روزنامه آفتاب یزد
1397/07/12
پیروزی حقوقی ایران بر آمریکا
آفتاب یزد- گروه سیاسی: روزگذشته همزمان با سقوط نرخ دلار، رای دادگاه لاهه در رابطه با شکایت ایران از آمریکا به دلیل خروج از برجام و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای خبر خوش دیگری بود. خبری که اگرچه آمریکا را به شدت خشمگین ساخت و آن را بی‌ارزش خواند اما رای دادگاه لاهه مبنی بر ملزم ساختن آمریکا به رفع محدودیت‌های اعمال شده در زمینه اقلام دارویی، بشردوستانه، هوانوردی و کشاورزی؛ برای ایران خوشایند بوده و به تعبیر برخی یک پیروزی از منظر سیاسی و حقوقی محسوب می‌گردد و ایران می‌تواند از آن در صورت عدم تمکین به‌عنوان اهرم فشار علیه آمریکا بهره ببرد. البته اگرچه ممکن است که آمریکا به رای دادگاه لاهه تمکین نکنداما با این همه شکایت ایران از این کشور به دلیل نقض توافق
هسته ای، خروجش از برجام و اعمال و تشدید تحریم‌ها علیه ایران یک گام محسوب میشود.
> صدور رای دادگاه لاهه
اواخر مردادماه بود که ایران در دادگاه لاهه علیه آمریکا به دلیل نقض توافق هسته ای، خروج ایالات متحده از برجام و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای شکایت کرد و خواستار لغو فوری تحریم‌های این کشورعلیه تهران شد؛ تحریم‌هایی که بنا به گفته مقامات کشورمان، در صورت عدم لغو خسارات جبران‌ناپذیری به ایران وارد خواهد کرد. از این رو
10 روز پس از آن، شکایت ایران از آمریکا در دادگاه لاهه مورد
بررسی قرار گرفت و روزگذشته نیز دادگاه لاهه رای موقت خود را درباره شکایت ایران از آمریکا صادر کرد. بنا بر قرار موقت دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه، « براساس تعهدات مطرح در پیمان مودت، ایالات متحده باید به نحو مقتضی محدودیت‌های اعمال شده در زمینه اقلام دارویی، بشردوستانه، هوانوردی و کشاورزی براساس تصمیم ۸ می۲۰۱۸ علیه ایران را رفع کند.»
> خشم آمریکا از رای لاهه
حکم دادگاه لاهه برای ترامپ قلدر و یارانش در کاخ سفید گران تمام شد و آنها که همچنان در پی برنامه‌ریزی برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران بودند و به هیچ روی انتظار صدور چنین حکمی از سوی لاهه علیه خود نداشتند و تصور نمی‌کردند که این دادگاه تا حدی به نفع ایران رای دهد، کاخ سفید به رسم معمول طی واکنشی، رای دیوان بین‌المللی در لاهه مبنی بر رفع محدودیت‌های دارویی و کشاورزی و... را «بی‌ارزش» خواند و اعلام کرد این نهاد در موضوع تحریم‌های ایران صلاحیت رسیدگی به پرونده را ندارد! از سویی مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه مدعی شد حکم دادگاه لاهه شکستی برای ایران بوده است. او افزود: عهدنامه مودت با ایران را فسخ می‌کنیم. این تصمیمی است که ۳۹ سال پیش باید انجام می‌شد!
