حضور مشروط؛ مذاکره با حاکمیت یا ادامه ائتلاف؟

آرمان- حمید شجاعی: اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو با چالش‌های متفاوتی روبه‌رو هستند از اقناع مردم برای حضور در انتخابات تا مذاکره با مسئولان برای رسیدن به بهترین حالت در بررسی صلاحیت‌ها. در این راستا اصلاح‌طلبان باید در 8 ماه باقی مانده نهایت تلاش خودت را انجام دهند تا به کمک دولت شرایط اقتصادی جامعه را تغییر داده و مردم را برای حضور باشکوه در مجلس ترغیب کنند؛ اما مساله مهم‌تر رویکرد خود اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات است. بخشی از اصلاح‌طلبان معتقد به مشارکت مشروط، برخی معتقد به تلاش برای اخذ امتیازات بیشتر و عده‌ای نیز معتقد به حضور با همین سازوکار هستند. مهم اینکه اصلاح‌طلبان باید هر چه سریع‌تر در قالبی مشخص به رویکردی واحد برسند تا بقیه وقت را برای ترغیب و اقناع سرمایه اجتماعی خود بگذرانند تا بتوانند این بار با پرچم مستقل اصلاح‌طلبی پیروزی در انتخابات 98 را جشن بگیرند.
دو قدم تا بهارستان
بدون شک انتخابات مجلس مهم‌ترین رویداد سال در 8 ماه آینده است و در این بین جریان‌های سیاسی نیز با عنایت به این مساله درصدد برنامه‌ریزی و رصد اوضاع و شرایط جامعه برای چگونگی حضور در انتخابات هستند. مشخصا اصلاح‌طلبان که در چند فرایند انتخاباتی اخیر با تکیه بر مشارکت گسترده سرمایه اجتماعی خود همواره پیروز انتخابات بوده‌اند نمی‌خواهند انتخابات پیش رو را که یکی از سرنوشت‌ساز‌ترین انتخابات چند دوره اخیر است، به راحتی از دست داده و کرسی‌های بهارستان را تقدیم جریان رقیب کنند. لذا آنها در این دوره نیز درصددند که بازهم با تکیه بر سرمایه اجتماعی خود بر اصولگرایان فائق آیند، اما در این راه با دو مشکل عمده روبه‌رو هستند که اگر طی این 8 ماه راه حلی برای آن نیابند اوضاع برایشان دگرگونه خواهد شد و احتمال هر اتفاقی هست. نخست اینکه رصد فضای فعلی جامعه این برآیند را به دست می‌دهد که مهم‌ترین مشکل امروز مردم وضع معیشتی دشوار آنهاست که همه چیز را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. لذا پیش از هر حرکتی باید راه چاره‌ای برای خروج مردم از این وضعیت اندیشیده شود و این مهم نیز جز با کمک به دولت و تحرک مثبت دولت در راستای تغییر شرایط اقتصادی مردم میسر نخواهد شد. گام اول اصلاح‌طلبان باید این باشد که با تغییر شرایط به هر نحو و ایجاد نوعی رضایتمندی در مردم نگاه جامعه را به بحث انتخابات تغییر داده و مردم را از این بی‌تفاوتی نسبت به انتخابات مجلس خارج سازد. از سوی دیگر گام دوم را می‌توان به مذاکره یا به عبارتی چانه‌زنی برای حضور در انتخابات اختصاص داد. موضوعی که اصلاح‌طلبان بیش از هر کسی بدان واقف هستند. مهم‌ترین مساله اصلاح‌طلبان در انتخابات نحوه بررسی صلاحیت‌هاست که چگونگی حضور آنها در انتخابات را مشخص می‌کند؛ لذا آنها باید با اعتماد‌سازی بتوانند امتیاز بیشتری در این راستا مطالبه کنند. گرچه طی چند وقت اخیر اخباری مبنی بر مذاکره برخی چهره‌های اصلاح‌طلب با شورای نگهبان و دفتر مقام معظم رهبری منتشر شده که می‌تواند بارقه‌های امید را برای حضور گسترده در انتخابات برای این جریان روشن کند.
3 رویکرد اصلاح‌طلبان


ائتلاف اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس دهم و عملکرد فراکسیون امید موجب شده تا انتقادات زیادی نسبت به این رویکرد وارد شود. منتقدین این رویکرد معتقدند که گرچه شرایط انتخابات 94 ایجاب می‌کرد که با ائتلاف با اعتدالیون وارد مجلس شوند، اما اکنون شرایط تغییر یافته و انتخابات 98 مانند 94 نیست؛ لذا رویکرد اصلاح‌طلبان نیز باید تغییر کند. در این راستا می‌توان احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب را در قالب 3 رویکرد در نظر گرفت. دسته نخست تحول‌خواهان هستند؛ فعالانی که معتقد به نظریه سعید حجاریان مبنی بر مشارکت مشروط هستند. دسته دوم حامیان رئیس دولت اصلاحات هستند که گوش به فرمان «تَکرار» اویند. احزابی مثل اتحاد ملت، اعتماد ملی، مجمع ایثارگران و... که معتقد به مذاکره برای تایید صلاحیت‌ها هستند. دسته سوم که قشر کثیری از احزاب و گروه‌ها را دربر می‌گیرد معتقد به حضور در انتخابات با سازوکارهای فعلی هستند. این گروه‌ها را می‌توان در حامیان محمدرضا عارف دید که در عمل به رئیس دولت اصلاحات متصل، و از رادیکال‌های اصلاحات منفصل شده‌اند، مثل حزب پیشرو اصلاحات و بنیاد امید ایرانیان. هاشمیون که در قالب شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان عمل می‌کنند و قائل به حضور به هر قیمت هستند. مثل کارگزاران سازندگی و حزب کار. معتدلان که حامیان دولت فعلی هستند و ادامه روند فعلی را برمی‌تابند و به‌طور خاص حزب اعتدال و توسعه و مستقلین؛ احزاب کمتر مورد توجه اصلاح‌طلب که آنها نیز مایل به حضور در همین سازوکار انتخاباتی هستند؛ مثل مردمسالاری و اراده ملت در نظر گرفت.