روزنامه جهان صنعت
1397/07/03
زندانیان مهریه رو به افزایش است
گروه جامعه- «کی مهریه رو داده، کی گرفته؟» در ابتدای امر پاسخ همه در مقابل مهریه‌های بالا همین است اما در واقع مهریه را هم پرداخته و هم گرفته‌اند. این موضوع حالا تبدیل شده به معضل برای مردانی که به هر دلیلی راهی جز پایان دادن به زندگی مشترکشان ندارند. عده‌ای برای نپرداختن مهریه راه‌هایی پیدا می‌کنند و رضایت هسر سابقشان را می‌گیرند و از مهلکه جان سالم به در می‌برند و عده‌ای دیگر تمام زندگی‌شان را می‌دهند، زیر بار قرض می‌روند اما بالاخره بدهی را پرداخت می‌کنند و گروه زیادی هم به ناچار روانه زندان یا خارج از کشور می‌شوند.محکومان مهریه، جوانان و نیروی کار هستند
کمی پیشتر مدیرعامل ستاد دیه با تاکید بر اینکه وضعیت محکومان مهریه به دلیل افزایش قیمت سکه بسیار بغرنج است از ارائه طرحی به مجلس برای رفع مشکل این محکومان خبر داد.
به گفته اسدالله جولایی افزایش پرونده‌های محکومان مالی در پی بالا رفتن قیمت سکه باعث شده بسیاری از محاکم بر پرونده‌های محکومان مهریه تمرکز کنند. همچنین برخی از این افراد کسانی هستند که اعسار آنها ثابت شده و نمی‌توانند قسط اول مهریه را پرداخت کنند، از همین رو در زندان به سر می‌برند. همچنین افزایش قیمت سکه باعث شده ورودی به زندان به دلیل عدم پرداخت مهریه افزایش پیدا کند و پرونده‌های بسیاری برای تعدیل در اقساط مهریه در دادگاه‌ها تشکیل شود.
همین‌طور در مورد نداشتن وحدت رویه توسط قضات گفته شده ستاد دیه بعد از تصحیح قانون دیات، حوادث رانندگی و قانون صدور چک که پس از تلاش‌های بسیار به نتیجه رسید، در حال حاضر بر بحث مهریه تمرکز کرده است. معتقدیم در بحث مهریه برخلاف موضوعات دیگر مشکل نقص قانون وجود ندارد اما مشکلات اجرایی در این زمینه وجود دارد و قوانین مختلفی در خصوص مهریه مطرح شده است و قضات در خصوص محکومان مهریه وحدت رویه ندارند. بر اساس آمارهای به دست آمده محکومان مهریه برخلاف دیگر محکومان جرائم مالی و غیرعمد مالی، جوان بوده و نیروی کار به حساب می‌آیند و متاسفانه به دلیل محکومیت اعتبار، شغل و درآمد خود را از دست می‌دهند. برخی از خانم‌ها نیز با توجه به افزایش قیمت سکه و به دلیل طمع زیاد برای دریافت مهریه مراجعه می‌کنند، گاهی اوقات هم با وجود اینکه می‌دانند همسرشان توانایی پرداخت مهریه را ندارد اما از مهریه به عنوان یک ابزار قانونی برای جبران کدورت‌ها و اختلافاتی که بین خود و همسرشان است، استفاده می‌کنند. جولایی در آخر به این موضوع اشاره می‌کند که استان‌های خراسان شمالی، ایلام و سیستان‌وبلوچستان کمترین آمار زندانیان مهریه و استان‌های فارس و گیلان بیشترین آمار را دارند.
جریان «بیمه مهریه» از کجا می‌آید
این روزها بالا رفتن قیمت سکه بیش از قبل ترس را در دل مردان در حال جدایی انداخته است تا جایی که باز هم زمزمه‌هایی از «بیمه مهریه» برای مردان شنیده میشود. بیمه مهریه پیشنهادی بود که ابتدای دهه ۹۰ به عنوان راهحلی برای پرداخت مهریه از سوی برخی مسوولان حوزه زنان و همراهی یکی از شرکت‌های بیمه‌ای مطرح شد.
درحالی که همزمان با نوسان قیمت سکه پیشنهادات متفاوتی از پرداخت سکه مهریه به قیمت روز عقد تا سقف پرداخت ۵۰ سکه برای حل مشکل پرداخت مهریه مطرح شده است، شهناز سجادی، دستیار حقوق شهروندی معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده از طرح دوباره پیشنهاد بیمه مهریه به عنوان یکی از راه‌های پیش رو از سوی معاونت امور زنان صحبت کرد؛ راهحلی که از سوی برخی از کارشناسان عملیاتی شدنش با اما و اگرهای فراوانی روبهرو است.