> واکنش ظریف به حکم لاهه
به هر روی، حکم دادگاه لاهه اگرچه خشم کاخ سفید را بر انگیخت و دولتمردان آمریکایی، آن را بی‌ارزش خواندند اما برای ایران که از مدتها پیش نسبت به نقض توافق هسته‌ای ایالات متحده و خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، انتقادهای فراوانی کرده و در انتظار رای دادگاه لاهه بود، یک پیروزی بزرگ وغیر قابل انکار به حساب می‌آمد. از این رو، محمد جواد ظریف در توییتی درباره رای دیوان بین‌المللی دادگستری که امروز آمریکا را ملزم به رفع برخی تحریم‌ها کرد، نوشت: این رای شکست دیگری برای دولت آمریکا و پیروزی برای حاکمیت قانون است. وزیر خارجه کشورمان افزود: دادگاه عالی سازمان ملل حکم داد که آمریکا باید به تعهداتی که با بازگردانی تحریم‌ها علیه مردم ایران با خروج از برجام نقض کرده، عمل کند. ظریف در ادامه درباره حکم دیوان بین‌المللی دادگستری گفت: شکست دیگری برای دولت آمریکایِ معتاد به تحریم و پیروزی برای حاکمیت قانون. او اضافه کرد: این امری ضروری برای جامعه بین‌المللی است که به صورت جمعی با یک‌جانبه‌گرایی زیانبخش آمریکا مقابله کند. وزارت خارجه ایران نیز در بیانیه‌ای ضمن استقبال از تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری در صدور قرار موقت در پرونده شکایت از آمریکا، آن را نشانه بارز دیگری در تایید حقانیت جمهوری اسلامی و غیرمشروع بودن تحریم‌های آمریکا خواند.
> منافع ایران با رای لاهه
رای دادگاه لاهه اگرچه ضمانت اجرایی ندارد و قدرت این دادگاه بین‌المللی گرچه حتی به اندازه شورای امنیت سازمان ملل متحد هم نیست، اما همین قدر که ایران توانست از کشور زورگویی مانند آمریکا در دادگاه لاهه به دلیل زیر پا گذاشتن تعهداتش در توافق هسته‌ای شکایت کند و در نهایت به صدور رای لاهه علیه این کشور بینجامد، امری مطلوب شمرده میشود و باید آن را به فال نیک گرفت. زیرا قرار موقت این دادگاه بین‌المللی گرچه از دیدگاه بسیاری ممکن است تغییر چندانی در وضعیت تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه ایران ایجاد نکند و به تعبیر برخی، چیز دندان گیری نصیب ایران نشود اما وقتی رای دادگاه له کشوری صادر شود از منظر حقوقی برای آن کشور، وجاهت در صحنه بین‌المللی ایجاد کرده و یک پیروزی برایش محسوب می‌گردد. از سویی در صورت تمکین آمریکا به رای لاهه، رفع احتمالی محدودیت اقلام‌های ضروری به ویژه دارو در شرایط کنونی یک گام رو به جلویی برای ایران محسوب میشود. زیرا برخی معتقدند برای اینکه شان آمریکا در جامعه بین‌المللی زیر سوال نرود، این احتمال وجود دارد که بسته تحریمی آبان ماه علیه ایران را به حالت تعلیق در آورد. علاوه بر این، به اعتقاد اصغر فخریه کاشان مذاکره کننده ارشد ایران در قراردادهای خرید هواپیما، هرچند باید منتظر واکنش قطعی دولت ایالات متحده آمریکا باشیم، اما حکم دادگاه لاهه می‌تواند زمینه حقوقی مثبتی را برای از سرگیری فروش هواپیما به ایران فراهم کند. در نهایت این حکم به عقیده برخی، در شرایطی که ایران خواستار تسهیل در روابط تجاری و اقتصادی خود با اروپاست، شکست حقوقی آمریکا در دادگاه بین‌المللی لاهه، این مهم را اکنون فراهم می‌کند.
