مشکلات ارزی تحصیل در خارج از کشور از زبان دانشجویان ایرانی

ریحانه جولایی- ماه‌های اخیر تزلزل در بازار دلار تاثیرات زیادی روی همه ما داشته است. اما یکی از اقشاری که وابستگی زیادی به دلار دارد و کیفیت زندگی‌هایشان با نوسانات افزایش قیمت دلار هر روز پایین‌تر می‌آید، دانشجویانی هستند که در کشورهای خارجی درس می‌خوانند.
خبرهای ضد و نقیض در رابطه با ارز دولتی
در رابطه با توقف ارز دولتی به دانشجویان خبرهای ضد و نقیضی شنیده می‌شود. چند روز قبل وزیر علوم اعلام کرده بود دانشجویان مراکز مورد تایید وزارت علوم نگران ارز دانشجویی نباشند و احتمال قطع شدن ارز دانشجویی بسیار کم است. منصور غلامی همچنین اعلام کرد که منتظر تصمیم نهایی و اعلام تغییر رویکرد بانک مرکزی در رابطه با تامین ارز دانشجویی هستیم، امیدواریم تصمیم نهایی هرچه سریع‌تر اعلام شود چون مطلب قطعی در دست نداریم، اما قطعا دانشجویانی که روال تحصیل آنها درست و از طریق مراکز مورد تایید وزارت علوم انجام گرفته، نباید نگران تامین ارز موردنیاز خود باشند.
وزیر علوم همچنین تاکید کرد: در مورد ارز دانشجویی در شش ماه اول با همکاری بانک مرکزی مشکلی نداشتیم، مگر اینکه به علت کندی روال تامین ارز و تعداد زیاد درخواست‌ها کمی تاخیر وجود داشت‌ اما با تغییر رویکردی که بانک مرکزی در رابطه با تامین ارز دانشجویی داشته، منتظر تصمیم نهایی و اعلام آن هستیم.


او در رابطه با تمهیداتی که دولت برای تامین ارز دانشجویی دانشجویان در نظر گرفته است، اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: بانک مرکزی باید تصمیم خود را در رابطه با این ارز اعلام کند ولی ما درخواست‌ها و نیازهای خود را اعلام کرده‌ایم و منتظر اعلام نظر بانک مرکزی هستیم. وزیر علوم علت این وقفه در رابطه با تامین ارز دانشجویی را، تغییر ریاست بانک مرکزی عنوان کرد و مدعی شد با تغییر رییس‌کل بانک مرکزی کمی در تامین ارزهای دانشجویی وقفه افتاد و یا تاخیر صورت گرفت. چرا که هر رییس جدید سیاست‌ها و برنامه‌های خود را دارد و پیگیری می‌کند.
این در حالی است که چندی پیش وزیر علوم گفته بود هیچ کاهشی در رابطه با میزان پرداخت ارز به دانشجویان خارج از کشور نخواهیم داشت. او خاطرنشان کرده بود: درخصوص نحوه تهیه ارز دانشجویی، بر اساس مذاکراتی که با بانک مرکزی داشته‌ایم دانشجویانی که از وزارت علوم ارز دریافت می‌کنند، می‌توانند از طریق سامانه‌ای که وجود دارد ثبت‌نام کنند و در یک بازه زمانی به بانک معرفی و ارز مورد‌نظر خودشان را دریافت کنند. تعدادی از دانشجویان هم برای دریافت ارز از کانال وزارت علوم اقدام نکردند و به صورت آزاد، قصد تهیه ارز دانشجویی داشته‌اند که با تلاش و رایزنی که با بانک مرکزی انجام گرفت، مقرر شد این دانشجویان نیز از مراجع رسمی تاییدیه تحصیلی دریافت کنند و به بانک مرکزی معرفی شوند.
مشکلات دانشجویان با نوسانات قیمت دلار
با این حال دانشجویان زیادی از پرداخت نشدن ارز دانشجویی یا بی‌جواب ماندن درخواست‌شان بعد از گذشتن چند ماه خبر دادند. چند تن از دانشجویانی که در خارج از ایران و در رشته دندانپزشکی و پزشکی تحصیل می‌کنند هم در مصاحبه با «جهان صنعت» این موضوع را تایید کردند.
