضمین دهند.
حفظ برجام


دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا تاکید کرد که حتی بدون حمایت آمریکا، توافق هسته‌ای ایران حفظ خواهد شد. به گزارش نشریه پولیتیکو، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی در کنفرانس این اتحادیه، ادعا کرد: من از حسن روحانی ضمانت گرفتم که حتی در صورت خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای علیه این کشور، ایران به برجام پایبند بماند. موگرینی تاکید کرد: ما مصمم هستیم تا این توافق بین‌المللی را حفظ کنیم. موگرینی با اشاره غیرمستقیم به دونالد ترامپ در سخنان خود، گفت: به نظر می‌رسد که داد و فریاد، توهین و تخریب همه آن چیزی که به دست آمده است، به بخشی از رفتار زمان کنونی تبدیل شده است، در حالی که تغییر به معنای آن است که با حفظ توافقات گذشته به دنبال توافقات جدید بود، این نوع رفتار مشکل ما را حل نخواهد کرد. پیشتر نیز امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه در تماسی تلفنی با حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان تاکید کرد که فرانسه همه تلاش خود را برای حفظ برجام ادامه خواهد داد. در همین حال اولاف شولتس، وزیر دارایی آلمان برای مستثنی‌ شدن شرکت‌های آلمانی فعال در ایران از تحریم‌ها، با همتای آمریکایی خود رایزنی کرد. شولتس در تماس تلفنی با استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، موضوع شرکت‌های آلمانی فعال در ایران را مطرح کرده است. وزیر دارایی آلمان در گفت‌وگو با همتای آمریکایی خود به صراحت خواستار «مستثنی‌ شدن شرکت‌های آلمانی از قوانین تحریمی آمریکا» شده است. جرارد آرود، سفیر فرانسه در واشنگتن می‌گوید اتحادیه اروپا هفته آینده سیاستش در قبال ایران را بعد از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام تعیین می‌کند.
پیشنهادهای اروپایی
فرانسه و همپیمانان اروپایی آن در نظر دارند پیشنهادهایی را به کمیسیون اروپا ارائه کنند که ظرفیت این اتحادیه را برای دفاع از منافع اقتصادی خود تقویت کند. به گزارش یورو نیوز، برونو لومر‌ وزیر اقتصاد فرانسه روز جمعه با تأکید بر اهمیت «خودمختاری اتحادیه اروپا»، به تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران واکنش نشان داد. وی گفت:‌ وقت آن رسیده که کشورهای اروپایی چشمهایشان را باز کنند. وی همچنین روز جمعه با حضور در کنفرانسی خبری در حاشیه نشست صندوق بین‌المللی پول در واشنگتن به خبرنگاران گفت:‌ تمام دولت‌های اروپایی دریافته‌اند که ما نمی‌توانیم در راستای کنونی که درآن تسلیم تصمیمات آمریکایی هستیم به حرکت ادامه دهیم. آقای لومر تأکید کرد اروپا باید قوانینی را که در سال ۱۹۹۶ وضع شده‌اند را تقویت کند و افزود:‌ فرانسه به همراه دیگر شرکای اروپایی‌اش امیدوار است در این راستا پیشنهادهایی به کمیسیون اروپا ارائه دهد. وی همزمان در گفت‌وگو با استیون مونشن، وزیر خزانه‌داری آمریکا از خواستار معافیت موقت یا دائمی چند شرکت فرانسوی از جمله خودروسازی‌های پژو، سیتروئن، رنو و شرکت نفتی توتال شده است. از سوی دیگر وزیر خارجه فرانسه، ژان ایو لودریان نیز در گفت‌وگو با نشریه پاریزین گفت:‌ ما به آمریکایی‌ها می‌گوییم به خودشان مربوط است چه تحریم‌هایی وضع می‌کنند، اما پذیرفتنی نیست که این تحریم‌ها فراتر از مرزهای ایالات متحده باشند. در همین راستا کرملین در روز جمعه خبر داد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، درباره آینده توافق هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند. در این گفت‌وگوی تلفنی دو طرف بر اهمیت حیاتی حفظ برجام برای امنیت بین‌المللی و منطقه‌ای تاکید و حمایت خود را از معاهده هسته‌ای با ایران اعلام کردند.
