روزنامه ابتکار
1397/11/06
متولیان مد و لباس و صنایع دستی به دنبال چه هستند؟ لباسی از جنس «پیوند» هویت‌های ایرانی
زهرا داستانی«مد و پوشاک» و «صنایع دستی»؛ دو عنوانی جدا از هم اما به هم پیوسته. جدا برای مسئولان اما همچنان پیوسته به هم برای مردم. یکی تحت نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد و دیگری زیرمجموعه سازمان میراث فرهنگی. دو سازمانی مجزا از یکدیگر که یکی برای بقای دوخت‌های سنتی رو به فراموشی می‌جنگد و دیگری برای مد و لباس ایرانی خط و نشان می‌کشد. هر دو اما در نظر اغلب ایرانیان به یک معنا هستند. پوشاکی که ایرانیان از دیرباز بر تن می‌کردند تلفیقی از پارچه‌های دست‌ساز، طرح‌های ایرانی و دوخت‌های تزئینی بوده است. لباس‌هایی که اگرچه صنعتی‌تر شده‌اند اما همچنان گاه و بی‌گاه ردپایی از دوخت‌های تزئینی و طرح‌ها و رنگ‌های سنتی ایرانی را در خود دارند. پیوند این دو اما یکی از اهدافی است که دو سازمان متولی دوخت و دوز در ایران دنبال می‌کنند و نتیجه تلاش‌ها برای رسیدن به این هدف بر تن 80 مانکن در سالن هتل اسپیناس پالاس به نمایش در آمده‌اند.
گرچه هنوز هم از دید بسیاری از ایرانیان، مد و لباس جدایی از هنر دست و دوخت‌های تزئینی ایرانی نیست اما از زمانی که تصمیم‌گیران در ایران فعالان مد و لباس را از فعالان دوخت‌ها و بافته‌های دست‌ساز ایرانی جدا کرده‌اند، پیوند آنها حداقل در تشکیلات اداری گسسته شده است و هر کدام متولی خاص خود را دارند. با این حال از سال 94 تا کنون متولیان این دو صنعتِ کمتر مورد توجه، به فکر ایجاد پیوندی دوباره البته یکی با هدف احیای دوخت‌ها و هنرهای فراموش شده و حفظ دوخت‌های باقی مانده و دیگری برای بازگرداندن هویت ایرانی از دست رفته در پوشاک افتاده‌اند. اولین گام‌ها برای این هدف با انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک کارگروه مد و لباس و معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور در سال 94 برداشته شده و کم‌کم در سال‌های بعد با ایجاد غرفه‌های مد و پوشاک ایرانی در نمایشگاه‌های صنایع دستی این هدف دنبال شده است. گرچه در سال‌های اخیر رد پای هنرهای سنتی از دوخت‌های تزئینی و چاپ‌های سنتی با طرح‌های ایرانی روی لباس، مانتو، شال و کیف و کفشهای زنانه و مردانه دیده میشود اما تلفیق حرفه‌ای این دو صنعت اصیل ایرانی هنوز راه بسیاری تا رسیدن به بازارهای جهانی و برندهای مطرح مد و لباس حتی در کشورهای اسلامی دارد. با این حال طراحان مد و لباس چنین آرزویی را دور از دسترس نمی‌دانند.
صدیقه پاکبین، طراح برتر لباس و پیشکسوت کشور که 80 مانتوی زنانه، کت و کاپشن مردانه را با دو برند پاکبین و برند حیات مد پاکبین روز گذشته در سالن هتل اسپیناس پالاس به نمایش عموم گذاشته به «ابتکار» می‌گوید: «هدف از این برنامه ارائه کالکشن‌های متفاوتی از مانتوهایی مدرن با تلفیقی از دوخت‌های تزئینی سنتی از جمله سوزن‌دوزی، با طرح‌های ایرانی و خطوط هندسی و نقش‌های سنتی، تلفیقی از رنگ‌ها پارچه‌ها و دست‌بافت‌های سنتی ایرانی در کنار یکدیگر بوده است. لباس‌هایی که همه ذائقه‌ها از جمله جوانان و نوجوانان را در برگیرد.» او با بیان اینکه؛ کودکان ما باید از ابتدا با نحوه لباس پوشیدن و انتخاب لباس‌هایی که سنت و هویت ایرانی را در خود دارند، آشنا شوند، می‌گوید: «به همین خاطر عنوان این کالکشن را نقش‌های ایرانی و طراحی‌های مدرن انتخاب کرده‌ام.»
