خلاصی از شر دلارهای زیر بالشتی

معین حسین پور
پژوهشگر و روزنامه‌نگار اقتصادی

نوسانات ارزی و کاهش ارزش ریال، امسال بیشتر از سال‌های قبل اتفاق افتاد و دودش به چشم همه طبقات جامعه رفت. شما هم چه کارمند باشید و چه بازاری، حتماً نگران از دست رفتن قدرت خرید درآمد و پس‌انداز خود هستید. گزینه‌های مختلفی برای نجات از آب شدن سرمایه پیش رویتان هست. خرید کالاهای بادوام مثل زمین، مسکن و خودرو که بودجه زیادی می‌خواهد. اگر شما جریان درآمدی قطره چکانی یا سرمایه خردی دارید چه می‌کنید؟ ممکن است سراغ خرید سکه و دلار بروید. اما نگه داشتن حجم زیادی ارز در منزل شاید زیاد منطقی نباشد، به خصوص اینکه آمارها نشان می‌دهد سرقت از منازل در سال جاری افزایش پیدا کرده است؛ به طوری که دادستان تهران هم از این مسأله گلایه کرد و به یک فقره 26 میلیارد تومانی سرقت ارز و طلا از یک منزل مسکونی در تهران اشاره کرد. حتی اگر شما تمام اصول ایمنی را برای نگه داشتن سرمایه‌تان لحاظ کرده باشید، سود سالانه یا ماهانه دریافت نمی‌کنید و در بهترین حالت فقط ارزش پس‌انداز خود را حفظ کرده‌اید. به همین خاطر، در این شماره قصد داریم راهی کم ریسک‌تر را به شما معرفی کنیم. پیشنهاد این هفته ما به شما افتتاح سپرده ارزی در بانک‌هاست.
  آشنایی کلی با سپرده ارزی
سپرده ارزی این امکان را فراهم می‌کند تا ضمن بهره مندی از یک صندوق مطمئن برای نگهداری ارز خود، با سود مناسب ارزی، ارزش دارایی خود را حفظ کنید.
با افتتاح این سپرده که روشی مطمئن برای مصون ماندن از نوسانات بازار ارز نیز محسوب می شود، سپرده گذاران می توانند هر زمان که بخواهند اصل و سود سپرده خود را به صورت همان اسکناسی که ابتدا تحویل داده‌اند، دریافت کنند.



  انواع حساب‌های ارزی
یک‌ماهه
سه‌ماهه
شش‌ماهه
9 ماهه
یک‌ساله
بانک‌های عامل از طریق شعب ارزی خود اقدام به افتتاح انواع حساب‌های ارزی می‌کنند. حساب قرض‌الحسنه جاری و پس‌انداز ارزی بدون پرداخت سود افتتاح می‌شوند و در عوض فرصت شرکت در قرعه‌کشی و دریافت دسته‌چک را برای صاحب حساب فراهم می‌کنند. حساب سپرده مدت‌دار ارزی نیز در قالب سپرده‌های کوتاه‌مدت (یک، سه، شش، 9 ماه) و سپرده بلندمدت یک‌ساله افتتاح و با توجه به نحوه ارز سپرده‌شده تا 4.5 درصد سود پرداخت می‌کنند.

  حساب براساس نوع ارز
حساب سپرده دلار
حساب سپرده یورو
حساب سپرده درهم
حساب سپرده پوند

  چطور حساب ارزی افتتاح کنیم؟
درصورتی‌که متقاضی افتتاح حساب ارزی در هر یک از بانک‌های عامل هستید با مراجعه به شعب ارزی و ارائه مدارک لازم نسبت به افتتاح حساب سپرده بلندمدت یا حسب‌های کوتاه‌مدت یک، سه، شش و نه‌ماهه ارزی اقدام کنید. برای دریافت سود حساب ارزی خود که به‌صورت ماهیانه پرداخت می‌شود نیز باید حساب سپرده کوتاه‌مدت یا قرض‌الحسنه ارزی افتتاح کنید تا سود سپرده به آن حساب واریز شود.

