روزنامه همدلی
1397/03/30
«همدلی» از فرونشست نگران‌کننده زمین در تهران و بی‌توجهی مسئولان نسبت به این موضوع گزارش می‌دهد
نشستِ پایتختسخنگوی سابق سازمان زمین‌شناسی: فرونشست زمین همچنان با نرخ بیش از ۱ میلیمتر در روز در دشت جنوب تهران در حال گسترش است
آسو محمدی- تصور اینکه به یک باره زیر خانه‌های شهروندان این شهر خالی شود و خانه‌ها را به همراه تمامی ساکنانش ببلعد، ترسناک است. دومینوی فرونشست زمین در ایران و به‌ویژه در تهران در دو سه دهه گذشته مطرح شده است. پدیده فرونشست زمین در تهران مشکل و معضلی است در کنار مشکلات بزرگ این کلانشهر مانند آلودگی هوا، ترافیک و... که براساس تحقیقات انجام شده به گفته معاون وقت حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران این فروچاله‌ها نتیجه عدم اجرای طرح جامع ایجاد کانال تاسیسات شهری در تهران است که مغفول مانده است. مسئله‌ای تقریبا که بیش از 150کشور از جمله ایران با آن درگیر هستند. براساس اعلام مجامع بین‌المللی فرونشست سالانه 4میلیمتر از زمین بحران است. درحالی‌که در حدفاصل بین دشت فسا و جهرم شاهد فرونشست زمین تا 54 سانتیمتر یعنی چیزی حدود 140 برابر حد بحران هستیم.
فرونشست می‌تواند در اثر پدیده‌های طبیعی زمین‌شناسی مانند زمین لرزه، انحلال سنگ‌های گچی، نمکی یا آهکی، آب شدن یخ‌ها و حرکت آرام پوسته و خروج گدازه از پوسته جامد زمین یا فعالیت‌های انسانی مانند معدنکاری، برداشت سیالات زیرزمینی مانند آب‌های زیرزمینی، نفت یا گاز ایجاد شود، اما به گفته کارشناسان، کاهش شدید سطح آب‌های زیر زمینی در نتیجه برداشت‌های بی‌رویه، مهم‌ترین دلیل فرونشست زمین در ایران است. زمانی که یک سفره آبی زیر زمینی خالی میشود زمین آن قسمت مانند اسفنجی که آب آن کشیده شده جمع میشود و در آن بخش از زمین حفره‌ای ایجاد میشود که دیگر حتی با تزریق آب نیز قابل برگشت نیست در واقع آن بخش از زمین دیگر مرده به حساب می‌آید.
مروری بر فرونشست‌های تهران
هر چند سال گذشته وقوع شش حادثه در فاصله زمانی کمتر از سه ماه در شهر تهران؛ مانند انفجار لوله گاز شهران به علت فرونشست زمین ، فرونشست زمین در خیابان پیامبر، انفجار تاسیسات برق در محله ستارخان که هر سه این اتفاقات در شمال غرب تهران ایجاد شد زنگ خطر را برای پایتخت‌نشینان به صدا درآورده است که تاسیسات زیر سطحی در این بخش از تهران در موقعیت کاملا بحرانی به سر می برد.
اما وقوع سه حادثه دیگر یعنی ایجاد فروچاله 5 متر در میدان شوش، ایجاد گودال در خیابان صفی‌علی شاه در خیابان انقلاب و همچنین شکست لوله آب در خیابان مولوی هم هشدار دهنده این پیامد بود که شبکه آب و فاضلاب تهران در محدوده تهران قدیم نیز از مرز هشدار عبور کرده و بحران در این محدوده آغاز شده است.
