روزنامه خراسان
1397/08/07
روایت آیت ا... حسینی خراسانی در باره زیارت‌نامه اربعین
اربعین، میقاتی است برای دوباره پیمان بستن آنان که دل به راه سیدالشهدا(ع) بسته‌اند و در عمل، مسیری را که او پیمود، می‌پیمایند. بی‌تردید، شهادت مظلومانه سالار شهیدان، حضرت اباعبدا... الحسین(ع) و یاران باوفای آن حضرت و نیز، ماجرای جانکاه و محنت‌افزای اسارت خاندان رسول‌خدا(ص)، ثلمه‌ای جبران ناپذیر و ماتمی همیشگی برای امت اسلامی است. با این حال، نباید از آثار پرشمار این واقعه مهم چشم بپوشیم و داغ محنت عزیز فاطمه(س)، ما را از درک معارف سترگ و عظیمی که از این واقعه جانگداز ناشی شده و میشود، بازدارد. در این بین، توجه به روایات و احادیثی که در این باره از سایر معصومین(ع) نقل شده است، می‌تواند چراغی فرا روی دوستداران معارف اهل‌بیت(ع) باشد. یکی از بهترینِ این روایات، زیارت مشهور اربعین است که از سندی محکم برخوردار است. وجود مقدس امام صادق(ع)، در این زیارت نامه شریف، به ابعاد ویژه‌ای از قیام سالار شهیدان(ع) اشاره کرده‌اند که برای جویندگان فضیلت، فرصتی مغتنم برای آموختن و به کار بستن را فراهم کرده است.به همین دلیل، در آستانه اربعین حسینی، در گفت و‌گو با آیت‌ا... سیداحمد حسینی خراسانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و نماینده مجلس خبرگان رهبری، به بررسی محتوا و مفهوم فرازهایی از این زیارت نامه ارجمند و شریف پرداختیم. آیت‌ا... حسینی خراسانی در گفت‌وگو با خراسان، با اشاره به اهمیت و جایگاه زیارت نامه اربعین در عرضه و ارائه معارف ناب شیعه، فرازهایی از این زیارت نامه را که به شرح و تبیین دلایل قیام امام حسین(ع) اختصاص دارد، مورد بررسی قرار داد. وی تأکید کرد: قطعاً علت و دلیل نهضت، کسب رضای الهی و گام برداشتن در مسیر خواست پروردگار است، اما غایت نهضت، زدودن غبار جهل و گمراهی از ذهن بندگان خداست. از این حقیقت، می‌توان این واقعیت را فراگرفت و آموخت: کاری که برای خدا و در راه خدا انجام شود، به بندگان خدا هم برکت عطا می‌کند و دیگران هم از نعمات و برکات ناشی از این عمل، برخوردار می‌شوند.
زیارت نامه شریف اربعین، در برگیرنده مجموعه‌ای از معارف مربوط به قیام حضرت سیدالشهدا(ع) است. در فرازهای مختلف این زیارت نامه مهم، درباره دلایل قیام امام حسین(ع)، به چه مطالبی اشاره شده است؟
زیارت نامه اربعین سالار شهیدان، حضرت سیدالشهدا(ع) که شیخ توسی آن را به نقل از امام صادق(ع)، روایت کرده، متضمن معارف و آموزه‌های بسیاری است که بیان همه آن ها در این فرصت محدود، امکان ندارد. بنابراین، چاره‌ای جز اکتفا به شرح برخی از این معارف ناب نداریم.
یکی از پرسش هایی که درباره قیام امام حسین(ع) مطرح بوده و هست، دلیل قیام آن امام همام است. این‌که آن حضرت، از انجام این قیام بزرگ، به دنبال چه چیزی بوده‌اند و چه می‌خواستند؟ پاسخ به این پرسش مهم و راهبردی را می‌توان در زیارت نامه اربعین یافت. امام صادق(ع) در این زیارت نامه، به این پرسش، پاسخی درخور می‌دهند و می‌فرمایند که هدف امام حسین(ع) از این قیام، دعوت بندگان خدا به اسلام و ارزش‌های اسلامی بوده است که با طی کردن سه مرحله، این رسالت الهی را به انجام رسانده‌اند؛ نخست «اَعْذَرَ فیِ الدُّعآءِ»؛ حسین بن علی(ع) در دعوت مردم به سمت ارزش‌های الهی، نهایت تلاش خود را به کار بستند؛ طوری که حجت را برهمگان و برای همیشه، تمام کردند. یعنی با قیام آن حضرت دیگر احدی نمی‌تواند عذر بیاورد که نمی‌توانستم. دوم، «مَنَحَ النُّصْحَ»؛ امام حسین(ع) در این راه، خیرخواهانه گام برداشتند. آن حضرت برای مردم خیر و خوبی را می‌خواستند و این خیرخواهی در راستای نجات از ظلمت جهالت، به اعلی درجه و بالاترین مرتبه رسید. سوم، «وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الْجَهالَةِ، وَحَیْرَةِ الضَّلالَةِ»؛ فداکاری سیدالشهدا(ع) در این راه مقدس،در بالاترین حد ممکن است. آن حضرت در نهایت، پس از دعوت و روشنگری خیرخواهانه، با نثار خون قلبشان، دست به یک فداکاری بزرگ زدند. این مقوله، برای همه ما، درسی نیکو و در خور تأمل است؛ این‌که باید برای حرکت در جهت احقاق حق و در مسیر رسیدن به رضای الهی، این سه مرحله و سه گام را پشت سر بگذاریم تا به توفیق کامل دست پیدا کنیم. نباید این نکته را از یاد ببریم که حضرت سیدالشهدا(ع)، همه این مراحل را برای رضای خدا انجام دادند و در همه حال، خواست حضرت باری تعالی را مد نظر داشتند. در واقع انگیزه و نیت امام(ع) در این نهضت، انجام وظیفه، عمل به تکلیف، امتثال فرمان پروردگار و رسیدن به رضای خداوند بود.
