«همدلی» سیاست‌های سازمان امور مالیاتی برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی پزشکان را ارزیابی کرد

جریمه‌های آبکی
همدلی| فاطمه آقایی‌فرد: حاشیه‌های فرار برخی پزشکان و وکلا از پرداخت مالیات به دولت تمامی ندارد؛ «نقدی بدهید 50 هزار تومان، کارت بکشید 60 هزار تومان»، «کارتخوان نداریم»، «شماره کارت دکتر را می‌دهیم، کارت به کارت کنید»، «در مغازه رو‌به‌رویی کارت بکشید»، و ...، این‌ها تنها چند نمونه انگشت‌شمار از شیوه‌های مختلف فرار مالیاتی قشر مرفه جامعه یا همان پزشکان و و کلا در گوشه و کنار کشور است. هر چند بر اساس آمارها فرار مالیاتی وکلا هفت هزار میلیارد تومان و فرار مالیاتی پزشکان شش هزار میلیارد تومان برآورد شده، اما به نظر می‌رسد تمرکز جامعه بر عدم استفاده از کارت‌خوان در مطب‌های پزشکان بیشتر از دفاتر وکلا است. چرا که حالا بعد از مدت‌ها بحث و داستان خبرساز در زمینه فرارهای مالیاتی در رسانه‌ها، سازمان امور مالیاتی دو درصد جریمه برای پزشکانی که از نصب دستگاه کارت‌خوان فراری هستند تعیین کرده و از تخلف 65 درصدی پزشکان در این زمینه خبر داده است. نکته قابل‌توجه این است که سازمان امور مالیاتی در زمینه این جریمه شفاف‌سازی نکرده و مشخص نیست بر چه اساسی قرار است تا این جریمه را از پزشکان متخلف دریافت کند. آنطور که در برخی از تحلیل‌ها آمده، پزشکی که از دستگاه کارت‌خوان در مطب خود استفاده نمی‎‌کند باید دو درصد از کل درآمد خود را جریمه بدهد. اما سوالی که می‌توان مطرح کرد این است که در صورت عدم استفاده از دستگاه پوز در مطب‌ها سازمان امور مالیاتی چطور قرار است میزان دقیق درآمد یک پزشک را محاسبه کرده و دو درصد از آن را به عنوان جریمه کسر کند؟ پاسخ به این سوالات هنوز برای بسیاری از آگاهان اقتصادی و بهارستانی‌ها سخت است و بعد از چند روز از روی کار آمدن سیاست سازمان امور مالیاتی برای جریمه پزشکان، بسیاری از کارشناسان و حتی اعضای مجلس توضیح دقیقی به این سوالات نمی‌دهند و به درستی نمی‌دانند که این قانون برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی بازدارنده خواهد بود یا خیر؟ آمار دقیقی نیز درباره متوسط درآمد پزشکان متخصص در ایران وجود ندارد تا بتوان برای برخورد با متخلفان درصدی از کل درآمد را به عنوان جریمه تعیین کرد، اما نکته قابل‌توجه این است که بر اساس اظهارات چند وقت پیش نایب رئیس مجلس، درآمد پزشکان متخصص در ایران چند برابر بیشتر از درآمد متخصصان در کشورهای دیگر است. طبق اعلام چند وقت پیش مسعود پزشکیان به رسانه‌ها، درآمد یک متخصص ایرانی هفت برابر درآمد یک متخصص در آمریکا است. اما این تمام ماجرا نیست و حسن طریقت‌منفرد نیز که زمانی دستی در این کار داشته و سابقه کار در وزارت بهداشت را دارد در گذشته بر این موضوع تاکید کرده بود که درآمد یک ساعت کار در بخش خصوصی ایران برابر با ۲۰۰ ساعت کار پزشکان فوق تخصصی در آلمان است. این در حالی است که بحث فرارهای مالیاتی این گروه از افراد جامعه بارها خبرساز شده و رسانه‌ها از عدم نصب کارت‌خوان توسط برخی از این متخصصان خبر داده‌اند. نکته قابل‌توجه نیز سیاست سازمان امور مالیاتی در برخورد با این متخلفان است که بعد از مناقشه‌های پر سر و صدا در این زمینه و حتی لزوم توجه به ساماندهی درآمدهای مالیاتی که در روزهای کاهش درآمدهای نفتی باید جدی‌تر از سال‌های گذشته مورد پیگیری قرار بگیرد، در این زمینه به طور شفاف عمل نکرده و در مقابل درآمدهای نجومی پزشکان جریمه‌های آبکی تعیین کرده است. تا جایی که به نظر می‌رسد هر پزشکی با درآمد نجومی در ماه اگر بخواهد قانون را دور زده و از کارت‌خوان استفاده نکند و دو درصد از کل درآمد خود را جریمه بدهد، بیشتر از زمانی سود خواهد کرد که بخواهد از دستگاه کارت‌خوان در مطب خود استفاده کند.
