سفیر سابق ایران در آلمان: باید بپذیریم که نوع نگاه‌مان به دنیا مشکل دارد

علی ماجدی سفیر سابق ایران در آلمان که چندی قبل به واسطه قانون منع به‌کارگیری بازنشتگان سمت خود را در برلین ترک کرده و به تهران بازگشته است، طی گفت‌و‌گویی تفصیلی با ایسنا درخصوص سازوکار ویژه اروپا با ایران موسوم به SVP گفت: تا آن جایی که من اطلاع دارم اروپایی‌ها تلاش دارند که ساز‌و‌کار SVP را با توافق آمریکایی‌ها تدوین کنند و در همین چارچوب مذاکراتی را به صورت منظم با دولت واشنگتن انجام داده‌اند. آن‌ها می‌خواهند که دولت آمریکا را متقاعد کنند که سازوکاری ایجاد شود که اروپایی‌ها بتوانند با ایران همچنان بده بستان مالی داشته باشند البته نه به گستردگی سابق و اگر تاکنون SVP اجرایی و عملیاتی نشده به این علت است که اروپایی‌ها در مذاکرات‌شان با آمریکا به توافق نرسیده‌اند.
ماجدی با بیان اینکه اروپایی‌ها با توجه به در‌هم تنیدگی مجبور هستند که در ارتباط با بسیاری از مسائل با آمریکایی‌ها به توافق برسند، گفت: ایران و برجام نیز بخش کوچکی از مجموعه داد و ستدها بین اروپا و آمریکا است و در حال‌ حاضر آن قدر مسائل فرا آتلانتیکی بین اروپا و آمریکا وجود دارد که ممکن است در این بین موضوع ایران و برجام نیز قربانی شوند.
این دیپلمات پیشین کشورمان در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو با بیان اینکه یک سال اول اجرای برجام را از دست دادیم، اظهار کرد: من هم پذیرای این موضوع هستم که از برجام یکسری انتظاراتی وجود داشت که این انتظارات قابل تحقق نبود و در ظرفیت برجام نیز نبود. اما با اجرای این توافق تحولاتی نیز رخ داد ازجمله اینکه دست ما برای فروش نفت باز شد و تعدادی از شرکت‌های اروپایی برای حضور در بازار ایران به کشورمان سفر کردند و اقداماتی را در این زمینه انجام دادند. در ارتباط با فاینانس و تامین مالی پروژه‌ها نیز مذاکرات و توافقات خوبی صورت گرفت ولی ما نتوانستیم در عمل در این زمینه توفیقی به دست بیاوریم. در آلمان، ژاپن و ایتالیا توافقات خوبی در این زمینه به دست آمد ولی عملیاتی نشد که البته غیر از مسائل داخلی و ضعف‌هایی که وجود داشت، بحث آمدن ترامپ و صحبت‌هایی که علیه این توافق مطرح کرد در این زمینه موثر بود چرا که تمام کانال‌های مالی منتظر بودند که ببینند عملا دونالد ترامپ چه سیاستی را برابر برجام اتخاذ می‌کند.
یک سال اول اجرای برجام فرصت بسیار خوبی بود‌ ولی متاسفانه این فرصت را از دست دادیم. کندی دستگاه‌های مالی و دولتی باعث شد که ما نتوانیم در سال اول که همچنان دموکرات‌ها در آمریکا بر روی کار بودند بهره‌برداری لازم را از این توافق داشته باشیم. در مقطعی که ترامپ بر روی کار آمد، خیلی‌ها می‌گفتند که ایران نباید خود را برابر آمریکا قرار دهد ‌ولی کسانی که ایران را به این سمت بردند بر اساس یک تفکر اشتباه فکر می‌کردند که این به نفع کشور است.


ماجدی ادامه داد: متاسفانه ما فقط یاد گرفته‌ایم دشمنی کنیم. باید بپذیریم که آمریکا هژمونی برتر دنیا است. ما چه دوست داشته باشیم و چه نداشته باشیم این یک حقیقت است. در زمان اوباما او سعی می‌کرد که با توافق و یارگیری امور را در صحنه جهانی به پیش ببرد ولی ترامپ تلاش دارد که با قلدری کار را انجام دهد. در همین چارچوب اکنون می‌بینیم که رابطه فراآتلانتیکی آمریکا دچار مشکل شده است و یا اینکه واشنگتن و پکن در امور اقتصادی با یکدیگر اختلاف نظرات جدی دارند ولی در کنار این اختلاف نظرها، نقش هژمونی برتر آمریکا سر جایش باقی‌ است. ما باید بپذیریم که دنیا با نوع نگاه ما مشکل دارد. ما باید نوع نگاه‌مان به دنیا را ‌باتوجه به وضعیت بین‌المللی تغییر دهیم و تا زمانی که نوع نگاه‌مان تغییر نکند، این مشکلات همچنان وجود خواهد داشت.
