روزنامه آرمان امروز
1397/08/09
سرآمد و امتداد دولتها
در آموزه های امیرمومنان على (ع) درباره سرآمد و امتداد قدرت‌ها و دولتها بر اساس آموزه های قرآنی نکاتی لطیف و آموزنده دیده میشود ، چنانکه در غرر الحکم آمده است : «لِکُلِّ دَوْلَةٍ بُرْهَةٌ.» براى هر دولتى زمانى است. «لِلْحَقِّ دَوْلَةٌ، لِلْبَاطِلِ جَوْلَةٌ.» براى حق دولتى است و براى باطل جولانى. در آموزه های على(ع) قدرت و دولت داراى اقبال و ادبار معرفى شده است، چنانکه آمده است: «الدَّوْلَةُ کَمَا تُقْبِلُ تُدْبِرُ.» دولت همچنان که رو مى‌آورد، پشت مى‌کند. البتّه دولتِ حق، مادام که در مسیر عدالت حرکت کند پایدار و پابرجاست. «دَوْلَةُ الْعَادِلِ مِنَ الْوَاجِبَاتِ.» دولتِ عادل از واجبات است. امام على(ع) دولت عادل را ثابت و پابرجا معرفى مى‌کند و دولت ستمگر را در معرض زوال و هلاکت مى‌داند. «دَوْلَةُ الْجَائِرِ مِنَ الْمُمْکِنَاتِ.» دولتِ ستم‌کننده از ممکنات است. یعنى دولت ستمگر از امورى است که بقا و ثباتى ندارد و به زودى زایل و فانى مى‌شود؛ و البتّه دولت دادگر به سبب خردورزى و اصلاحگرى و عدالت‌پیشگى با پایدارى پیوند دارد. همین حقیقت با بیانى لطیف و تمثیلى زیبا از على(ع) چنین روایت شده است: «دَوْلَةُ الْعَاقِلِ کَالنَّسِیبِ یَحِنُّ إِلَى الْوُصْلَةِ.» دولت عاقل مانند خویشى است که مشتاق به سوى پیوند است. دولتِ انسان‌هاى خردمند و با تدبیر، به سبب خرَد و تدبیرشان ماندگار و پابرجاست، زیرا اهل اصلاح و به سامان آوردن امورند و هر کجى و انحرافى را زود راست مى‌کنند و با ظهور هر بیمارى اجتماعى و هر انحراف اقتصادى به معالجه مى‌پردازند، و به بیان قرآن کریم، خداوند جوامعى را که مردمش اصلاحگرند، به ستم هلاک نمى‌کند: (وَ مَا کَانَ رَبُّکَ لِیُهْلِکَ الْقُرَى وَ أَهْلُهَا صَالِحُونَ ) (هود / ۱۱۷ ) و پروردگار تو [ هرگز ] بر آن نبوده است که جوامعى را که مردمش اصلاحگرند، به ستم هلاک کند. امّا دولت انسان‌هاى نابخرد و بى‌تدبیر پیوسته در معرض فروپاشى و نابودى است و ستم و بیداد، و نابسامانى و فساد از عوارض طبیعى عملکرد نابخردان و بى‌تدبیران در عرصه قذرت و دولت است. امیرمومنان على(ع) فرموده است: «دَوْلَةُ الْجَاهِلِ کَالْغَرِیبِ الْمُتَحَرِّکِ إِلَى النُّقْلَةِ.» دولت نادان مانند بیگانه‌اى است حرکت کننده به سوى انتقال. بنابراین مدیریت نادرست و سوء تدبیر به سرعت دولتها را به اضمحلال مى‌کشاند و درهاى فقر و فلاکت، و فساد و هلاکت را به روى آن جوامع مى‌گشاید، زیرا بزرگترین آفات دولتها و جوامع سوء مدیریت است. از امام على (ع) چنین وارد شده است : «آفَةُ الْمَعَاشِ سُوءُ التَّدبِیرِ.» آفت زندگانى بدى تدبیر است. روشن است که سوء تدبیر خود مایه فقر و تهیدستى و هرگونه نادرستى و نابسامانى اجتماعى اقتصادى است ، چنانکه از قول آن حضرت وارد شده است: «سُوءُ التَّدْبِیرِ مِفْتَاحُ الْفَقْرِ.» سوء تدبیر گشاینده درهاى فقر است. و نیز چنین آمده است : «سُوءُ التَّدْبِیرِ سَبَبُ التَّدْمِیرِ.» سوء تدبیر سبب هلاکت است. دولتمردانِ با تدبیر و نیکو تدبیر، کمترین امکانات را به بهترین وضع مورد استفاده قرار مى‌دهند و تدبیرشان بهترین عامل قوّت و عزّت است و دولتمردان بى‌تدبیر و بدتدبیر بیشترین امکانات را تباه مى‌کنند و سرزمین‌ها و مردمان را به تباهى و خوارى مى‌کشانند؛ همان گونه که در بیانی از حضرتش وارد شده است: «حُسْنُ التَّدْبِیرِ یُنْمِی قَلِیلَ الْمَالِ وَ سُوءُ التَّدْبِیرِ یُفْنِی کَثِیرَهُ.» تدبیر نیکو، مال و امکانات کم را مى‌افزاید و تدبیر بد، مال و امکانات بسیار را به نابودى مى‌کشاند.* استاد دانشگاه
سایر اخبار این روزنامه
آسان‌سازی قاچاق يا صادرات؟
از حضور زنان تا نمره به كي روش و تيم ملي
ابراز تأسف از اسائه ادب به آیت‌ا... شبیری زنجانی
زنان، نه دغدغه دولت است؛ نه ديگر مسئولان
رویکرد منطقی درحل مشکلات ناشی از مهریه
یاد د اشـت‌‌هـای اخـتصـاصـی
مثلثی در جهت تعمیق پیوندها
نیاز کشور به مدیران ریسک پذیر
باید نسبت به جزمیت دینی حساس باشیم
بازتاب راهپیمایی اربعین در رسانه‌های جهان
سرآمد و امتداد دولتها
جلوه وحدت
توضیح درباره ادعای «شنود از تلفن رئیس‌جمهوری»
باید نسبت به جزمیت دینی حساس باشیم
