قیمت‌ها بی‌صدا برگشت

اردیبهشت ماه امسال نوسانات عجیب‌وغریب قیمت در تمام حوزه‌ها بسیاری از مسئولان را دستپاچه کرد. از آن طرف بعضی از رسانه‌ها خبر از تلاش شبکه‌ای دلال‌ها دادند که با جریان‌سازی هماهنگ در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های معامله مستقیم، حباب قیمتی درست می‌کردند. همه اینها باعث شد که این سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها درج قیمت روی درخواست‌های حوزه خودرو و مسکن را متوقف کنند. بعضی‌ها گفتند که این اتفاق دستور دادستان بوده است اما مسئولان این سایت‌ها بارها اعلام کردند که اقدام هماهنگ آنها در حذف قیمت محصولاتی مانند خودرو و مسکن یک‌جور مصلحت‌اندیشی برای کنترل بازار و جلوگیری از دلالی بوده و خیلی هم ادامه نخواهد داشت. با وجود این از اردیبهشت تا همین دیروز کاربران سایت‌هایی مانند دیوار، شیپور، کلید و... اجازه قیمت‌گذاری نداشتند اما این محدودیت از دیروز برداشته شده است؛ محدودیتی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ادامه پیداکردنش چندان هم منطقی نبود و حتی الزام قانونی هم نداشت. این را جواد جاویدنیا، سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور، همین چند روز پیش تأیید کرد و گفت:   «هدف‌مان این بود که به شکل موقت قیمت‌ها برداشته شود. نهایتا برای یک تا دو هفته. دادستانی کل کشور از ابتدا مخالف این مسأله بود که قیمت‌ها به صورت دایم برداشته شوند. تأکید ما بر این بود که هر چه سریع‌تر قیمت‌ها برگردانده شود اما پس از مقطع کوتاهی، دیگر دادستانی کل کشور نقش مستقیمی در این تصمیم نداشت که بگوید این‌کار انجام بشود یا نشود.»
در مورد این‌که چرا حذف درازمدت درج قیمت در سایت‌های معامله مستقیم نه شدنی است و نه اصلا فایده‌ای دارد، اظهار نظرهایی شده است اما با مشاهده نمودار نوسان قیمت‌ها از اردیبهشت تا الان می‌توان بیشتر مطمئن شد و بازگشت قیمت‌ها به این سایت‌ها را اتفاق خوبی دانست؛ مثلا رشد قیمت مسکن در فروردین و اردیبهشت‌ یعنی زمانی که قیمت‌ها هنوز از روی سایت‌ها حذف نشده بود به ترتیب 2.1 و 12.5‌درصد بود، همین شاخص در خرداد ماه که خبری از درج قیمت در سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها نبود، عدد 2.5 را نشان می‌دهد.
آلبرت بغزیان، عضو هيأت تجديد نظر شوراي رقابت در مورد اهمیت بازگشت قیمت‌ها به «شهروند» می‌گوید: «اگر چه حذف قیمت‌ها یک اقدام همدلانه برای کمک به مسئولان و کنترل بازار بود اما از همان ابتدا هم معقول به نظر نمی‌رسید. ضمن این‌که یک‌جور نقض غرض هم بود چون با از بین بردن شفافیت و اطلاع‌رسانی عمومی قیمت‌ها فضا را به سمت دلالی بیشتر و بازارهای غیررسمی می‌برد.»
چرا این‌قدر دیر؟
با توجه به این‌که دادستانی اعلام کرده که حذف قیمت‌ها تصمیمی بلندمدت نبوده و از طرفی کارشناس‌ها هم بارها بر لزوم بازگشت درج قیمت در سایت‌های معاملات مستقیم تأکید کرده‌اند، این سوال به وجود می‌آید که چرا فرآیند بازگشت قیمت‌ها این‌قدر طول کشید. یکی از احتمالاتی که در این مورد مطرح است تلاش این سایت‌ها برای بالابردن سطح پایش آگهی‌ها و جلوگیری از نفوذ باندهای دلالی است؛ مثلا همین چند وقت پیش سایت دیوار اعلام کرد که قرار است تمهیدات جدیدی برای افزایش امنیت معاملات بی‌واسطه انجام دهد. این تمهیدات هم بیشتر از هر چیز بر امکاناتی استوار بود که سامانه شاهکار فراهم می‌کرد؛ سامانه‌ای که اول تیرماه وزیر ارتباط از آن رونمایی کرد. این سامانه امکان رهگیری کاربران براساس کد ملی را فراهم می‌کند. از طرف دیگر بعضی از سایت‌های معامله مستقیم اعلام کردند که برای پایش قیمت‌ها و جلوگیری از درج قیمت‌های عجیب‌وغریب و همچنین قیمت‌های متفاوت برای محصولی ثابت، تلاش می‌کنند و پلتفرم‌هایشان را در این راستا توسعه می‌دهند. حالا معلوم نیست که این اتفاق چقدر افتاده اما قیمت‌ها به سایت‌ها برگشته‌اند و از این به بعد دیگر لازم نیست که کاربران برای فهمیدن قیمت تک تک آگهی‌ها با آگهی‌دهنده تماس بگیرند.