روزنامه جهان صنعت
1397/09/12
سایه تحریم‌ها بر اقتصاد ایران
بازار نفت طی شش ماه گذشته و با خروج آمریکا از برجام دستخوش تغییرات بسیاری شده است و حال ایران در این شرایط آشفته‌بازار و در حالی که علاوه بر پیش‌بینی قیمت، موضوع پیش‌بینی حجم صادرات با توجه به تحریم‌های آمریکا را نیز پیش رو دارد، باید درباره قیمت نفت تصمیم بگیرد تا بودجه سال آینده را بر اساس آن پایه‌ریزی کند.البته فقط ایران نیست که این روزها با چالش عدم تطابق دلارهای نفتی با رویاهای بودجه‌نویسی‌شان مواجه است، بسیاری از تولیدکنندگان نفت اکنون با نگرانی به وضعیت بازار نفت نگاه می‌کنند.
روز جمعه بهای معاملات نفت برنت برای تحویل در ژانویه با ۸۰ سنت یا 3/1 درصد کاهش، در 71/58 دلار در هر بشکه بسته شد و ماه نوامبر را با حدود ۲۲ درصد کاهش پشت سر گذاشت. بهای نفت برنت نیز برای تحویل در فوریه ۴۵ سنت یا حدود 8/0 درصد کاهش پیدا کرد و در 46/59 دلار در هر بشکه بسته شد.
در همین حال افت شدید قیمت نفت، کارتل‌های تولیدکننده نفت در اوپک را دوباره به این فکر انداخته است که راهی برای کاهش اشباع بازار بیابند.
از این‌رو بلومبرگ به نقل از کمیسیون اقتصادی اوپک نوشت: این سازمان برای پیشگیری از عرضه مازاد در بازارهای جهانی در سال ۲۰۱۹ میلادی، باید تولید خود را کاهش دهد.
به گفته نماینده یکی از کشورهای عضو اوپک در این سازمان، این کمیته به وزیران نفت کشورهای عضو اوپک پیشنهاد کرد این سازمان تولید روزانه نفت خود را یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نسبت به ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی کاهش دهد تا بتواند عرضه و تقاضای نفت در سال آینده میلادی را دوباره متوازن کند.
تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک در سال ۲۰۱۶ میلادی و با هدف حمایت از قیمت‌ها در بازار، به یک توافقنامه تاریخی برای کاهش مشترک تولید تا سقف یک میلیون و ۸۰۰ بشکه در روز دست یافتند.
در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸ میلادی، این راهبرد تا حدودی تعدیل شد، اما با سقوط دوباره قیمت نفت خام، عربستان از آمادگی دوباره خود برای کاهش ۵۰۰ هزار بشکه در روز در ماه دسامبر خبر داد. اگر چه همکاری روسیه این بار در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
رویترز نیز به نقل از منابع آگاه نوشته است: روسیه به میزان فزاینده‌ای مجاب شده است که کاهش تولید ضروری است با این حال در آستانه دیدار آتی اوپک و متحدانش، همچنان به چانه‌زنی با عربستان سعودی درباره جزییات کاهش تولید هماهنگ ادامه می‌دهد.
قرار است ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ ، دیدار کنند و احتمالا تلاش خواهند کرد درباره سیاست تولید نفت پیش از نشست اوپک به تفاهم برسند.
بر اساس گزارش مارکت واچ، در حال حاضر بازار نفت در خصوص نتیجه نشست اوپک دچار دودستگی شده است و دیده‌بان گروه CME احتمال کاهش تولید اندک اوپک و غیراوپک را ۵۲ درصد و انتظار برای عدم تغییر سیاست تولید این گروه را حدود ۴۸ درصد نشان می‌دهد.
گزارش شرکت خدمات انرژی بیکر هیوز هم نشان داد شمار دکل‌های حفاری نفت آمریکا هفته گذشته با دو حلقه افزایش، به ۸۸۷ حلقه رسید که از رشد بیشتر تولید نفت آمریکا در آینده حکایت دارد. از سوی دیگر اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد تولید نفت آمریکا از حدود ۳۵۲ میلیون بشکه در آگوست به ۲۴۴ میلیون بشکه در سپتامبر کاهش پیدا کرد.
قیمت سر به سر شدن نفت
اما موضوع مهم دیگری که وجود دارد قیمت سر به سر شدن نفت است. به عنوان مثال کشوری مثل عربستان به نفتی بالاتر از ۷۰ دلار نیاز دارد تا بتواند به قیمت سر به سر شدن برسد. بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، کشورهایی همچون بحرین و عمان وضعیتی بدتر از عربستان دارند و برای رسیدن به نقطه سر به سری در بودجه به ترتیب به نفت ۱۰۰ دلاری و ۸۰ دلاری نیازمندند. امارات متحده عربی نیز وضعیتی مشابه عربستان سعودی دارد.
وضعیت بودجه ایران
صندوق بین‌المللی پول سال گذشته پیش‌بینی کرده بود که ایران در سال ۲۰۱۸ با نفت کمتر از ۵۸ دلاری به نقطه سربه‌سری خواهد رسید.
اول آذر رییس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به پیش‌بینی‌هایی از سوی دستگاه‌های ذی‌صلاح برای قیمت نفت در سال آینده، اظهار کرد: همه دستگاه‌های مربوطه برای سال آینده قیمت دلار را حداقل بشکه‌ای ۷۰ دلار پیش‌بینی کرده‌اند، اما ما برای بودجه رقمی خیلی کمتر از ۷۰ دلار پیش‌بینی کرده‌ایم.