کارآفرینی، اولین دستاورد پیوند صنایع دستی و پوشاک ایرانی
شاید اولین نتیجه از تلاش‌ها برای پیوند دو صنعت اصیل ایرانی را در وهله اول بتوان بر تن 80 مانکن موجود در سالن نمایشگاه دید اما مهم‌ترین دستاورد این پیوند به کارگیری ده‌ها هنرمندی است که هنر دستی خود را روی لباس‌های زنانه و مردانه به نمایش‌گذاشته‌اند. به گفته پاکبین، تقریبا 15 نفر در بخش سوزن‌دوزی‌های بلوچ، 2 نفر در بخش گلیم‌های سیرجان، 2 نفر در بخش گلیم‌های بیجار و کردستان برای دوخت لباس‌های این کالکشن همکاری داشته‌اند. او معتقد است: «این همکاری به کارآفرینی و ایجاد انگیزه در زنان این مناطق منتج شده، انگیزه‌ای که به اعلام آمادگی زنان برای کارهای بهتر حتی در زمینه گلیم‌بافی و به کارگیری آن در لباس و پوشاک منجر شده است.» این طراح مد و لباس همچنین امیدوار است تا بتواند با ادامه این روند افراد توانمند و هنرمند و زنان فعال در زمینه هنرهای دستی را از گوشه‌نشینی نجات دهد و با کسب درآمد نسبی از این طریق، زنان مناطق مختلف را به احیای هنرهای دستی و دوخت‌های سنتی تشویق کند.
لباس ایرانی بر تن چه کسانی خوش می‌نشیند؟
فارغ از اینکه صنایع دستی و هنرهای سنتی ایرانی می‌تواند به هر ارگان و سازمانی در ایران پیوند بخورد اما نمایندگان صنعت مد و پوشاک در ایران این تمایل را بیش از همه نشان داده‌اند. همان چیزی که صنعت نساجی، مد و پوشاک و دوخت‌های سنتی و گلیم‌بافی و ... را در این نمایشگاه به هم پیوند داده و با تولید انبوه‌اش می‌توان هویت ایرانی را به تن تمامی ایرانیان بازگرداند. اما آیا این تلفیق سنت و مدرنیته می‌تواند بر تن همه ایرانیان خوش بنشیند یا باز هم اقشار کم درآمد از آن محروم خواهند شد؟
پاکبین معتقد است: «فعالان مد و صنایع دستی می‌توانند برای تمام طبقات جامعه لباس طراحی کنند، بدوزند و آن را با دوخت‌های سنتی تزئین کنند. همانند آنچه که روی این 80 لباس پیاده شده است. بسته به هر نقش سنتی که در لباس‌ها استفاده شده قیمت لباس‌ها نیز متفاوت است. از نقش‌های متوسط که نوع بافت ضعیف‌تر، متوسط و عالی داشته‌اند در این لباس‌ها استفاده شده و برای هر فرد که علاقه به پوشیدن لباسی سنتی دارد به اندازه میزان توانایی مالی او لباس وجود دارد.»