مریم، یکی از دانشجویان دندانپزشکی در مجارستان به ما می‌گوید: تغییرات قیمت دلار شرایط ما را خیلی متفاوت کرده است. زمانی که من در دانشگاه مجارستان پذیرفته شدم، دلار کمتر از 3 هزار و 500 تومان بود اما الان به 14 هزار تومان رسیده و همین باعث شده تا خیلی از بچه‌ها به خاطر فشارهای مالی به ایران بازگردند. چند نفر از بچه‌ها برای ارز دانشجویی درخواست داده‌اند اما هنوز جوابی به دست‌شان نرسیده است. کسانی که در دانشگاه‌های خارج از ایران درس می‌خوانند دوست ندارند به ایران برگردند چون سطح و رتبه دانشگاه‌ها در اینجا بالاتر از دانشگاه‌های ایران است. تنها کسانی که مشکلات اقتصادی دارند و سطح مالی خانواده پایین است به ایران بر‌می‌گردند و ما هم از سطحی نیستیم که بالا رفتن قیمت ارز تاثیری روی ماندن‌مان نداشته باشد. کسانی که ارز دانشجویی دریافت می‌کردند که از قشر متوسط بودند و آن هم قطع شده است. از دوستان من چند نفر بعد از تغییر قیمت دلار درس را نیمه‌کاره رها کردند و به ایران برگشتند؛ من هنوز تسلیم نشدم اما فکر می‌کنم ترم آخری باشد که بتوانم در دانشگاه مجارستان درس بخوانم. امسال که به ایران آمدم و با افزایش قیمت‌ها مواجه شدم تمام برنامه‌ریزی‌هایی که کرده بودم به هم ریخت. اگر در اروپا مدرکم را می‌گرفتم می‌توانستم در تمام اروپا کار کنم اما الان باید برگردم ایران و فقط می‌توانم در ایران کار کنم و اگر بخواهم از کشور خارج شوم باید دوباره امتحان بدهم.
سحر هم یکی دیگر از دانشجویان مجارستان است که حالا به ایران برگشته و در یکی از دانشگاه‌های شیراز با سختی زیاد پذیرش گرفته است. او در مصاحبه با «جهان صنعت» بیان می‌کند: به خاطر شرایط مالی مجبور شدم به ایران برگردم. همان موقع هم گرفتن ارز دانشجویی کار راحتی نبود و یک روند سخت و پیچیده داشت به همین دلیل قید ارز دانشجویی گرفتن را زدم و با هزار سختی هزینه‌ها را مدیریت کردم اما حدود 2 ماه پیش درخواست ارز دانشجویی دادم ولی هنوز به من جواب ندادند در صورتی که من در این فاصله به ایران برگشتم و در دانشگاه هم پذیرش گرفتم و چند روز دیگر هم سر کلاس می‌روم، اما به درخواست من اصلا پاسخ نداده‌اند!
بازگشت به ایران برای ادامه تحصیل
به دلیل مشکلات مالی پیش آمده برای دانشجویان، بسیاری از آنها برای ادامه تحصیل ایران را انتخاب می‌کنند؛ بماند که شهریه و مبلغ تمام شده برای این دانشجویان هم زیاد تفاوتی با شهریه‌های دانشگاه‌های خارج از ایران ندارد و تنها چیزی که از هزینه‌ها کم می‌شود، هزینه‌های زندگی و روزمره است.
مریم در این رابطه می‌گوید: خیلی از بچه‌ها بعد از اینکه از پس مخارج بر‌نمی‌آیند زندگی را جمع می‌کنند و از اینجا به بعد پروسه پذیرش در دانشگاه‌های ایران شروع می‌شود. شرایط هم بعد از قطع شدن ارز دانشجویی عوض شده، قبل از آن وزارت علوم اعلام کرده بود برای انتقال به دانشگاه‌های ایران باید حداقل 72 واحد پاس کرده باشیم اما الان وزارت بهداشت اعلام کرده برای بچه‌های شاخه‌های پزشکی، به دلیل قطع شدن ارز دانشجویی امتیازات ویژه‌ای در نظر گرفته‌ایم و بچه‌ها با 36 واحد هم می‌توانند انتقالی بگیرند. اکثر بچه‌هایی که با انتقالی آنها موافقت می‌شود به دانشگاه‌های خوب تهران از جمله دانشگاه تهران و شهید بهشتی وارد می‌شوند. البته پذیرش دانشگاه‌ها به عهده خود بچه‌هاست و باید درخواست بفرستند تا دانشگاه‌ها آنها را پذیرش کنند.
صدها میلیون پرداخت کنید تا در دانشگاه‌های دولتی ایران پذیرش شوید!