محمدباقر نوبخت با تاکید بر اینکه منابع بودجه سال ۹۸ قطعا باید منابعی مطمئن باشد، ادامه داد: همچنان که امیدوار به برقراری وضع خوب هستیم، باید همزمان خود را برای شرایط سخت نیز آماده کنیم و لایحه بودجه‌ای که تقدیم دولت شد، برای عبور مطمئن از این شرایط است. شنبه، دهم آذر ماه، محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، با اشاره به اعداد و ارقام لایحه بودجه سال ۹۸ اظهار داشت: قرار بر این بود نگویم اعداد بودجه چیست و تنها میزان درآمدی که در بودجه سال ۹۸ پیش‌بینی میشود را بیان کنم چرا که احتمال دارد هرگونه تغییر در ساختار سه‌گانه میزان فروش نفت، قیمت هر بشکه نفت و قیمت دلار ایجاد شود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه میزان فروش نفت یک میلیون بشکه در روز اعلام شده است، ادامه داد: نظر ما این است که یک میلیون بشکه نفت را به یک میلیون و ۵۰۰ ارتقا دهیم، نرخ دلار به پنج هزار و ۸۰۰ تا ۶ هزار تومان تغییر کند، وقتی دلار را هشت هزار تومان کنیم، آلارمی برای گرانی به بازار می‌دهیم.
چالش مضاعف ایران
با این حال مشکلی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر آن تاکید دارند، مساله تحریم‌هاست.
کشورهای نفت خیز و تولیدکننده نفت در دنیا اکنون با چالش کاهش قیمت نفت مواجه هستند اما در مورد ایران موضوع تحریم‌ها نیز چالش مضاعفی را ایجاد کرده است.
بر اساس تحریم‌هایی که ایالات متحده برای ایران در نظر گرفته است، در حال حاضر فقط هشت کشور برای مدت محدودی به مقدار محدودی قادر به خرید نفت از ایران هستند. با اتمام این مدت زمان، اگر این کشورها خود را آماده جایگزینی نفت ایران با نفت دیگر تولیدکنندگان کنند و همان‌طور که ژاپن، هند و کره جنوبی تلاش‌هایی هم برای یافتن کشورهای عرضه‌کننده نفت انجام داده‌اند، معلوم نیست چه بر سر درآمدهای نفتی ایران خواهد آمد.
هرچند مسوولان نفتی ایران و در راس آن بیژن نامدارزنگنه تاکید کرده‌اند که راه‌های فروش نفت ایران زیاد است و مسیرهایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران وجود دارد اما کماکان امکان تحقق اهداف بودجه سال ۹۸ در بخش درآمدهای نفتی واضح و مشخص نیست.
اگر قیمت نفت به همان روال افزایشی خود می‌یافت و به قیمت‌های ۷۰ تا ۸۰ دلار می‌رسید، می‌شد امیدوار بود که درآمدهای نفتی ایران با وجود کاهش صادرات افزایش یابد یا حداقل بتواند اهداف بودجه را برآورد کند.
اما فعلا قیمت نفت با بودجه ایران سر جنگ دارد و احتمالا باید امید ایران به اجلاس اوپک باشد تا شاید قیمت نفت با هراس از کاهش تولید اوپک از سراشیبی سقوط نجات یابد.
روسیه و عربستان به‌همراه دیگر کشورهای تولیدکننده و حتی ایران (در شرایط غیرتحریمی)، رقم متوسط ۶۰ تا ۷۰ دلار را رقمی مطلوب می‌دانند که به تثبیت قیمت نفت در بلندمدت و پایداری درآمدهای نفتی آنها کمک می‌کند. این رقم برای ایران در شرایط تحریم نفتی، البته مطلوب نیست و ایران رقمی بالای ۸۰ دلار را برای اثبات پیامدهای ناشی از کاهش نفت خود دنبال می‌کند.
در حال حاضر هم احتمالا رقمی که برای قیمت نفت در بودجه در نظر گرفته شده است، ۶۰ دلار در هر بشکه است که باید یک میلیون بشکه نفت هم فروخته شود.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در صورت ادامه تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کاهش صادرات نفت ایران، در حالت خوش‌بینانه رشد اقتصادی در سال آینده 8/3- و در حالت بدبینانه به 5/5- درصد خواهد رسید که نشان‌دهنده کوچک شدن چشمگیر کیک اقتصاد خواهد بود.
حال باید منتظر ماند و دید که کابینه حسن روحانی برای تحقق اهداف درآمدی بودجه امسال، چه ترفندی در آستین خود دارد.
سایر اخبار این روزنامه
به قطعنامه ای که نقض کرده اید،استناد می کنید
بازار سرمایه، بستر تامین مالی راه‌آهن
هشدار مجلس به دولت در مورد گرانی کالاهای اساسی
معاون وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به افزایش خودرومحوری هشدار داد
ابوالفضل زرویی‌نصرآباد، شاعر و طنزپرداز، درگذشت
کفش ملی مردم کجاست؟
در نشست «بررسی حقوقی و اجتماعی خشونت علیه زنان در محله‌های حاشیه» مطرح شد
سایه تحریم‌ها بر اقتصاد ایران
باز هم خبر مرگ آوردند...
کاملا جدی، کاملا تلخ!
با سیاست جزیره‌ای نظام بانکی اصلاح نمی‌شود
خودروسازان هزینه سربار 140شرکت اقماری خود را از خریداران می‌گیرند پرداخت زیان از جیب مردم
آتش‌بس تجاری ۹۰ روزه
شنبه سیاه پاریس
آسیب جدی به صنعت گردشگری فرانسه
از اعتراض تا جنگ خیابانی
لوبلاگ مطرح کرد
پلیس اسراییل خواستار اعلام جرم علیه نتانیاهو شد