ابهام در درستی یا نادرستی یک سیاست
جریمه ۲ درصدی پزشکان متخلف بازدارنده است؟ این سوالی است که بعد از روی کار آمدن سیاست سازمان امور مالیاتی در برخورد با پزشکان متخلف روی کار آمده.


بر اساس آخرین آماری که توسط محمد مسیحی - معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی - از ثبت‌نام دستگاه‌های کارتخوان مالیاتی توسط پزشکان ارائه داده است تا پایان مهلت تعیین شده فقط ۳۵ درصد از پزشکان به این قانون تن داده‌اند؛ چرا که جریمه‌ای که سازمان امور مالیاتی برای این تخلف آشکار از قانون تعیین کرده است، دو درصد از مجموع درآمد پزشکان در طول یک سال است که به نظر می‌رسد که ۶۵ درصد از پزشکانی که در طرح سامانه‌های فروش(کارتخوان هوشمند) ثبت‌نام کرده‌اند خیلی این جریمه را جدی نگرفته‌اند.
بر اساس برخی از تحلیل‌ها، با اتخاذ چنین سیاستی از سوی سازمان امور مالیاتی در برخورد با متخلفان این ایده در ذهن شکل می‌گیرد که احتمالا جریمه تعیین شده برای پزشکان به اندازه کافی سنگین نبوده است که اغلب آنها به این جریمه بی‌اعتنایی کرده‌اند؛ با این حال یک کارشناس مالیاتی با اشاره به جدید بودن این جریمه و این قانون معتقد است که باید منتظر ماند و با انجام کارشناسی دقیق دید که آیا جریمه تعیین شده بازدارنده خواهد بود یا خیر.
سیاوش غیبی پور در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به جریمه دو درصد از کل درآمد پزشکان که برای سرپیچی از قانون نصب سامانه‌های فروش(کارتخوان هوشمند) تعیین شده است درباره بازدارنده‌ بودن یا نبودن این جریمه اظهار کرد: این جریمه چون یک قانون جدید است و هنوز اجرایی نشده است، باید روی آن کار کارشناسی صورت بگیرد و الان نمی‌توان درباره ابعاد آن قضاوت دقیقی داشت.
این کارشناس مالیاتی اضافه کرد: این قانون اگر نهایی شود راه فراری از آن نیست و باید اجرا شود اما اگر پزشکی احساس کند که اجحافی در حق او شده است می تواند از طرق قانونی پیگیر حق خود شود تا رسیدگی عادلانه به شکایت او صورت بگیرد.
هادی خانی - مدیرکل دفتر بازرسی ویژه، مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی به ایسنا- گفت: « افرادی که تا مهرماه به اجرای قانون تمکین نکنند، از نظر سازمان یک استعداد بالقوه و بالفعل فرار مالیاتی محسوب می‌شوند و اگر فرار مالیاتی بر آنان محرز شود، بر طبق قانون با آنان برخورد خواهیم کرد. انتظار داریم که برای تحقق اهداف شفاف‌سازی کشور پزشکان همراهی بیشتری با ما داشته باشند.
