چه کسی از مناظره زنده می ترسد؟

احسان اقبال سعید‪-‬ تصمیم کمیته تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری مبنی بر عدم پخش زنده مناظرات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و ضبط شدن آن در شامگاه پنج شنبه موج خبری و موج سواری عجیبی در فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور به راه انداخت. جریان مخالف و منتقد دولت خبر را به گونه‌ای منعکس کرد که انگار این تصمیم خواست وزارت کشور دولت روحانی بوده است. این در حالی است که از پنج عضو تصمیم‌گیر کمیته سه نفر خارج از دولت هستند. به هر روی با اعتراضات صورت گرفته کمیته قول بررسی مجدد و بازنگری در تصمیم خود را داده است. تصمیمی که به گفته قاضی‌زاده هاشمی عضو این کمیته قبل از اعلام اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده و احتمالا برای صیانت از فضای اخلاقی-سیاسی و روانی جامعه در برابر رئیس دولت دهم اتخاذ شده بود. فارغ از تصمیم جدید این کمیته، نکته حائز اهمیت نوع پوشش خبر از سوی صدا وسیما و رسانه‌های نزدیک به رقبای حسن روحانی است.این رسانه‌ها دوست داشتند به مخاطب القا کنند که اولا روحانی به سبب عملکردش و همین‌طور نقاط ضعفش از مناظره زنده رویگردان است. و دوم اینکه نهادهای نظارتی، امنیتی و رسانه‌های حکومتی بر روی تداوم دولت روحانی تمرکز کنند تا به رای‌دهندگان بقبولانند که روحانی نامزد سیستم است و نامزدهای مطلوب خود را بر صندلی اپوزیسیون بنشانند و از تنور داغ مخالف‌خوانی در فرهنگ سیاسی ایرانی نان مطلوبی به دست آورند. در مورد اول می‌توان گفت سابقه مناظره زنده در دور قبل انتخابات ریاست جمهوری تبحر وتسلط روحانی در این حوزه را به تمامی نشان داد. جایی‌که با فن بیان و تسلط و اشراف کم‌نظیرش قالیباف و رضایی را گوشه رینگ قرار داد. به گواه نظرسنجی‌ها دوگانه سرهنگ-حقوقدان و همین‌طور تعبیر حمله گازانبری میزان اقبال به روحانی را سیر صعودی چشمگیری بخشید. برای روحانی که در وهله اول یک طلبه است و اصل سخنوری را در حد کمال می‌داند و سابقه دیپلماتیک و کار در عالی‌ترین سطح در شورای امنیت ملی دایره اشراف او را به حد کمال رسانیده چه چیزی می‌تواند بستر بهتری از مناظره زنده باشد؟ آن هم جایی که منتقدانش آقایان رئیسی و قالیباف هستند. قالیباف در دور گذشته مناظرات، میزان دستپاچگی و استرس خود را به وضوح نشان داد. جایی که بی‌دلیل به ولایتی حمله برد و عملا با پاسخ مستدل ولایتی هم مناظره را باخت و هم انگیزه ولایتی برای ماندن در صحنه را صدچندان کرد. قالیباف در جایی دیگر با حمله به روحانی عملا طومار خود را پیچید. این بار هم عصبانیت سرهنگ از اتفاقات مناظرات 92 و همین‌طور اصطکاک‌هایش با دولت و حامیان اصلاح‌طلب روحانی در شورای شهر که باعث شده قالیباف عصبی‌تر از همیشه پای به مناظره‌ها بگذارد و این شانس روحانی برای غافلگیری گازانبری سرهنگ را بالاتر می‌برد. سوی دیگر مناظره ابراهیم رئیسی نامزد محوری اصول‌گرایان است. کسی که به سبب سابقه قضایی خود هرگز وارد عرصه‌های چالشی رسانه‌ای نشده است. رئیسی به سبب نوع مسئولیت‌اش در دستگاه قضا و آستان قدس رضوی همواره گفته و دیگران شنیده‌اند و هرگز تجربه گفت‌وگوی انتقادی دونفره را ندارد. انتقال از «مونولوگ» به «دیالوگ» آن‌هم در مقابل روحانی که بسیار فصیح سخن می‌گوید و تجربه رویارویی‌های رسانه‌ای دشوار را هم بسیار دارد، یقینا برای رئیسی آسان نخواهد بود. نکته دیگر آن که بر فرض زنده نبودن مناظره‌ها آیا صدا وسیما از گاف و یا در منگنه قرار گرفتن روحانی خواهد گذشت و آن را سانسور خواهد کرد؟ با توجه به گرایش سیاسی صدا وسیما و حجم کم‌سابقه زاویه صدا وسیما با دولت روحانی باور این اقدام از سوی صدا وسیما بسیار ساده‌انگارانه خواهد بود. شاید برخی نهادهای نظارتی به درستی و از سر دلسوزی نگران مطرح شدن مسائل محرمانه از سوی نامزدها برای حمله به رقیب باشند، مسئله‌ای که با مثال‌هایی چون رسانه‌ای کردن حرف‌های وزیر خارجه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برای بهره‌برداری سیاسی و همین‌طور آشکار کردن محتوای برخی گفته‌های شورای عالی امنیت ملی در دور قبل مناظرات خیلی هم دور از ذهن نیست.