> رای لاهه، اهرم فشار علیه آمریکا
فارغ از هر چیز، ایران می‌تواند در صورت عدم تمکین آمریکا به رای لاهه، از آن به‌عنوان یک اهرم فشاری علیه واشنگتن بهره ببرد. برای اثبات این مهم به نمونه‌ای نظیر آنچه که بر نیکاراگوئه گذشت، در این بخش از گزارش پرداخته میشود. نیکاراگوئه در سال 1986 از آمریکا در دادگاه بین‌المللی لاهه به خاطر دخالت در امور این کشور و فعالیت‌های نظامی، تروریستی و شبه تروریستی در نیکاراگوئه شکایت کرد و این دادگاه غیرباورانه به نفع نیکاراگوئه رای صادر کرد و این کشور از این دعوی قانونی تاریخی در ‹‹دادگاه عدل بین‌المللی›› پیروز بیرون آمد و ایالات متحده محکوم به پرداخت ۱۲ میلیارد دلار به‌عنوان غرامت به سبب برهم زدن استقلال نیکاراگوئه از طریق مداخله در حمله بر ضد آن دولت محکوم شد. اما ایالات متحده از پذیرش رای دادگاه سر باز زد و مدعی شد که دخالتی در امور مربوط به استقلال نیکاراگوئه نداشته‌است. اما به هر روی این پیروزی در دادگاه لاهه برای نیکاراگوئه بسیار بزرگ و غیر قابل چشم‌پوشی بود. نیکاراگوئه علی‌رغم اینکه آمریکا بارها حتی با حکم قطعی مجمع عمومی سازمان ملل از پرداخت غرامت سرباز زد اما بازهم همچنان به دنبال گرفت غرامت خود از ایالات متحده است. بنابراین با توجه به مسئله پیروزی نیکاراگوئه در دادگاه لاهه و همچنان استفاده این کشور از مسئله غرامت به‌عنوان اهرم فشار بر روی آمریکا، به نظر می‌رسد اگرچه ممکن است آمریکا از زیر بار حکم دادگاه لاهه در رابطه با ایران سرباز بزند اما همچنان تهران می‌تواند مانند نیکاراگوئه از این مسئله به‌عنوان یک اهرم فشارعلیه آمریکا در جامعه جهانی بهره ببرد.
> رای لاهه، موفقیتی برای ایران
یوسف مولایی حقوقدان و استاد حقوق بین‌الملل درباره رای موقت دادگاه لاهه و مزایایش از منظر حقوقی برای ایران به آفتاب یزد گفت: از آنجا که دادگاه لاهه تا حدی در جهت خواسته ایران از دیوان بین‌المللی لاهه در شکایت از آمریکا رای داد، این قرار موقت لاهه نیز یک موفقیت برای ایران محسوب میشود. او افزود: اگرچه خواسته ایران از لاهه لغو همه تحریم‌های آمریکا بود اما همین قدر که این دادگاه به‌عنوان یک دادگاه بین‌المللی، آمریکا را موظف به رفع تحریم‌های ضروری چون اقلام دارویی و کشاورزی کرده است، یک گام مثبت برای ایران تلقی میشود. این کارشناس حقوقی در مسائل بین‌الملل ادامه داد: اگرچه رای دادگاه لاهه لازم الاجرا است اما آمریکا از آن تمکین نخواهد کرد به همین دلیل ایران هم از همان ابتدا با توجه به شناختش از آمریکا می‌دانست که اگر چنانچه رای دادگاه لاهه به نفع ایران صادر شود در نهایت قابلیت اجرا نخواهد داشت. او اظهار کرد: ایران هم ابزار دیگری برای وادار کردن آمریکا برای اجرای رای لاهه ندارد. مولایی در پایان گفت: ایران از منظر سیاسی به دنبال اعمال فشار به آمریکا بود که موفق هم شد اما از منظر عملی فشاری به آمریکا وارد نمی‌شود.
