روزنامه جهان صنعت
1397/02/30
خاورمیانه در برزخ
محمد هدایتی- تاریخ معاصر خاورمیانه با بی‌ثباتی و بحران همراه بوده است. اکتشاف نفت، محکم شدن جای پای غربی‌ها، فروپاشی امپراتوری عثمانی، مساله فلسطین و ناسیونالیسم عربی، انقلاب ایران، انواع کودتاها و سرنوشت کردها، مانع از کاهش تب تندِ خاورمیانه شده‌اند. با این حال در تمام این دوره‌ها و اتفاقات، چیزی هم از جنس امید وجود داشت. ناسیونالیسم عربی به رهبری جمال عبدالناصر اگرچه سویه‌هایی ارتجاعی هم داشت اما تحقق آرمان‌های قومی- منطقه‌ای را وعده می‌داد؛ انقلاب ایران منشا جاه‌طلبانه‌ترین آرمان‌ها و نیرومندترین شورها بود، ترکیهِ برآمده از امپراتوری عثمانی سودای ترقی داشت و اروپایی شدن.نفت با وجود تمام معایبش بر اقتصاد کشورها، واسطه‌ای قلمداد می‌شد برای رشد اقتصادی. در تمام این موارد همیشه سویه‌ای رهایی‌بخش، چیزی حتی یوتوپیایی وجود داشت؛ نوعی تصویر شکوهمند از آینده و این همان چیزی است که وضعیت امروزین از اساس فاقد آن است. وضعیتی که واجد هیچ امیدی نیست، وضعیتی که تداومش، ناکجاآبادی دهشتناک را به ذهن متبادر می‌کند، چیزی که دیگر حتی نفسِ زندگی کردن و بقا را به مخاطره می‌اندازد.
اگر مهم‌ترین مساله سیاسی حل‌ناشده خاورمیانه در چند دهه اخیر را مساله فلسطین بدانیم، حالا تعداد این مسایل بسیار بیشتر شده‌اند و گویا حل هرکدام از آنها به دیگر مسایل هم مرتبط است. پیچیدگی عجیب منافع و ائتلاف‌های ناپایدار قدرت‌ها، اکنون بر تعداد این مسایل و حاد شدن آنها افزوده است. چه کسی می‌تواند بدون حل مساله سوریه از خاورمیانه‌ای متفاوت صحبت کند.
در خاورمیانه ترکیب عجیبی ساخته شده است از دولت‌هایی قوی و بعضا استبدادی، در کنار ساختارهای سیاسی که حتی نمی‌توان آن را دولت خواند. مدرنیته سیاسی نشان چندانی ندارد و دولت‌ها با بحران‌هایی اساسی مواجه هستند یا دولت‌های در ظاهر قوی هستند اما بدون مشروعیت دموکراتیک یا اساسا با دولت شدن فاصله بسیار دارند. در نبود این مدرنیته سیاسی است که قدرت‌های جهانی و البته چند قدرت منطقه‌ای خاورمیانه را صحنه نبردهای نیابتی کردند و اکنون کمتر جایی است که از آتش این قدرت‌طلبی‌ها مصون مانده باشد. همه اینها نشان می‌دهد که نظم موجود، اگر اساسا بشود از نظمی خاص صحبت کرد، قابلیت تداوم ندارد؛ نظمی فاقد هرگونه امید. خاورمیانه نیازمند نظمی جدید است، نظمی که مردمانش را از این برزخ ساخته شده نجات دهد.
hedayati.mohammad@yahoo.com
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
اتحادیه اروپا متحدانه برای حفظ برجام تلاش می‌کند
از بحران اقتصادی تا بحران مشروعیت
مانع تراشی برای کسب و کارهای مجازی؛
پایان رویای عضویت دائم در آیسکو؟
خروج شرکت‌های خارجی از بنادر ایران چقدر مهم است
گمانه‌زنی‌ها درباره آینده برجام به اوج خود رسید
این در برای دق‌الباب نیست
آخرین گزارش درباره فراگیری ایدز در ایران
بستن تلگرام یا بستن با تلگرام!
ناف بدبختی!
دلار آزاد 5500 تا 6000 تومان
انتظارات تحقق نیافته در دولت دوازدهم
رییس اتاق تهران با انتقاد از عدم شفافیت سیاست‌های ارزی پیشنهاد داد؛
دولت با مردم صادق باشد
کارنامه غیرقابل دفاع
ضرورت اصلاحات از درون
دولت با مردم صادق باشد
بازار ارز هنوز چند نرخی است!
خاورمیانه در برزخ