طبق فرازهای زیارت اربعین، علت و هدف امام حسین(ع) از برپایی قیام چیست؟
در این جا باید به نکته‌ای ظریف که در فراز «وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الْجَهالَةِ، وَحَیْرَةِ الضَّلالَةِ» وجود دارد، توجه داشته باشیم؛ امام حسین(ع) خود را در راه رضای خدا و دین او، فدا کرده‌است؛ اما این فدا شدن و فدوی بودن، منتج به نتایجی است؛ این فداکاری امام(ع) در راه خدا، یک فداکاری بدون نتیجه نیست. نتیجه فداکاری سیدالشهدا(ع) این است که بندگان خدا را که در پی روی کار آمدن طاغوت‌ها و فرعون‌ها، از حقیقت شناخت خداوند و معارف الهی دور افتاده و در خواب غفلت فرو رفته‌اند، از جهالت و نادانی نجات می‌دهد و به سر منزل عزت و تعالی می‌رساند. قطعاً علت و دلیل نهضت، کسب رضای الهی و گام برداشتن در مسیر خواست پروردگار است، اما غایت نهضت، زدودن غبار جهل و گمراهی از ذهن بندگان خداست. از این حقیقت، می‌توان این واقعیت را فراگرفت و آموخت: کاری که برای خدا و در راه خدا انجام شود، به بندگان خدا هم برکت عطا می‌کند و دیگران هم از نعمات و برکات ناشی از این عمل، برخوردار می‌شوند. نمونه بارز و قابل ارائه برای اثبات این موضوع، قیام حضرت سیدالشهدا(ع) است که به تعبیر امام صادق(ع)، برکت بزرگ و مهمی همچون بیداری مردم از خواب غفلت و هدایت آن ها از مسیر ضلالت و گمراهی به جاده خداپرستی و حقیقت دوستی را در پی داشته و دارد.
آیا این معنا، در دیگر روایات و زیارات هم انعکاس یافته است؟
بله؛ جالب است بدانید که وجود مقدس سالار شهیدان(ع)، در پایان آن خطبه معروف در مکه مکرمه که پس از حمد و ثنای پروردگار و درود بر رسول خدا(ص) و خاندان مطهر ایشان، با این جمله آغاز میشود «خُطَّ الْمَوْتُ عَلی وُلْد آدَمَ مَخَطَّ الْقَلادَهِ عَلی جید الْفَتاهِ» و هنگام عزیمت به جانب عراق ایراد شده است، می‌فرمایند: «فَمَنْ کَانَ بَاذلًا فِینَا مُهْجَتَهُ وَ مُوَطِّناً عَلَی لِقَاءِ ا... نَفْسَهُ، فَلْیَرْحَلْ مَعَنا، فَإِنِّی رَاحِلٌ مُصْبحاً، إِنْ شَاءَ ا...»؛ هرکس حاضر است که خون قلبش را در راه ما که راه لقای پروردگار است، بذل کند، همراه ما بیاید که فردا، به امید خدا، حرکت خواهیم کرد. «بذل» به معنای بخشیدن بدون چشمداشت و از روی اراده و اختیار است. پس اصحاب امام(ع) هم که همراه آن حضرت آمدند و به نثار جان در رکاب آن یگانه دوران نائل شدند، در دل شوق لقای پروردگار و کسب رضای او را داشتند. شما در زیارت عاشورا هم این معنا را در آخرین فراز و در حالت سجده از خداوند متعال می‌خواهید که «وَثَبّتْ لی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَکَ مَعَ الْحُسَیْنِ و َاَصْحاب الْحُسَیْن،ِ الَّذینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ» و دعا می‌کنید که پروردگار به شما هم، مانند امام حسین(ع) و یاران باوفای آن حضرت، توفیق نثار جان و خون قلبتان را در راه کسب رضای حضرت دوست، عنایت بفرماید.
سایر اخبار این روزنامه
کارخانه های جنگل خوار!
طراوت باران پاییزی
در آستانه اربعین یادداشت ها و تصاویری با محوریت پیاده روی زائران
روایت آیت ا... حسینی خراسانی در باره زیارت‌نامه اربعین
معرفی 4 کتاب داستانی برای آن ها که اربعین امسال جا ماندند
«محمدعلی مجاهدی» از شعر آیینی می گوید
مروری بر نکات درس آموز «مغزهای کوچک زنگ زده»
5 هنر ضد تحریمی
اقیانوس عشق
فروش 280 هزار بشکه نفت در نخستین عرضه بورسی
خبرهای جدید درباره افزایش حقوق کارمندان و کارگران
نفس سیستان دوباره گرفت
مورد عجیب مجلس دهم؛ رای قاطع پس از انتقاد قاطع !
واکنش های گسترده به نامه آیت ا... یزدی به آیت ا... شبیری زنجانی
واگذاری تیم پدیده قطعی شد