  مدارک لازم برای افتتاح حساب ارزی
 ارائه اصل شناسنامه به همراه شماره ملی و یا ارائه اصل کارت ملی. مطالعه فرم و کارت قرارداد افتتاح حساب و قبول شرایط عمومی مربوطه، تکمیل مشخصات و امضاء آن توسط متقاضی افتتاح حساب.

  افتتاح حساب با اسکناس و منشأ داخلی و خارجی
متقاضیان حساب ارزی می‌توانند به پشتوانه سرمایه ارزی خود با منشأ داخلی یا خارجی نسبت به افتتاح حساب اقدام کنند. منظور از منشأ داخلی و خارجی پرداخت اسکناس در شعب داخلی یا استفاده از حواله‌های خارجی ارزی، مثل حواله درهم است که برای افتتاح حساب مورد استفاده قرار می‌گیرد و بعضاً شرایط متفاوتی را پیش روی مشتری قرار می‌دهد.

  تضمین پرداخت اصل و سود سپرده ارزی
نگرانی بابت بازپرداخت احتمالی حساب‌های ارزی به‌صورت ریالی و عدم اعتماد مشتریان به بانک‌ها، بانک مرکزی را مجاب کرد تا به‌صورت مستقیم حساب‌های ارزی را تضمین کند. طبق اعلام بانک مرکزی بانک‌ها تنها عاملیت افتتاح حساب را دارند و بازگشت ارزی اصل و سود سپرده‌ها به شکل ارزی توسط بانک مرکزی تضمین می‌شود. درواقع دارندگان حساب ارزی، ارز خود را از طریق بانک‌های عامل در اختیار بانک مرکزی می‌گذارند و درحقیقت، سود و اصل حساب ارزی خود را از این بانک دریافت خواهند کرد.

  حساب ارزی یورو، دلار و درهم
طبق بخشنامه‌ای که بانک مرکزی شهریورماه امسال ابلاغ کرد، بانک‌های عامل مجاز به سپرده گیری ارزی و افتتاح حساب با اسکناس ارزهای یورو، درهم امارات و دلار آمریکا شدند که البته در برخی بانک‌ها افتتاح حساب با ارز حواله‌ای نیز امکان‌پذیر است. البته ممکن است در برخی بانک‌ها امکان سپرده‌گذاری در برخی ارزها یا تمامی آن‌ها وجود نداشته باشد.

  کارمزد افتتاح حساب با اسکناس و حواله
افتتاح حساب سپرده ارزی برای متقاضیان به دو صورت امکان‌پذیر خواهد بود. متقاضیان می‌توانند با ارائه اسکناس ارزی به‌صورت نقدی یا ارائه حواله ارزی به بانک‌ها، نسبت به افتتاح حساب سپرده ارزی موردنظر اقدام کنند. البته امکان افتتاح حساب با منشأ خارجی (حواله) در تمامی بانک‌های عامل دارای حساب ارزی فراهم نیست. طبق قوانین و مقررات، بانک‌ها در پایان دوره سپرده‌گذاری ارزی یک‌ساله 0.3 درصد نسبت به مبلغ سپرده مشتری، کارمزد دریافت می‌کنند.

  بانک‌ها چقدر سود ارزی می‌دهند؟
بانک‌های عامل برای افتتاح حساب‌های ارزی یک‌ساله موظف به پرداخت سود 3، 2 و 4 درصدی برای ارزهای یورو، درهم و دلار هستند که ماهیانه و به‌صورت ارزی خواهد بود. همچنین بانک‌ها برای حساب یک، سه، شش و نه‌ماهه نیز نرخ سودهای متفاوتی را در نظر گرفته‌اند.

