روزنامه همدلی

خوداتکایی به کار آمد؛ 9/9 هزار میلیارد تومان صرفه جویی در خرید خوشه های طلایی با ترک اعتیاد واردات

گندم، طلسم خبرهای بد را شکست؟
همدلی| در میان اتفاقات ناگوار اقتصادی، تولید گندم این‌روزها خوب درخشیده و معجزه‌ای در تولید آن رخ داده است. حدود سه ماه پیش بود که معاون امور زراعی وزیر جهاد کشاورزی پیش‌بینی کرده بود که برداشت گندم از مزارع و گندمزارهای کشور امسال به 10.5 میلیون تن می‌رسد. مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی نیز میزان برداشت گندم را 13 میلیون و 300 هزار تن تخمین زده بود. حالا نیز مرور خبرهای منتشر شده درباره خوشه‌های طلایی نشان می‌دهد که کشور در تولید گندم خودکفا شده و دستاورد این خودکفایی صرفه جویی 9.9 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم صرفه جویی در روزهایی که بحران گریبان اقتصاد را گرفته است، رقم کوچکی نیست. درواقع می شود گفت که در میان همه سیاهی های اقتصادی که این روزها خود را تحمیل می کنند یک خبر سفید از راه رسیده است که می شود برای آن اگر صحت محکمی داشته باشد، خوشحال بود. چون حالا خبری پیدا شده است که کمی تا حد زیادی رنگش با خبرهای موجود متفاوت است. ایانا می نویسد که اگر ما نیاز کشور به گندم را با دلار 4 هزار 200 هزار تومانی وارد می کردیم باید چیزی بیش از 22.9 هزار میلیارد تومان از بودجه کشور را برای گندم به هوا می دادیم اما حالا خود کفایی در شرایط فعلی به دادمان رسیده است و اکنون با 13 هزار میلیارد تومان گندم مورد نیاز، آن هم از کشاورز های وطنی خریداری شده است. یعنی همان 9 هزار میلیارد تومان که صرفه جویی شده است. هر چند برخی کارشناسان با شک به این رقم نگاه می کنند و یا مدعی‌اند که این صرفه جویی احیانا به قیمت فرسایش خاک صورت گرفته است اما قلک خالی اقتصاد ایران در حال حاضر این رقم را به گونه‌ای دیگر درک می کند؛ رقمی که صفرهایش در جعبه امروز اقتصاد کشور وزن بزرگی گرفته است. به هرحال هرچه هست این صرفه‌جویی می‌تواند خبر دیگری باشد. صاحبنظران اما هرکدام از منظری به این ماجرا نگاه می‌کنند.
مخالفان با خودکفایی در تولید گندم چه می‌گویند؟
خبر خودکفایی در تولید گندم اگرچه ظاهرا شیرین است، اما در واقع با کوله‌باری از اظهارنظرهای مخالف مواجه است. البته هستند کارشناسانی که شنیدن این اخبار را به فال نیک می‌گیرند و معتقد هستند ایران در زمینه تولید گندم به موفقیتی به یاد ماندنی دست یافته است.


به باور برخی از کارشناسان، در شرایطی که کشور با قصه خشکسالی درگیر است، نباید در تولید محصولاتی مثل گندم خودکفا بود. گندم اگرچه در دانش کشاورزی، در دسته محصولاتی با نیاز آبی کم یا متوسط جای دارد، اما بنظر می‌رسد که وقتی تولیدش با روندی افزایشی مواجه می‌شود، با قصه کم آبی این‎روزها، کمی نگران‌کننده بنظر می‌رسد. بر اساس گفته‌های متخصصان کشاورزی، تولید هر کیلوگرم گندم، نیاز به 1300 لیتر آب دارد. با یک حساب ساده سرانگشتی، باید 17 میلیارد و 290 هزار لیتر آب برای تولید 13 میلیون و 300 هزار تن گندم مصرف شود؛ رقمی که در روزهای کم‌آبی در کشور، قابل توجه است و می‌تواند قصه بحران آبی را با خودکفایی در تولید گندم زیرسوال ببرد.
اما این تنها یک طرف ماجرا است و در طرف دیگر این داستان، مشکلات دیگری وجود دارد که با خودکفایی در تولید گندم بنظر می‌رسد دردسرهای زیادی را برای کشور ایجاد می‌کند. وقتی برای اولین بار در سال 83، که جشن خودکفایی برگزار شد، برخی از اظهارنظرات منفی‌ای به گوش می‌رسید که قصه خودکفایی در تولید گندم را زیرسوال برده بود. آن روزها، کارشناسان معتقد بودند که تلاش برای خودکفایی گندم باعث ایجاد بحران شدیدی در بخش خوراک دام شد، چون میل به کشت گندم به منزله کنار گذاشتن کشت جو در گذشته بوده است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در شرایطی که تحریم‌ها نیز بر ایران غلبه کرد و واردات خوراک دام متوقف شد و با خالی شدن انبارهای خوراک دام و طیور، هر روز دام‌های بیشتری به کشتارگاه می‌رفتند.