همچنین کسانی که تا پایان مهرماه به قانون تمکین نکنند دو درصد از درآمد آنان به عنوان جریمه مطالبه خواهد شد که غیر قابل بخشش است. افرادی که در فضای مجازی برای جو سازی تلاش کردند و یا پزشکان را به عدم همکاری با سازمان امور مالیاتی تشویق کردند، این افراد در اولویت دفتر مبارزه با پولشویی قرار خواهند گرفت». حمداله کریمی، عضو کمیسیون اقتصادی، درباره سیاست سازمان امور مالیاتی در برخورد با پزشکان فراری از پرداخت مالیات به «همدلی»، می‌گوید: «درآمدهای کشور متکی بر دو بخش اصلی است؛ نفت و مالیات. سازمان امور مالیاتی باید به درآمدهای مالیاتی نهایت دقت را داشته باشد». او در ادامه گفت: «در این زمینه یکی از سیاست‌هایی که در روزهای اخیر مطرح شده است توجه به مالیات بر ارزش افزوده است که برای تحقق این سیاست بحث اخذ مالیات از پزشکان و وکلا بیشتر از همه مطرح شده و سازمان امور مالیاتی در نظر دارد تا جریمه دو درصدی برای پزشکان متخلف در این زمینه اتخاذ کند». او در پاسخ به این سوال که این سیاست تا چه اندازه کارشناسی است نیز اینطور توضیح می‌دهد: «در این زمینه مطالعات زیادی انجام شده و نظرات مردم و حتی نماینده‌ها نیز جمع‌آوری شده است و به نظر می‌رسد که این جریمه دو درصدی در جلوگیری از تخلفات پزشکان در زمینه فرارهای مالیاتی موثر خواهد بود. هر چند باید کار کارشناسی بیشتری انجام شود تا بحث تحقق درآمدهای مالیاتی برای دولت به نتیجه برسد». حالا باید دید در برابر 65 درصد پزشک فراری از پرداخت مالیات و درآمدهای نجومی بسیاری از این افراد، سیاست دو درصدی سازمان امور مالیاتی چقدر در برخورد با فرارهای مالیاتی پاسخگو خواهد بود و سکانداران اقتصادی را در تحقق تکیه بر درآمدهای مالیاتی به جای نفت به هدف خواهد رساند؟
شفاف‌سازی لازم است
جمشید پژویان - بنده به طور دقیق نمی دانم که منظور سازمان امور مالیاتی در زمینه جریمه دو درصدی پزشکان متخلف در زمینه فرارهای مالیاتی چیست. اما به نظر می‌رسد که این سازمان می‌خواهد تا میزان مالیات پزشکانی را که فرارهای مالیاتی دارند را تا دو درصد افزایش دهد. یعنی احتمالا پزشکان فراری از مالیات باید نسبت به مبلغی که در گذشته مالیات می دادند دو درصد بیشتر مالیات پرداخت کنند. اما در کل این جریمه خیلی شفاف نیست و باید سازمان امور مالیاتی در این زمینه بیشتر شفاف سازی کند.
یکی از راه حل های مقابله با این پزشکان این است که سازمان امور مالیاتی کارتخوان به مطب این پزشکان ارسال کند تا هزینه ویزیت و درمان پزشکان از طریق این کارتخوان ها محاسبه شود. در کل به دلیل سوابقی که از سوی البته برخی از پزشکان مشاهده شده است و زیرمیزی هایی که در جریان پرداخت هزینه جراحی یا بیمارستان موجود است باید سازمان امور مالیاتی به طور شفاف تری به این موضوع ورود کرده و با پزشکان متخلف برخورد کند.
راهکار دیگر برای برخورد با این پزشکان رجوع به قانونی است که در دولت های گذشته روی کار آمد اما اجرایی نشد. قانون مالیات که در زمان ریاست دولت خاتمی در دست بود اما اجرا نشد و حالا باید به صورت جدی تری مورد توجه قرار گیرد. از سوی دیگر باید به تجربیات دیگر کشورها نیز در این زمینه توجه کرد و برای برخورد با افرادی که به هر طریقی فرارهای مالیاتی دارند از تجربه کشورهای موفق در زمینه اخذ مالیات
استفاده کرد.