کدام مناطق تهران درگیر پدیده فرونشست هستند؟
در این میان مناطقی از پایتخت در خطر بیشتری قرار دارند. 2سال پیش مدیر بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مناطق حاشیه‌ای جنوب، جنوب‌شرقی و جنوب‌غربی استان تهران را مستعد پدیده فرونشست دانست. علی بیت‌اللهی گفته بود فرونشست در مناطق شهری رخ نمی‌دهد و بیشتر در حاشیه شهرها به وقوع می‌پیوندد. در استان تهران هم، پدیده فرونشست منطقه ۱۷ و ۱۸ را درگیر کرده است و به سمت جنوب استان یعنی اسلامشهر، ورامین در جنوب و دشت شهریار در جنوب غرب کشیده میشود.
هشدار!
حالا سخنگوی سابق سازمان زمین‌شناسی کشور نسبت به بی‌توجهی مسئولان نسبت به وقوع این اتفاق در کشور هشدار دادخ است. محمدجواد بلورچی روز گذشته در گفت‌وگو با ایلنا با بیان اینکه پدیده فرونشست زمین در تهران پدیده‌ای است که به صورت وضعی و آرام در وسعت بسیار زیاد در حال رخداد است، گفت: فرونشست زمین در تهران در برخی نواحی با ترک‌هایی همراه است که این ترک‌ها می‌تواند به ساختمان‌ها آسیب‌رسان و خطر‌آفرین باشد. بلورچی با اشاره به کج شدن مقبره حضرت شاه‌عبدالعظیم (ع) گفت: منطقه‌ای که حرم حضرت عبدالعظیم در آن واقع است در حقیقت منطقه‌ای است که بالا آمدن سطح آب زیرزمینی در آنجا مشکل ایجاد کرده است، چراکه همه فاضلاب تهران همچنان به این منطقه تزریق میشود و در کانالی در حوالی شهر‌ری به سمت جنوب جمع‌آوری میشود و در زیرزمین حرکت می‌کند و باعث اشباع شدن زمین‌های منطقه میشود و قنات‌های خشک آن منطقه آبدار شده و ریزش می‌کنند و این ریزش‌ها در سطح منطقه خود را به صورت فروچاله‌هایی نشان می‌دهد و خسارت‌هایی را نیز به ساختمان‌ها در آن منطقه وارد می‌کند.
تابستان نرخ فرونشست افزایش می‌یابد
در این میان از سال ۸۴ بیشینه فرونشست زمین ۱۷ سانتیمتر در سال بود که در سال ۹۲ به بیش از یک میلیمتر در روز رسید، یعنی سالانه ۳۶ سانتیمتر زمین فرونشست می‌کند و وسعت آن در نقاط مختلف شهر گسترش یافته و به سمت مناطقی راه یافته که در گذشته میزان فرونشست کمتری داشت. جی‌پی‌اس‌های سازمان نقشه‌برداری‌های کشور نشان می‌دهد که فرونشست زمین همچنان با نرخ بیش از ۱ میلیمتر در روز در دشت جنوب تهران در حال گسترش است. این درحالی است که فرونشست زمین عمدتا در مناطقی که بیشترین برداشت آب صورت گرفته شکل می‌گیرند و فرونشست زمین تاثیرات منفی در شهر تهران داشته و این معضل زمین پدیده‌ای است که با گرم‌شدن زمین و برداشت بیش از حد از منابع آب‌های زیرزمینی روز به روز دامنه آسیب‌هایش در شهر تهران بزرگتر و بیشتر میشود. موضوعی که بلورچی در بخشی دیگر زا سخنانش به اشاره می‌کند و می گوید: در صورتی که در تابستان پیش‌رو با توجه به کمبود آبی که در کشور با آن مواجه هستیم بیشتر از گذشته به مخازن آب زیرزمینی فشار بیاوریم نرخ فرونشست زمین افزایش پیدا می‌کند و خطرات بیشتری برای همه در پی خواهد داشت، البته مسئله فرونشست زمین فقط برای دشت تهران نیست و در تمام دشت‌های کشور با توجه به برداشت بیش از حد آب‌های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی فرونشست زمین نرخ فزاینده‌ای داشته است.