نتیجه چنین وضعیتی آن شد که یونجه، جو، کلزا و دیگر خوراک دام و طیور در کشور کاهش یافت و گران شد که این موضوع اگر به اندازه نرخ ارز بر اقتصاد ایران تاثیر نداشت، کمتر از آن هم تاثیر نداشته است. از سوی دیگر، به دنبال کاهش خوراک دام و طیور خیلی زود قیمت گوشت قرمز و مرغ افزایش پیدا کرد و بعد نیز قیمت تخم‌مرغ و انواع محصولات لبنی گران شد.
سیزدهم اردیبهشت ماه سال 94 بود که خبرآنلاین نوشت، به دلیل ارزان‌تر بودن آرد و گندم نسبت به خوراک دام و تمایل دامداران به استفاده از آرد و گندم به جای خوراک دام برای دام‌های خود، دولت تصمیم گرفته گندم و آرد را برای نان را گران‌تر کند. یعنی چرخه‌ بعدی تاثیر خوراک دام به نان نیز رسید.
افزایش قیمت آرد و نان، منجر به افزایش قیمت انواع شیرینی، ماکارونی، بیسکویت و اقلام دیگری که از آرد استفاده می‌کردند نیز شد.
از نگاه خیلی‌ها، همگی این اتفاقات ناشی از تصمیم ایران برای خودکفایی گندم بود که به آن نیز نرسیدیم و حتی مجبور شدیم که از آمریکا هم گندم وارد کنیم.
نگاهی به اظهارنظرهای مثبت کارشناسی
ایران اگرچه براساس گزارش‌‎ها تجربه خوبی از خودکفایی در تولید گندم نداشته است، اما حالا نگاهی به گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد که این قصه دارای ابعاد مختلفی است که در برخی از این ابعاد می‌‎توان به صرفه جویی در زمینه خودکفایی گندم امیدوار بود. همین دیروز بود که برخی از خبرگزاری‌ها از صرفه‌جویی 9.9 هزار میلیارد تومانی با خودکفایی در گندم حکایت می‌کردند. شاید یک تحلیل ساده این باشد که ایران از میان بد و بدتر مجبور است تنها یک راه را انتخاب کند و آنهم رسیدن به خودکفایی در تولید گندم و صرفه‌جویی رقمی قابل توجه در ارز کشور است. این یعنی ایران از میان آب و ارز، این بار ارز را انتخاب کرده است. شاید هم اگر قرار باشد دوباره تحریم‌ها بازگردد و خوراکی برای دام تولید یا وارد نشود، راهی جز انتخاب میان دام و ارز برای ما باقی نماند. هر چه هست، در این روزهای سخت اقتصادی بخش کشاورزی در زمینه تولید گندم به خودکفایی رسیده و حالا بر اساس گزارش‌ها، 9.9 هزار میلیارد تومان از این راه ذخیره کرده است که در میان اخبار ناگوار اقتصادی خبر خوبی است. به گزارش ایانا، اگر قرار باشد، کل نیاز کشور به گندم وارد شود و نیاز سالانه کشور که رقمی بین 10 تا 13 میلیون تن برآورد می‌شود را نیازی 10 میلیون تنی در نظر بگیریم، باید در شرایط کنونی حدود 5 میلیارد و 460 میلیون دلار برای خرید گندم یک سال کشور هزینه می‌کردیم؛ به عبارتی با دلار 4200 تومانی رقمی حدود 22 هزار و 932 میلیارد تومان برای خرید 10 میلیون تنی گندم پرداخت می‌شد. این در شرایطی است که اضافه شدن تقاضای 10 میلیون تنی خرید گندم توسط ایران، قطعا قیمت‌ها را در بازار جهانی بالاتر می‌برد و باید هر تن گندم را با قیمت‌هایی بیش از 546 دلار خریداری می‌کردیم.
داستان خودکفایی گندم، در سال‌های اخیر که بحران آب خود را پررنگ‌تر از هر زمان دیگری نشان داده، داستان پرحاشیه‌ای بوده. از زیرسوال بردن میزان تولید گرفته تا انتقادی که به افزایش تولید آن با توجه به بحرانی بودن وضعیت آب از سوی فعالان محیط زیست وارد می‌شود. این داستان پرحاشیه، وقتی به افزایش قیمت دلار و بازگشت تحریم‌ها رسید، کفه را به نفع طرفداران خودکفایی تولید سنگین کرد. به نفع کسانی که معتقد بودند؛ نمی‌توان امنیت غذایی کشور را به دست واردات سپرد.