> عدم تمکین آمریکا از رای لاهه
سید جلال ساداتیان تحلیلگر مسائل بین‌الملل و دیپلمات سابق ایران در لندن درباره رای دادگاه لاهه، تاثیر آن در روابط ایران و اروپا وهمچنین امکان تعلیق تحریم‌های آبان ماه آمریکا عیله ایران به آفتاب یزد
گفت: جامعه جهانی باید به حکم دادگاه احترام بگذارد. زیرا دیوان
دادگستری لاهه یکی از زیر مجموعه‌های سازمان ملل متحد است و قوانینش به‌عنوان قانون اساسی جهان شمرده میشود و دیگران نیز موظف به اجرای آن هستند. او افزود: اما برخی از دولت‌ها و قدرتها براساس شرایطی که دارند در موارد بسیاری از اجرای حکم لاهه علیه خود سرباز زدند، آن را به حالت معلق نگاه داشتند و در شرایطی موضوعیت آن منتفی شد. در مواردی هم مانند ملی شدن صنعت نفت، مرحوم مصدق موفق شد در دیوان لاهه، بریتانیا را محکوم سازد و اجازه محکوم کردن ایران را به آنها برای ملی کردن صنعت نفت ندهد. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: امروز هم ممکن است که آمریکا با ادامه همان رفتار قلدرمآبانه خود نخواهد از دیوان بین‌المللی لاهه تمکین نکند. او اظهار کرد: در نگاهی خوشبینانه باید گفت که آمریکا بخشی از قرار موقت لاهه را مورد تمکین قرار می‌دهد اما در مجموع این مسئله بسیار محتمل است که او از قرار موقت لاهه عدول کند و دلایلی را برای عدم تمکین خود به رای لاهه ارائه دهد. از سویی احتمال بسیار ضعیف هم وجود دارد و آن‌هم اینکه آمریکا بخواهد به دلیل انتخابات کنگره در رابطه با ایران، چرخش نشان دهد.
> لزوم انتظار منطقی از اروپا
دیپلمات سابق کشورمان در لندن با بیان اینکه بدون تردید رای لاهه در تسهیل روابط به ویژه تجاری ایران و آمریکا اثرگذاراست، افزود: اروپا تصمیم سیاسی‌اش را گرفته که با ایران کار کند و این تصمیم در چند جنبه خود را نشان داد. به طور مثال بارها اتحادیه اروپا بیانیه حمایت آمیز از برجام صادر کرده است. ساداتیان ادامه داد: حتی ماکرون، مرکل و ترزامی قبل از اینکه آمریکا از برجام خارج شود، به ایالات متحده سفر کردند تا ترامپ را متقاعد به ماندن در برجام سازند. حتی پس از اتمام اجلاس اخیر سازمان ملل، این اتحادیه بیانیه
محکمی صادر کرد که در برجام می‌ماند و اکنون هم به دنبال ایجاد
سازو کاری برای مراودات بازرگانی و اقتصادی با ایران است. او اظهار کرد:
اروپایی‌ها از منظر حیثیتی و همچنین به دنبال منافع اقتصادی
خود در پی این هستند تا بتوانند با ایران کار و روابط‌شان را توسعه دهند. بنابراین از منظر سیاسی این کشورها به طور کامل وارد عرصه شدند و از منظر اقتصادی نیز به طور محدود امکان همکاری با ایران را دارند. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اذعان کرد: این کشورها پیشنهاد دادند که روزانه تا یک میلیون بشکه نفت ایران را برای پالایشگاه‌های کوچکی که با تهران مراوده‌ای ندارند، خواهیم خرید و این گام بسیار بلندی است. زیرا نشان می‌دهد که اروپا از منظر اقتصادی هم راهکاری پیدا کرده و به دنبال همکاری با ایران است. ساداتیان در پایان گفت: بیش از این از اروپا به دلیل برخی از محدودیت‌ها به ویژه تحریم‌ها و فشارهای آمریکا نباید انتظارهمکاری داشت. در نتیجه باید منطقی و در چارچوب واقعیت‌های موجود از اروپا انتظار داشت.
سایر اخبار این روزنامه
این خبرهای خوشبیش باد
در میدان فردوسی چه خبر است؟
رای لاهه و شکست آمریکا
نگاهی به دستور موقت دیوان بین‌المللی دادگستری
قیمت منطقی دلار پایین‌تر از چهارهزار تومان است
CFT بازهم به رای گذاشته نشد
ویدئویی که اشک خیلی‌ها را درآورد
افزایش تاریخی و بی‌سابقه تولید نفت روسیه
در میدان فردوسی چه خبر است؟
پیروزی حقوقی ایران بر آمریکا