«پیوندی» برای رسیدن به استیج‌‌های جهانی
اما آیا این پیوند هنرهای سنتی با مد و لباس ایرانی می‌تواند ایران را به یکی از کشورهای مطرح در زمینه مد اسلامی تبدیل کند؟ پویا محمودیان، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این باره به «ابتکار» می‌گوید: «اولین گام که به اقدام نیز بدل شده، فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی است. در راستای فرهنگ‌سازی وظیفه داشتیم که ظرفیتهای حوزه صنایع دستی و دوخت‌های سنتی ایرانی را به صنعت مد و پوشاک نشان دهیم. با برگزاری نمایشگاه‌هایی که معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی ترتیب داده و آن را دنبال می‌کند، ظرفیتهای منسوجات سنتی، هنرها و دوخت‌های سنتی و پارچه‌های دست‌بافت ایرانی به مخاطبان به خصوص جوانان که جامعه هدف ما هستند نشان داده میشود.» او ادامه می‌دهد: «گام بعدی این بود که دست طراحان را در دست تولیدکنندگان قرار دهیم. چون معتقدیم که در این راه تولیدکننده و طراح باید گام به گام با هم به جلو پیش بروند و باید بین آنها زبان مشترکی تعریف شود. باید سلیقه بازار و مخاطبان را بشناسند، نیازسنجی داشته باشند و براساس اینها منسوجات خود را تولید کنند.» محمودیان می‌گوید: «ما شاهد موج استقبال از پیوند هنرهای سنتی با مد و لباس خصوصا در جوانان هستیم. در لباس‌های خیلی از جوانان رد پای هنرهای سنتی و منسوجات سنتی ایران دیده میشود که بسیار با ارزش است. ما سعی داریم تا این علاقه را تقویت کنیم و تولیدکنندگان را برای پاسخ دادن به این علاقه ترغیب کنیم و این محقق نمی‌شود مگر با همت، غیرت و تعصب تک‌تک ما ایرانیان که منسوجات سنتی کار دست صنعت‌گران داخلی را به محصولات خارجی ترجیح دهیم و با حمایت از آن در اشتغال‌آفرینی، ارزآوری، فرهنگ‌سازی و ... نقش آفرینی کنیم.»
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی ادامه می‌دهد: «در حقیقت متولی اصلی مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و معاونت صنایع دستی متولی حیات و باز زنده‌سازی و حفظ و ارتقای کلیه منسوجات سنتی، دست‌بافت‌ها و دست‌دوخت‌ها و طراحی‌های سنتی است. ما در حال تلاش هستیم تا از طریق ایجاد پیوند بین صنعت مد و پوشاک و صنایع دستی به هم‌افزایی برسیم. وزارت ارشاد علاقه‌مندی زیادی به این پیوند نشان داده است و امیدواریم که در آینده بتوانیم از مرزها پا فراتر بگذاریم. گرچه اکنون هدف‌گذاری ما در بازار داخل است اما امیدواریم که در آینده بازارهای خارجی به خصوص بازار مد و لباس کشورهای اسلامی، بازار هنر کشورهای اسلامی و حوزه صادرات را در اهداف خود داشته باشیم.»
سایر اخبار این روزنامه
باز هم خواننده دیگری در کنسرتش از پلی‌بک استفاده کرد
تکرارِ «لب‌خوانی» ها
محمدعلی وکیلی
خبر آمد که خبری در راه است
باهنر از دستاوردهای انقلاب پس از چهل سال و عملکرد دولت‌های جمهوری اسلامی می‌گوید
بالا رفتن قیمت‌ها چه بلایی سر تفریح رستوران و فست‌فودگردی ایرانی‌ها می‌آورد؟
گرانی علیه شکم
گفت‌وگوی «گاردین» با «یورگوس لانتیموس» کارگردان فیلم «سوگلی»:
داستان از زندگی سه زن می‌گوید
حذف سود روز‌شمار می‌تواند فرصتی برای بازار سرمایه باشد؟
امکان تغییر ذائقه صاحبان سپرده
«ابتکار» تحولات سیاسی اخیر در ونزوئلا را بررسی می‌کند
یک سوریه در آمریکای لاتین؟
محمد فیضی، عضو کمیسیون تلفیق 98 در گفت‌وگو با «ابتکار» مطرح کرد
مراقب سلطان‌های پیش‌رو باشیم!
متولیان مد و لباس و صنایع دستی به دنبال چه هستند؟
لباسی از جنس «پیوند» هویت‌های ایرانی
مرکز پژوهش‌های مجلس
خط فقر در تهران ماهانه 7/2 میلیون تومان است
سخنگوی شورای نگهبان:
در انتخابات ۹۸ نباید گرفتار سیاست‌زدگی شویم