صرفه جویی با تولید گندم
وقتی نرخ دلار نوسان‌های رو به رشد و مهار نشدنی را تجربه کرد و در نهایت نرخ دلار دولتی روی 4200 تومان ایستاد و زمزمه بازگشت تحریم‌ها جدی‌ شد، خودکفایی تولید گندم، بیش از هر زمان دیگری خود را تصمیمی عاقلانه و دوراندیشانه نشان داد.
این روزها قیمت خرید گندم در بازارهای جهانی با نرخ یورو و دلار تخمین زده می‌شود، به‌طوری که هر تن گندم با قیمت 546.5 دلار به فروش می‌رسد. از این رو با یک محاسبه ساده می‌توان نتیجه گرفت که تولید گندم مورد نیاز کشور در داخل با توجه به وضعیت نرخ ارز، مشکلات تبادل آن و نیز تحریم‌هایی که می‌تواند امنیت غذایی کشور را برای فشار بیشتر نشانه بگیرد، چقدر به نفع کشور تمام شده است.
امسال تاکنون بیش از 9 میلیون تن گندم خرید تضمینی شده است. حال در نظر بگیریم که اگر قرار باشد، کل نیاز کشور به گندم وارد شود و نیاز سالانه کشور که رقمی بین 10 تا 13 میلیون تن برآورد می‌شود را نیازی 10 میلیون تنی در نظر بگیریم، باید در شرایط کنونی حدود 5 میلیارد و 460 میلیون دلار برای خرید گندم یک سال کشور هزینه می‌کردیم؛ به عبارتی با دلار 4200 تومانی رقمی حدود 22 هزار و 932 میلیارد تومان برای خرید 10 میلیون تنی گندم پرداخت می‌شد. این در شرایطی است که اضافه شدن تقاضای 10 میلیون تنی خرید گندم توسط ایران، قطعا قیمت‌ها را در بازار جهانی بالاتر می‌برد و باید هر تن گندم را با قیمت‌هایی بیش از 546 دلار خریداری می‌کردیم.
اکنون با خودکفایی گندم و خرید نیاز کشور از گندمکاران داخلی با قیمت هر کیلو هزار و 300 تومان که قیمت هر تن آن  یک میلیون و 300 هزار تن می‌شود، سالانه 13 هزار میلیارد تومان برای خرید گندم از گندمکاران ایرانی پرداخت می‌شود که با این کار هم 9 هزار و 932 میلیارد تومان کمتر از واردات گندم برای تامین آن هزینه می‌شود و هم از کشاورزان داخلی حمایت شده و در راستای کمک به ثابت ماندن اشتغال روستایی و تامین معیشت کشاورزان قدم برداشته شده است.
نگاهی به تجربه تلخ بحران تولید گندم در ایران
حدود 14 سال پیش بود که در دولت اصلاحات برای نخستین بار جشن خود کفایی گندم گرفته شد. همان روزها بود که رئیس جمهور وقت، اعلام کرد پس از 40سال بالاخره کشاورزی ایران توانست در تولید گندم خودکفا شود. این طرح ده ساله در دولت هشتم تدوین شد و امید می‌رفت در دولت‌های بعدی نیز به آن پرداخته و ادامه‌دار شود. قرار بود بر اساس این طرح ده ساله دولت‌های مختلف در مدت معین شده، با ارتقای ضریب مکانیزاسیون، عملیات به‌زراعی و به‌نژادی، بهره‌وری آب، بهبود حاصلخیزی خاک و پیشگیری از ضایعات، از مزرعه تا نانوایی، افزایش قیمت خرید تضمینی متناسب با تورم و... تولید گندم و رسیدن به خودکفایی را تثبیت و پایدار نگه دارند. اما داستان با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد جور دیگری رقم خورد. اسکندری مجری طرح گندم در دولت نهم و دهم نه تنها نتوانست ادامه دهنده این دستاورد پُراهمیت برای کشاورزی باشد، بلکه  ایران را نیز به شدت به واردات گندم معتاد کرد. این اتفاق درحالی رخ داد که قرار بود سیاست خودکفایی ادامه‌دار شود، تولید داخلی افزایش یابد و تنها میزان کمی بذر گندم دامی، برای مصرف علوفه دامی به کشور وارد شود. با روی کار آمدن دولت نهم این آرزو تنها به یک رویا تبدیل و به جرات می توان گفت کشاورزی ایران رکود بدی را در آن دوران تجربه کرد و طرفداران دولت، خودکفایی گندم در دولت اصلاحات را ناشی از شرایط اقلیمی سال 1383 دانستند و حالا پس از 14 سال، کشور در حالی به خودکفایی گندم دست پیدا کرده که شرایط اقلیمی سرناسازگاری گذاشته، بحران کم‌آبی و خشکسالی خط و نشانی جدی برای کشاورزی کشور کشیده اما با این حال خرید تضمینی گندم تا شهریورماه امسال رشد پنج درصدی را ثبت کرده تا نشان دهد، با برنامه‌ریزی، ارتقای ضریب مکانیزاسیون و به‌زراعی نه تنها می‌توان در روزهای کم‌آبی تولید را افزایش داد بلکه می‌توان با کاهش سطح زیر کشت هم برداشت را بالاتر برد.