شبکه فرسوده آب، بلای جان آرامش مردم
در این میان مطالعات کارشناسان محیط زیست نیز نشان می‌دهد؛ فرونشست دشت‌های کشور از مرحله هشدار عبور کرده و در این بین تهران وضعیت اسفبارتری نسبت به سایر دشت‌ها دارد. برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی سطح ایستایی خاک را برهم زده است و با از بین بردن رفتن خلل و فرج سازنده مخزن نگهداری آب در خاک، منجر به نابودی خاک و در نهایت فرونشست زمین میشود. هر چند برخی بر این باورند که این پدیده همزمان با توسعه مترو بیش از گذشته در تهران دیده شده، اما در گذشته نیز شکسته شدن لوله‌های آب و یا نشت فاضلاب به داخل خاک این حوادث را رقم زده است. هرچند در نگاه اول عامل بروز چنین اتفاقاتی مترو تشخیص داده میشود؛ اما ایجاد فروچاله‌ها و نشست زمین عوامل تاثیرگذار دیگری دارد که در نهایت مترو به عنوان آخرین عامل تحریک کننده این رویداد باید مد نظر قرار گیرد. درواقع حتی اگر خطوط مترو در تهران گسترش نمی‌یافت و این کلانشهر به چنین مد حمل‌و‌نقلی‌ای نیاز نداشت، باز هم نشست‌ها و فروچاله‌ها در تهران ایجاد می‌شد.
سوال اینجاست که در زیر شهر تهران چه اتفاقاتی در حال روی دادن است که آهسته تهران فرو می‌رود؟ پایتخت را دارد می‌بلعد؟ با همه این صحبت‌ها پدیده فرونشست زمین معضلی است که در تمام نقاط کشور از مناطق خشک بیابانی تا مناطق جلگه‌ای شمال کشور مانند گرگان در حال وقوع است همه دشت‌های کشور از حاشیه خلیج فارس شهر میناب تا مناطقی مانند سیرجان، زرند، کرمان، یزد، اصفهان، تهران، گرمسار تا نواحی شمالی کشور با مشکل فرونشست زمین مواجه هستند. به عبارت ساده‌تر باید گفت که اگر در گذشته تهران در بروز حادثه طبیعی زلزله در اولویت توجه مسئولان بود؛ اکنون باید فرونشست زمین و قبل از آن ایجاد فروچاله‌ها را به رتبه‌های قبلی تهران در بروز بحران اضافه کرد.
سایر اخبار این روزنامه
دموکراسی چگونه می میرد؟ درس‌هایی از ظهور حاکمان قدرتمند در کشورهای ضعیف
«همدلی» گفته‌های نماینده همدان درباره فساد سیستماتیک در کشور را بررسی می‌کند فسادِ درون
«همدلی» از فرونشست نگران‌کننده زمین در تهران و بی‌توجهی مسئولان نسبت به این موضوع گزارش می‌دهد
بازی ایران- اسپانیا در جام جهانی، جایی برای رویاپردازی حمله یوزها به قلب ماتادورها
«همدلی» در گزارشی میدانی و گفت وگو با متخصصان حوزه فناوری و اطلاعات مکانیزم پیامک‌هایی که از مشترکان پول کم می‌کند را برررسی کرد
تشکیل ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات علیه اقدامات آمریکا باحضور سه قوه و صدا و سیما کاش این آنتن صدا داشت
هرمز شریفیان استعفای خوب
در دیدار کرباسیان با وزیر اقتصاد سوریه مطرح شد؛ آمادگی ایران و سوریه برای اعمال تعرفه ترجیحی واردات کالا
عضو کمیسیون انرژی مجلس مطرح کرد: پالس منفی برخی تولیدکنندگان نفت به بازار نفت
مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی : قوانین موجود با رشد تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال سازگار نیستند
معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت: کار در فاز ۱۱ پارس جنوبی متوقف نشده است
بازی ایران- اسپانیا در جام جهانی، جایی برای رویاپردازی حمله یوزها به قلب ماتادورها
بازی ایران- اسپانیا در جام جهانی، جایی برای رویاپردازی حمله یوزها به قلب ماتادورها