  نرخ شکست حساب‌های ارزی چقدر است؟
عدم پرداخت سود به حساب‌های مدت‌داری که کمتر از یک ماه از افتتاح آن‌ها گذشته و بسته‌شده است، وجه مشترک تمامی بانک‌هاست، اما برای نرخ شکست یا به زبان ساده‌تر جریمه بستن زودتر از موعد حساب‌های ارزی که حداقل یک ماه از افتتاح آن‌ها گذشته، قوانین و مقررات متفاوتی وضع ‌شده است. به‌طور مثال بانک سامان درصورت بستن تمام یا بخشی از یک سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مدت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار ارزی پیش ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌از پایان دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری، سود این بخش را با نرخ سود سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ متناظر و کاهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌۱ درصد به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عنوان جریمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ فسخ قرارداد، محاسبه و به مشتری پرداخت می‌کند. بانک سپه درصورت کاهش مبلغ یا ابطال سپرده های تودیعی نزد شعب بانک قبل از سررسید، خواه سپرده دلار باشد یا یورو، فارغ از مدت سپرده گذاری، صرفاً 0.25 درصد سود پرداخت می‌کند.

  حداقل و حداکثر مبلغ حساب ارزی
حداقل سرمایه مورد نیاز برای افتتاح حساب ارزی در بانک‌های عامل برای ارزهای پوند، یورو، دلار و درهم متفاوت تعیین‌شده که بین 100 تا 1000 دلار یا معادل آن متغیر است. حداکثر سرمایه‌گذاری در اکثر بانک‌ها 10000 هزار واحد ارز مربوطه در روز اعلام ‌شده است. ضمن اینکه برخی بانک‌ها نیز سقف محدودیت سرمایه‌گذاری را برای مدت 6 ماه در نظر گرفته‌اند.

  حساب ارزی اتباع خارجی
طبق قوانین و مقررات اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی، اتباع خارجی در صورت ارائه مدارک و مستندات مشخص‌شده از جمله گذرنامه معتبر و پروانه اقامت دائم یا موقت، امکان افتتاح  حساب سپرده ارزی در بانک‌ها را دارند. البته اتباع افغانستان و عراق مقیم ایران شرایط متفاوتی برای افتتاح سپرده ارزی دارند که با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های مختلف می‌توانند در جریان این مقررات قرار بگیرند.

  واریز و برداشت و بستن زودتر از موعد حساب ارزی
حساب‌های سپرده ارزی جدید بانکی، شرایط جدیدی را پیش روی متقاضیان قرار داده که به نظر می‌رسد تمایل به افتتاح این نوع حساب‌ها را بیش‌ از پیش افزایش داده است. یکی از شرایط ویژه حساب‌های سپرده ارزی کوتاه‌مدت این است که صاحب سپرده کوتاه‌مدت ارزی می‌تواند به‌تناوب از مانده‌حساب خود برداشت یا وجهی به آن واریز کند. همچنین اگر مشتریان قبل از پایان دوره سپرده‌گذاری تمایل به بستن حساب ارزی خود داشته باشند، بانک‌ها باید از محل منابع خود اصل و سود سپرده را به مشتری پرداخت و سپس ارز پرداختی را از اداره بین‌الملل بانک مرکزی دریافت کنند.

  سایر شرایط بانک‌ها برای سپرده‌های ارزی
بانک صادرات: سپرده ارزی به صورت قراردادی است که بین بانک و سپرده گذار منعقد می شود و ثابت و غیرفعال است بدین معنا که افزودن به مبلغ یا کاستن از آن قبل از سررسید موجب ابطال سپرده می گردد.
واریز وجه حواله ارزی یا انتقال وجه از حسابهای دیگر بانک به این نوع سپرده امکان پذیر نمی باشد.
در صورتی که سپرده گذار تمایل داشته باشد می تواند کل مبلغ سپرده را قبل از سررسید به صورت یک جا حواله نموده و یا نقداً به صورت اسکناس دریافت نماید.
بانک پاسارگاد: درصورتی‌که مشتری خواهان دریافت سود به‌صورت ارز باشد، به ازای هر 1000 واحد ارز سرمایه‌گذاری شده (دلار یا یورو) 1.5 درصد کارمزد دریافت خواهد شد. ضمن اینکه دریافت سود به‌صورت ریالی معاف از پرداخت کارمزد است.
بانک شهر: مبنای محاسبه سود این سپرده ها نرخ اعلامی در بخشنامه های بانک در روز افتتاح سپرده و یا در تاریخ تمدید آن می باشد.
سود سپرده هایی که قبل از سررسید باطل می شوند وفق بخشنامه ها و اطلاعیه های صادره تعدیل می گردند.