سفیر سابق ایران در آلمان در پاسخ به این سوال که آیا شما معتقدید که ایران باید وارد مذاکره مجدد با آمریکا در رابطه با موضوع برجام می‌شد؟ گفت: به نظر من مشکلی نداشت که ما وارد مذاکره شویم. ما همیشه نشان داده‌ایم که وقتی دچار اجبار می‌شویم مذاکره می‌کنیم، چرا باید اینگونه باشد؟ ما حتی نتوانستیم طی این مدت اعتماد اروپایی‌ها را جلب کنیم. اروپایی‌ها با ما کار می‌کنند ولی به ما اعتمادی ندارند. می‌بینیم که طی این چند وقت چه مسائلی بین ایران و اتحادیه اروپا رخ داده است. من نمی‌خواهم مسائل را بازگو کنم ولی این اتفاقات باعث شده که اعتماد اروپایی‌ها به ایران از بین برود. با دو، سه عمل اشتباه، اعتمادی که در حال ایجاد شدن بود از بین رفت. باید به کسانی که معتقدند با انجام برخی از عملیات‌ها و یا خودسری‌ها می‌توان منافع ملی کشور را تامین کرد، به صراحت گفت‌ تصور آنها اشتباه است و اقدامات آنها نه در راستای افزایش قدرت ایران بلکه ضد قدرت است.
وی همچنین در مورد اتهاماتی که اروپایی‌ها مدعی آن هستند و معتقدند که ایران قصد انجام عملیات تروریستی داشته، تصریح کرد: اروپایی‌ها در مورد ادعاهایی که مطرح کرده‌اند اسنادی آورده‌اند که ما نمی‌توانیم آن را به‌راحتی رد کنیم. گرچه آنها نیز نمی‌توانند این اسناد را به راحتی اثبات کنند. ما می‌بینیم هنگامی که آقای روحانی به اتریش سفر می‌کند مسائل آلمان رخ می‌دهد. قبل از آن نیز مسائل دیگری وجود داشت. آنها با یک دوگانگی در سیاست ایران مواجه شده‌اند، آنها شواهدی برای ادعاهای خود دارند که می‌توانند بر روی آن دست بگذارند و در این جا است که من می‌گویم این اقدامات این احساس اعتماد و امنیت را دچار مشکل می‌کند. روابط بین‌الملل مبتنی بر احساسات نیست بلکه مبتنی بر واقعیت است و یک حرکت اشتباه‌ هر‌چند کوچک می‌تواند این احساس امنیت را از بین ببرد. ما در داخل کشور با موضوعی همچون«عملیات خودسرانه» مواجه هستیم، آیا می‌توانیم منکر شویم که در خارج از کشور نیز نمونه‌ای از این اتفاقات رخ نمی دهد؟ ‌ما نیاز داریم که یک نوع احساس امنیت و اعتماد نسبت به ایران در دنیا ایجاد کنیم و از انجام مواردی که باعث خدشه‌دار شدن این اعتماد می‌شود پرهیز کنیم و اگر کسانی مثلا منافقین به‌نام ایران اقدام به انجام برخی از عملیات‌های خراب‌کارانه می‌کنند، باید بتوانیم آن را اثبات کنیم و این اعتماد را به وجود بیاوریم که این اقدامات در حالی به اسم تهران صورت می‌گیرد که از سوی ایران انجام نشده است.
ماجدی در‌خصوص قصد تهران مبنی بر متوقف کردن برخی همکاری‌ها با اروپا در مسائل مهاجرتی و مبارزه با مواد مخدر افزود: به نظرم این سیاست نیز راه به جایی نمی‌برد و در‌واقع راه‌حل درستی نیست. ما باید یاد بگیریم که در برابر هر اتفاقی که در صحنه بین‌الملل رخ می‌دهد حتما نباید عکس‌العمل نشان دهیم. بعضی وقت‌ها نیازی نیست که در برابر یک موضوع عکس‌العمل روشن و علنی داشته باشیم‌ ‌بلکه می‌توانیم خودداری کنیم و با انجام مذاکرات پنهان کشورهای دیگر را بدهکار خود کنیم و در موقع مناسب به آنها بگوییم که ما می‌توانستیم در برابر اقدام شما واکنش نشان دهیم ولی این کار را انجام ندادیم و براساس نگاه به آینده حرکت کردیم. از دیگر سو مشکل دیگری که ما با آن روبه‌رو هستیم این است که ما در معرفی مزایایی که از آن برخوردار هستیم کم‌کاری کرده‌ایم و نتوانسته‌ایم به‌خوبی این مزایا را معرفی کنیم. اروپایی‌ها در بحث مبارزه با مواد مخدر مدیون ما هستند ولی ما نتوانسته‌ایم اقدامات خود در این زمینه را به‌خوبی تبیین کنیم و این «کالا» را به خوبی به دنیا بفروشیم.