ترکیه و خروج آمریکا از برجام
به گزارش خبرگزاری فرانسه، «نهاد زیبقچی» وزیر اقتصاد ترکیه، روز گذشته طی اظهاراتی در واکنش به خروج رسمی آمریکا از برجام، گفت: این، فرصتی برای ترکیه است. ما به مبادلات تجاری با ایران ادامه خواهیم داد. باید به قطعنامه‌های سازمان ملل متحد در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران پایبند بود. وزیر اقتصاد ترکیه با اشاره به تصمیم یک‌جانبه واشنگتن درخصوص برجام گفت: معتقد نیستم موضوعی خطرناکی وجود داشته باشد که باعث نگرانی در این مرحله شود. وی خاطرنشان کرد که دیگر کشورها از جمله اعضای اتحادیه اروپا در تصمیم ایالات متحده مشارکت نمی‌کنند. روابط ترکیه و آمریکا در نتیجه پاره‌ای از مسائل، از جمله محکومیت بانکدار ترکیه که متهم به کمک به ایران در دور زدن تحریم‌های آمریکایی شده، رو به تیرگی گراییده است.
سیاست سخت برلین
هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان در گفت‌وگو با نشریه اشپیگل، با انتقاد از تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، گفت: آمریکا برای جدی گرفتن اظهارات هم‌پیمانانش تمایل بسیار کمی از خود نشان داد. این اقدام روابط فراآتلانتیک میان برلین و واشنگتن را مسموم کرده است. ماس ادامه داد: تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای کنار گذاشتن توافق هسته‌ای با ایران آسیب بسیار جدی به روابط میان آلمان و آمریکا در درازمدت وارد کرده است. وی همچنین با بیان اینکه آلمان پیش از اعلام سه‌شنبه شب از این تغییر مطلع بوده است، گفت: تغییری که آمریکا در پیش گرفته تاکنون به روابط فراآتلانتیک آسیب زده است. وزیر امور خارجه آلمان افزود: برلین زمانی که پای منافعش در میان باشد سیاستی سخت‌تر را در قبال آمریکا اتخاذ خواهد کرد. ما آماده گفت‌وگو، مذاکره و جنگ بر سر منافع‌مان در صورت نیاز هستیم و این متوجه تمام سطوح و نه فقط کاخ سفید است.
خروج و انزوا
به گزارش سی‌ان‌ان، جرج بوش رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در یک همایش به میزبانی آتلانتیک کانسل سخنرانی و مواضع خود را در قبال خروج از برجام اعلام کرد. بوش با بیان این ادعا که آمریکا برای جهان غیر قابل انکار است، گفت: هزینه بزرگترین بودن، مسئولیت‌پذیری است. یک نفر نمی‌تواند در جهان متمدن ادعای رهبری داشته باشد بدون اینکه درمشکلاتش سهیم باشد و بدون اینکه در عذاب‌هایش شرکت باشد. وی هشدار داد: آمریکا درپی خروج از برجام منزوی می‌شود.
