ادغام بانک‌های نظامی به خانه آخر رسید

آرمان- سوسن یحیی‌پور:‌ حسن روحانی رئیس‌جمهوری روز سه‌شنبه هفتم اسفندماه در پنجاه‌وهشتمین مجمع بانک مرکزی حضور یافت. او ضمن تاکید بر این مطلب که بانک مرکزی باید نظارت بر بانک‌ها را افزایش دهد و تصمیمات نیز بر اساس چارچوب‌های تعیین شده اجرا شود، به موضوع ادغام بانک‌های نظامی اشاره داشت و در این باره گفت: «به‌زودی چند بانک نیروهای مسلح با هم ادغام می‌شوند و در نظر داریم این مساله تا پایان سال انجام شود. مصوبات این کار انجام شده و در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته که باید نهایی و عملیاتی شوند.» سال گذشته بود که بحث ادغام بانک‌های نظامی به یک بحث داغ در رسانه‌های کشور بدل شد و کارشناسان بانکی در این زمینه اظهار نظرهای مختلفی را بیان داشتند. بانک مرکزی نیز اعلام کرد که بحث ادغام می‌تواند موجب افزایش کارایی و قدرت بانک‌ها شده و در این میان برخی مشکلات را برطرف کند. فرشاد حیدری معاون نظارت بانک مرکزی نیز خبری در مورد ادغام ثامن و مهر اقتصاد با بانک انصار اعلام کرد. البته توضیحات بعدی معاون بانک مرکزی نشان می‌داد که ادغام بانک‌های نظامی به ادغام این سه بانک خلاصه نمی‌شود و قرار بر این است که هر شش بانک و موسسات نظامی با هم ادغام شوند. با این حال داستان ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح به همین جا ختم نشد، چون اظهارات حیدری در فروردین‌ماه سال جاری نشان می‌دهد که تصمیمات در این زمینه تغییر کرده و مقرر شده که بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح در یک بانک دولتی ادغام شوند تا با چنین اصلاحاتی، عملکرد بانک‌ها بهتر و رقابت‌پذیرتر شود. با این حال، کارشناسان و فعالان بانکی بر این باورند که هنوز مشکلاتی در رابطه با ادغام بانک‌ها وجود دارد؛ مشکلاتی که زیرساختی است و زمان زیادی می‌طلبد. بنابراین آنها انتظار دارند در ابتدا بانک‌ها با هم تجمیع شوند تا در مرحله بعدی در مسیر تحقق سناریوی ادغام گام برداشته شود.
از طرح مساله ادغام بانک‌ها چندین سال می‌گذرد، برخی کارشناسان معتقدند ادغام می‌تواند مشکل کفایت سرمایه بانک‌ها را حل کند و و بدین ترتیب بخشی از مشکلات بانک‌ها سامان یابد. ادغام بانک‌های نظامی نیز با اماواگرهای زیادی همراه بوده است. محمدقلی یوسفی اقتصاددان در گفت‌وگو با یکی از سایت‌های خبری با طرح این پرسش که چرا باید اشتباه موسسات و دیگر بانک‌ها را بانک مرکزی به گردن بگیرد؟ گفته است: «صاحبان موسسات خود جوابگوی منابعی که از مردم جمع‌آوری کرده‌اند باشند. همچنین میزان مبالغ وصولی، مبالغ مشکوک‌الوصول، بدهی‌های معوق و دیگر سرمایه‌ها باید مشخص شود و پس از مشخص‌شدن این موارد بررسی کنند که انحلال این موسسات بهتر است یا ادغام آنها.» همچنین، الیاس حضرتی عضو مجلس شورای اسلامی که از موافقان این طرح است، عنوان کرده است که «معتقدم در صورت تجمیع نظارت بانک مرکزی بیشتر خواهد شد، کمااینکه نظارت بر یک بانک راحت‌تر از نظارت بر شش موسسه مالی است.»
ادغام 5سال زمان می‌برد
غلامحسن تقی‌نتاج مدیرعامل بانک قوامین نیز بر این باور است که بانکداری خصوصی در ایران شکست‌خورده است و اصلا نباید به این سرعت بانکداری خصوصی می‌شد و در حال حاضر برنامه‌ای برای دولتی‌سازی بانکداری وجود دارد. او با بیان اینکه برای ادغام بانک‌های نظامی در بخش آی‌سی‌تی زیرساخت لازم را نداریم، اظهار کرد: زمانی که کارشناسان فنی با یکدیگر صحبت کردند، پنج سال زمان خواستند، چراکه یک سیستم یکپارچه نداریم که بتواند ۵۰۰۰ شعبه را پشتیبانی کند. نتاج با اشاره به حدود ۲۴ میلیون مشتری این بانک‌ها، تصریح کرد: این ادغام از نظر نیروی انسانی نیز شرایط خاص خود را دارد، چراکه قراردادهای مختلفی با کارکنان این بانک‌ها وجود دارد و از نظر شعب هم اکنون مجموعا ۴۸۰۰ شعبه مربوط به این بانک‌ها فعال است که پس از ادغام دیگر نیازی به این تعداد شعبه نیست؛ بنابراین پس از ادغام باید در این زمینه آمایش مجددی شود.


جای نگرانی نیست
مدیرعامل بانک قوامین همچنین گفت: البته در مرحله اول تجمیع اتفاق خواهد افتاد، ولی در دوره پنج‌ساله به سمت ادغام می‌رویم، یعنی بانک‌ها کماکان کار خود را انجام خواهند داد و فقط جابجایی مالکیت اتفاق خواهد افتاد. نتاج در مورد نگرانی سپرده‌گذاران از این بانک‌ها از ادغام نیز، اظهار کرد: ذهنیت مردم نسبت به ادغام‌ها و خصوصی‌سازی‌های قبلی خوب و مثبت نیست و این سابقه ذهنی به این خاطر است که غیرمجازها ادغام شده بودند، اما اکنون بانک‌هایی ادغام می‌شوند که همگی مجاز و تحت پوشش بانک مرکزی هستند، بنابراین جای نگرانی ندارند. مدیرعامل بانک قوامین با بیان اینکه بانکداری خصوصی در ایران شکست خورده است، گفت: صنعت بانکی در کشور نباید در این زمان خصوصی‌سازی می‌شد؛ همان بحثی که در مورد بیمه‌ها نیز وجود دارد؛ اصولا بانک‌ها و بیمه‌ها را باید در آخرین مرحله خصوصی‌سازی می‌کردیم.
دولتی‌سازی صنعت بانکی
نتاج با بیان اینکه باید در فعالیت بانک‌های خصوصی بازنگری انجام شود، تصریح کرد: این کار در حال انجام است و ما یک دولتی‌سازی صنعت بانکی را در میان‌مدت انجام می‌دهیم که البته اجرای آن منوط به نظر تصمیم‌گیرندگان است. او افزود: بانکداری اسلامی با خصوصی‌سازی صنعت بانکی تعارض دارد؛ یعنی نمی‌شود از درون بانکداری خصوصی، بانکداری اسلامی را استخراج کنیم. مدیرعامل بانک قوامین با بیان اینکه امروز متوسط نسبت کفایت سرمایه در صنعت بانکداری ایران زیر پنج درصد است، اظهار کرد: در حالی که این رقم طبق مقررات باید به بیش از ۱۲ درصد برسد، با این کار زمینه برای افزایش سرمایه فراهم می‌شود.