او در ادامه این نکته را اضافه می‌کند که دانشجویانی که در دانشگاه‌های عمدتا دولتی پذیرش می‌شوند باید مبالغ زیادی را هنگام ثبت‌نام پرداخت کنند که این مبلغ جدا از شهریه‌های هر ترم است. تا جایی که می‌دانم دانشگاه اصفهان 500 میلیون تومان، دانشگاه مشهد بین 250 تا 300 میلیون تومان، دانشگاه بیرجند 80 میلیون تومان فقط برای ثبت‌نام می‌گیرند. یکی دیگر از بچه‌ها هم می‌گفت: شهریه‌ها در ایران خیلی بیشتر از چیزی است که باید بپردازیم. برای مثال هزینه یک ترم تحصیل در رشته دندانپزشکی در مجارستان ترمی هشت هزار دلار می‌شود و دانشجویانی که از این دانشگاه منتقل می‌شوند باید معادل هشت هزار دلار را به ریال تبدیل کرده و هر ترم پرداخت کنند. همین دلیلی شده تا برخی بچه‌ها درس خواندن در دانشگاه‌های پولی را رها کنند و به کشورهایی که تحصیل در آن رایگان است مثل آلمان بروند.
خبرهایی که از منابع آگاه در دانشگاه تهران و شهید بهشتی به ما رسیده، حاکی از این است که در مواردی دانشجوهای کشورهای آسیایی مثل هندوستان یا مالزی که رنکینگ دانشگاه‌های آنها پایین‌تر از ایران است هم در ازای پرداخت پول می‌توانند در دانشگاه‌های خوب دولتی ایران وارد شوند و کنار کسانی به ادامه تحصیل بپردازند که برای قبولی در این دانشگاه‌ها سال‌ها تلاش کرده‌اند. حالا شما در نظر بگیرید همین دانشجویان در رشته پزشکی با این سطح از درس خواندن و پرداخت پول قرار است چند سال بعد متخصص شوند و تشخیص بیماری مردم را بدهند!
از مریم در این مورد نیز سوال کردم و او پاسخ داد: بسیاری از ما برای دور زدن کنکور از ایران خارج شدیم، اما در رابطه با دانشگاه‌های اروپا این موضوع صحت ندارد. ما بدون کنکور وارد دانشگاه شدیم اما ماندن ما در دانشگاه بسیار سخت‌تر از دانشگاه‌های ایران است. در اینجا به راحتی با نمره کم می‌توانند ما را اخراج کنند و این تصور که ما در سطح پایین‌تری از علم و آگاهی هستیم اشتباه است.
نظر وزارت بهداشت در مورد پذیرش دانشجو
موضوع انتقال دانشجو از کشورهای دیگر در حالی مطرح می‌شود که وزارت بهداشت بارها به این نکته اشاره کرده است که تنها دانشجویانی می‌توانند در ایران به ادامه تحصیل بپردازند که دانشگاه‌هایی که در آن تحصیل می‌کردند مورد قبول وزارت بهداشت باشد در صورتی که در دانشگا‌ه‌های کشور خلاف آن در حال وقوع است.
به نقل از خبرگزاری‌های داخلی چند روز قبل وزیر بهداشت در همین رابطه گفته بود: ما در حوزه علوم پزشکی دانشمندان زیادی داریم اما متاسفانه برخی موسسات، دانشجویانی را که در دانشگاه‌های غیر‌مجاز مشغول تحصیل بوده‌اند، پس از مدت کوتاهی به دانشگاه‌های کشورمان منتقل می‌کنند و به نوعی کنکور را دور می‌زنند.
هاشمی تاکید کرده بود: از ابتدای سال 2019 دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور مشغول تحصیل بودند تا پایان دوره‌ اجازه انتقال به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را ندارند، البته برای افرادی که در دانشگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت در حال تحصیل هستند به دلیل نوسات ارزی تسهیلاتی فراهم شده است که بر مبنای آن پس از گذراندن 36 واحد اجازه انتقالی به یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور داده می‌شود و این قانون تنها برای دو سال اعتبار دارد. از میان 30 هزار متقاضی صندلی‌ رشته‌های پزشکی به کمتر از یک‌سوم می‌توان پاسخ مثبت داد و معدل همه افرادی که در داخل متقاضی ورود به دانشگاه‌های پزشکی هستند، بین 19 تا 20 است که اگر ما صندلی‌ها را به دانشجویان خارج از کشور بدهیم، این افراد از تحصیل محروم می‌شوند و آموزش دچار مشکلاتی می‌شود و خروجی آموزش عالی در حوزه سلامت گرفتاری‌هایی را ایجاد می‌کند.
حالا باید دید وزارت بهداشت تا چه حد به گفته‌های خود جامه عمل می‌پوشاند و آیا واقعا تنها دانشجویانی در آزمون‌های پذیرش قبول می‌شوند که شرایط لازم را دارند یا باز هم در اینجا پول حرف اول و آخر را می‌زند و این دولت است که پول کلانی را نصیب خواهد شد.