پیشنهادی که سال‌ها مسکوت ماند
پیشنهاد بیمه مهریه برای اولین‌بار از سوی معاونت رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده مطرح شد؛ زمانی که زهره‌سادات لاجوردی، مدیر وقت سیاسی فرهنگی مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، مرداد ماه سال ۹۱ در تشریح پیشنهاد «بیمه شدن مهریه زنان» از سوی مرکز زنان گفته بود: براساس این پیشنهاد، مرد با توجه به وسع و توان مالی خود از ابتدای ازدواج، مبالغی را به صورت تدریجی به عنوان بخشی از مهریه برای زن پس‌انداز می‌کند. به گفته او بر اساس این پیشنهاد با همکاری شرکت‌های بیمه، شوهر مبلغی را برای زن به عنوان مهریه کنار می‌گذارد تا بدین‌ترتیب هم زن به مهریه خود برسد و هم به مرد در پرداخت مهریه فشار نیاید که لازم است در این زمینه با صندوق‌های بیمه مذاکراتی شود. به نقل از ایسنا اوایل سال ۹۲ نیز لاجوردی مدیرسیاسی - فرهنگی مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری هم گفته بود مسوولان نسبت به عملیاتی شدن پیشنهاد بیمه مهریه نظر مساعد دارند. با این حال منتظر تامین اعتبار بیمه مهریه هستیم. جلسات متعددی با رییس ستاد دیه داشته‌ایم و در این راستا کارگروهی با حضور مسوولان سازمان زندان‌ها، قوه قضاییه، روانشناسان و جامعه‌شناسان تشکیل داده‌ایم. به گفته او قرار بوده اعتبار لازم برای بیمه کردن مهریه به صورت پلکانی تخصیص یابد و ابتدا مهریه‌هایی که رقم خیلی بالایی ندارند مانند ۱۴ سکه، بیمه شوند. این درحالی است که پس از مدتی تامین نشدن اعتبار مالی و تغییر دولت، پیشنهاد بیمه مهریه بی‌نتیجه ماند. با این وجود مسوولان از آن به عنوان یک راه‌حل استقبال کردند و حتی بیمه ایران پیشنهاداتی در زمینه بیمه مهریه ارائه داد.
بحران سکه، دلیلی برای مطرح شدن بیمه مهریه
اگرچه سال‌ها از مطرح شدن پیشنهاد بیمه مهریه گذشته است اما رشد حدود دو برابری قیمت سکه از خرداد تا شهریورماه سال‌جاری معاونت رییس جمهور در امور زنان و خانواده را واداشته است تا بار دیگر این روش را به عنوان راه حل مشکل پرداخت مهریه زنان مطرح کند.
بر همین اساس شهناز سجادی دستیار حقوق شهروندی معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده در واکنش به اظهارات فاطمه ذوالقدر، نماینده مجلس شورای اسلامی که چندی پیش از مطرح شدن پیشنهاد پرداخت سکه مهریه به نرخ روز عقد در کمیسیون اجتماعی مجلس خبر داده بود، گفت: مشکل افزایش قیمت سکه در بازار به زنان ربطی ندارد و یک بحث اقتصادی است و قرار نیست زنان با حقوق خودشان تاوان مشکلات اقتصادی جامعه را بدهند. پیش از این نیز پیشنهاد کاهش سقف مهریه از ۱۱۰ به ۵۰ سکه به عنوان راه حلی برای این موضوع مطرح شد به طوری که همین نماینده مجلس از بررسی این پیشنهاد در کمیسیون اجتماعی نیز خبر داده بود. سجادی، دستیار حقوق شهروندی معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده درباره حذف یا تغییر نحوه پرداخت مهریه براساس پیشنهادات مطرح شده در مجلس گفته بود اگر بخواهند مهریه زنان را به دلیل شرایط اقتصادی بردارند یا کاهش دهند، تعادل حقوقی بین زنان و مردان به هم می‌خورد و زنان از نظر حقوقی تضعیف می‌شوند. بنابراین زمانی خوب است مهریه حذف شود یا کاهش یابد که از طرف دیگر حقوق مرد محدود به شرایطی شود یعنی حق طلاقش مشروط شود، حق سکونت با جلب نظر زن باشد یا حتی حق ممنوع‌الخروج کردن از اختیار مردان خارج شود. به عبارت دیگر یعنی این موارد را باید همزمان انجام دهیم نه اینکه تنها حق مهریه را از زنان سلب کنیم.