خشکسالی جهانی، بهانه افزایش رقم واردات
در کنار بی‌مهری دولت نهم در بحث تولید گندم، خشکسالی جهانی که در سال 86 رخ داد توانست کشت گندم دیم را در ایران و سایر نقاط جهان متوقف کند. این ماجرا بهانه خوبی شد تا واردات گندم به میزان 5.5 میلیون تن در آن دوران افزایش یابد. اما ماجرا به اینجا ختم نشد و تراژدی تلخ واردات گندم در سال‌های بعد نیز تکرار شد. به طوری که به علت پایین بودن قیمت خرید گندم، کشاورزان نیز از فروش محصولات خود به دولت سرباز می‌زدند. چهار ماهه اول سال 88 بود که واردات گندم نسبت به مدت مشابه سال قبل 100درصد رشد پیدا کرد و این ماجرا تولیدات گندم را در ایران متزلزل ساخت. بر اساس گزارش بانک مرکزی، میزان واردات گندم در چهار ماهه نخست این سال به دو میلیون و 637 هزار تن و با ارزش بیش از 660میلیون و800هزار دلار رسید.
همچنین بر اساس آمار گمرک در سال 91 نیز رکورد واردات گندم به ایران با رقم هفت میلیون تن شکسته شد. همچنین واردات 6میلیون و 699هزار تن دانه سخت گندم و نیز دو میلیارد و 580میلیون دلار گندم دامی، در سال 92 نیز در دوران خودش بی‌سابقه بود. آمارها نشان می‌دهد که بعد از تاریخ ذکر شده، واردات گندم در کشور، مسیر نزولی به خود گرفت، به طوری که در سال های 83و84 به ترتیب عددهای 170 و 105 هزار تن را به خود اختصاص داد.
اثبات خودکفایی گندم در سال 98 مشخص می‌شود
با روی کار آمدن دولت یازدهم و بعد از آن شروع دولت دوازدهم اوضاع کشاورزی ایران تکانی سنگین خورد و جهت حرکت پیکان در بخش کشاورز برگشت و رشد را نشان داد. از جمله دستاوردهایی که در دولت یازدهم و دوازدهم اتفاق افتاد، خبر رسیدن گندم به مرز خودکفایی بود. به طوری که صرفه جویی چند میلیارد دلاری گندم در سال جاری، بیشتر ابهامات وارده به خودکفایی گندم را از میان برداشت. اما همچنان این طرح منتقدانی دارد و برخی از کارشناسان مربوطه خودکفایی گندم را همچنان زیر سوال برده و معتقدند که شرایط پیش روی کشور در سال 98 را اثبات ادعای دولت در زمینه خودکفایی در تولید گندم می‌دانند و منتظر هستند تا میزان برداشت گندم در سال آینده را با برداشت سال‌های اخیر مقایسه کنند. هر چند که صدای انتقاد همیشه بلند است اما امسال قرار است 10.5 میلیون تن گندم از گندمکاران ایرانی خریداری شود.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
رد اولتيماتوم قاليباف (اعتماد) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
آتش‌سوزی مهیب، موزه ملی بزریل را در بر گرفت تاریخ در آتش پای صحبت عوامل کنسرت نمایش «بگو کجایی» که 14 شهریور در تهران رویال هال به روی صحنه می روند؛ خوداتکایی به کار آمد؛ 9/9 هزار میلیارد تومان صرفه جویی در خرید خوشه های طلایی با ترک اعتیاد واردات بحران ناکارآمدی درحالی مورد تایید بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان است که هنوز بسیاری از چهره‌های روزهای نخست انقلاب جزو مدیران کشورند «همدلی» از ماجرای بریدن گوش کودک زباله‌گرد در تهران گزارش می‌دهد گوش‌بُری به وقت تهران برای درگذشت استاد احسان یارشاطر که عمر خود را در راه اعتلای ایران هزینه کرد وطنش زبان فارسی بود عادل جهان‌آرای خوانش یک قانون یک تحلیلگر اقتصادی : پیوستن به سیستم مبارزه با پولشویی تاثیر تحریم‌ها را کاش می‌دهد نگاهی به یک عنصر راهبردی آیا غذا می تواند امنیتی شود؟