خوش رقصی مرتجعین
وزیر انرژی عربستان گفت: ما به منظور ایجاد ثبات در بازار نفت پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای آماده‌ی افزایش تولید نفت هستیم. به گزارش اسپوتنیک عربی، خالد فالح وزیر صنعت، معدن و انرژی عربستان گفت: در واکنش به احتمال کاهش حجم نفت خام ایرانی در بازارهای بین‌المللی پس از خروج رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای ما آماده افزایش تولید نفت هستیم. وی افزود: در پی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران ما بر پایبندی خود به منظور ایجاد ثبات در بازارهای نفت به نفع تولید کنندگان و مصرف کنندگان تاکید می‌کنیم. وزیر انرژی سعودی ادامه داد: ما با بزرگترین تولید کنندگان در داخل و خارج اوپک و با بزرگترین مصرف کنندگان همکاری خواهیم کرد تا کمبودها را به پایین‌ترین حد برسانیم. پیش از این نیز عادل الجبیر، وزیرخارجه عربستان سعودی در اظهاراتی فرافکنانه گفته بود که اگر ایران به سراغ ساخت سلاح هسته‌ای برود عربستان هم در پی دستیابی به تسلیحات اتمی خواهد رفت. وی ضمن حمایت از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران در تکرار توهمات خود گفت: ایران باید از برنامه موشکی خود و حمایت از حزب‌ا... و حوثی‌ها دست بردارد. ایران باید دسترسی به همه مراکز نظامی و هسته‌ای خود را به طور شبانه‌روزی و بدون محدودیت تضمین کند و از تلاش برای گسترش نفوذش در منطقه دست بردارد. اگر تهران برنامه هسته‌ای خود را فراتر از میزانی که فعلا در جریان است ببرد، خود به خود برجام متلاشی و تحریم‌های هسته‌ای علیه این کشور به طور کامل باز خواهد گشت و عربستان هم مصمم خواهد شد تا هر آن‌چه لازم است برای دفاع از خود و اقدامی مشابه انجام دهد.
حمایت عبری-عربی
بر اساس این گزارش، امارات نیز در اقدامی خصمانه در پی تحریم‌ 6 شخص و 3 نهاد ایرانی از سوی آمریکا، 9 فرد و نهاد ایرانی را با طرح این ادعا که این افراد واسطه خرید کالا و انتقال میلیون‌ها دلار ارز برای سپاه پاسداران بوده‌اند در لیست سیاه خود قرار داد. کشورهای عربستان، بحرین و امارات در همان ابتدا از تصمیم ترامپ برای خروج آمریکا از برجام و از سرگیری تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران استقبال کردند. اتحادیه عرب، سازمان همکاری اسلامی و شورای همکاری خلیج فارس نیز از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام و از سرگیری تحریم‌ها علیه ایران حمایت کردند. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در واکنش به ادعاهای دبیرکل سازمان همکاری اسلامی گفت: بیانیه‌ غیرمسئولانه و ناشیانه دبیرکل سازمان همکاری اسلامی کاملا خارج از شرح وظایف نامبرده، ناقض اصل بی‌طرفی دبیرخانه و هماهنگ با سیاست ضد اسلامی دولت آمریکا، رژیم صهیونیستی و دولت عربستان سعودی صادر شده است و گامی دیگر در تضعیف اعتبار و جایگاه این سازمان است.
برجام؛ دستاوردی چندجانبه
رئیس اتحادیه بین‌المجالس جهانی (IPU) در توئیتر خود در خصوص خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام نوشت: توافق هسته‌ای با ایران یکی از بزرگترین دستاوردهای چندجانبه در سال‌های اخیر بود. خانم گابریلا کوواس بارون در این پیام آورده است: «مسیر دیپلماسی بهترین شیوه برای دستیابی به صلح و امنیت در خاورمیانه است. وی تاکید کرده است تصمیم دولت آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای ایران تاسف برانگیز است.
فرار مغزها در سازمان‌های تحت مدیریت ترامپ
به گزارش فارین پالسی، یک کارشناس ارشد هسته‌ای از وزارت خارجه آمریکا پس از اعلام تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از توافق هسته‌ای با ایران از این وزارتخانه استعفا داد. بر اساس این گزارش، ریچارد جانسون معاون هماهنگ‌کننده دفتر اجرای توافق هسته‌ای هفته گذشته در پی اعلام خروج آمریکا از برجام از وزارت خارجه استعفا داد. جانسون یکی از اعضای تیم مذاکره با کشورهای اروپایی در جهت حفظ برجام بود. به گزارش فارن پالسی، مقام‌های وزارت خارجه به این رسانه گفته‌اند که استعفای جانسون آخرین نشانه‌های فرار مغزها در سازمان‌های تحت مدیریت دونالد ترامپ است. این رسانه نوشت: نزدیک به ۶۰ درصدد از دیپلمات‌های رده بالای آمریکایی در دولت ترامپ تاکنون وزارت خارجه را ترک کرده‌اند.