بیمه مهریه برای نجات مردم
این درحالی است که مرضیه محبی رییس کانون زنان حقوقدان سورا استفاده از بیمه مهریه برای حل این مشکل را امکان‌پذیر نمی‌داند و معتقد است: ممکن است فردی بدهی‌اش را بیمه کرده و اقساط یا مبلغ نقدی را برای این موضوع پرداخت کند به طوری که در صورت فوت یا طلاق مبلغی به همسرش پرداخت شود اما سوال این است که آیا بیمه مهریه، مرد را از پرداخت مهریه بری‌الذمه می‌کند؟ پاسخ این سوال منفی است. این حقوقدان مطرح کردن بیمه مهریه را در طرح دعاوی مهریه بی‌تاثیر می‌داند و می‌گوید: زمان پرداخت این بیمه بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار و رابطه بین آن دو تعیین میشود و زن به عنوان شخص ثالث در شرایط عقد بیمه دخالتی ندارد. بیمه‌هایی که تاکنون دیده‌ام نیز بحث پرداخت مهریه را در صورت طلاق و یا فوت مطرح کرده‌اند. همچنین در حالت سوم نیز اگر مرد بخواهد سرمایه‌ای که در اختیار شرکت بیمه گذاشته است را مسترد کند، می‌تواند پول سرمایه‌گذاری شده را بردارد، ولی اینکه زن بتواند هر زمانی به این سرمایه دسترسی پیدا کند، امکان‌پذیر نیست. او در ادامه با تاکید بر اهمیت فرهنگسازی در این حوزه معتقد است: به نظر می‌رسد فعلا باید قانون‌گذاری در حوزه را کنار بگذاریم و به جای آن فرهنگسازی کنیم و بر شروط ضمن عقد متمرکز شویم. یعنی زوجین جوان را در معرض دو انتخاب قرار دهیم که یکی انتخاب قانون مدنی مبنی بر اینکه خانواده سنتی همان حقوق ناشی از قانون مدنی را بپذیرد است. یعنی زن در تمکین شوهر باشد، بدون اجازه از کشور خارج نشود، اشتغال و تحصیلش تحت ریاست شوهر باشد و در مقابل نیز به هر میزان که مورد توافق است تعیین شود و یا اینکه یک سری شروط ضمن عقد، مثل اشتغال، تحصیل، خروج از کشور، محل سکونت، حضانت فرزند، طلاق و . . . در سند ازدواج درج شود و در مقابل نیز یا زن مهریه ناچیزی داشته باشد یا اصلا نداشته باشد.
بلاتکلیفی صندوق‌های بیمه‌ای در قبال بیمه مهریه
اگرچه بیش از پنج سال از مطرح شدن پیشنهاد بیمه مهریه و اعلام آمادگی بیمه ایران در این مورد می‌گذرد اما یکی از کارشناسان این بیمه می‌گوید با وجود درج اطلاعاتی در سایت بیمه ایران به دلیل به صرفه نبودن و نداشتن توجیه اقتصادی، این طرح هیچ‌گاه عملیاتی نشده است. رئوفی با بیان اینکه پیشنهاد بیمه مهریه برای مدت کوتاهی در بیمه ایران مطرح شد اما هیچ وقت عملیاتی نشد، بیان می‌کند: به دلیل آنکه معمولا سقف مهریه مبالغ بالایی را نشان می‌دهد و جزییات این طرح نیازمند صرف زمان زیادی است، بیمه ایران نیز این طرح را در دستور کار خودش قرار نداده است. این درحالی است که سایت بیمه ایران در بخش بیمه مهریه توضیح داده است که: «بیمه مهریه تضمینی مطمئن برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه و پشتیبانی مالی مناسب است که زوجه می‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود. در صورت فوت زوجه در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه (پس از گذشت حداقل شش ماه از تاریخ شروع بیمه‌نامه و پرداخت حق بیمه مربوطه) ارزش بازخرید بیمه‌نامه در وجه بیمه‌گذار پرداخت خواهد شد.»در پایان ذکر این نکته لازم است که اگرچه به تازگی رییس مرکز آمار و اطلاعات قوه قضاییه از مطالبه مهریه به عنوان پنجمین خواسته قضایی در کشور خبر داده و پیشنهاد بیمه مهریه هم بار دیگر از سوی دولت به عنوان راهحلی برای پرداخت مهریه زنان و کاهش تعداد مردان زندانی ناشی از جرائم مربوطه مطرح شده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد صندوق‌های بیمه‌ای نیز به دلیل نبود توجیه اقتصادی تمایلی به وارد شدن به حوزه بیمه مهریه از خود نشان نمی‌دهند. از سوی دیگر تاکنون نیز پیشنهاد جدی حمایت و یا تامین اعتبار نیز از سوی دولت به صندوق‌های بیمه‌ای ارائه نشده است، به همین دلیل امکان به سرانجام رسیدن این پیشنهاد و چگونگی اجرای آن با هاله‌ای از ابهام روبهرو شده است.
سایر اخبار این روزنامه
گوشمالی سختی به عوامل بزدل حادثه تلخ اهواز خواهیم داد
بخش عمده‌ای از عوامل تروریستی دستگیر شده‌اند
برجام معلق میان مرگ و زندگی
قلدری تجاری واشنگتن
واکنش مدیر دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن به اجرا نشدن طرح «مسکن اجتماعی»:
زندانیان مهریه رو به افزایش است
ببخشید اگه طنز نیس!
آدم به فلافل می‌گوید غذای لاکچری!
چرایی سقوط شاخص محصولات کارگاه‌های صنعتی کشور در سال 97
سرنوشت مبهم بودجه 98
زنگنه مکانیسم عرضه نفت در بورس را تشریح کرد
بخش خصوصی با انتقاد از شتابزدگی سیاست‌های تجاری دولت درخواست کرد
گزارش میدانی از نوسان قیمت گوشی‌های هوشمند در ایران
راهکارهای گذر از بحران ارزی
فروپاشی تدریجی، خطری برای ولیعهد محمد بن سلمان
وال‌استریت ژورنال مطرح کرد
دولت مشکلات صنعت را کنترل نمی‌کند
