صلح و ثبات منطقه در گرو مناسبات ایران و عربستان

 
 
 
 


پاکستان بين دو قدرت بازيگر منطقه يعني ايران و عربستان نقش آفريني مي‌کند تا مشکلاتشان از طريق گفت‌وگو و مذاکرات حل شود. درحقيقت آقاي عمران‌خان دست به ابتکاري زده که اگر موفق شود، پرستيژي در کارنامه‌اش ثبت خواهد شد و نقطه مثبتي در جهان اسلام و جهان خواهد بود که به برقراري صلح و ثبات کمک کرده و کمک به حل و فصل کشورهاي دوست خود نموده است. عربستان تا پيش از تحولات مربوط به آرامکو، تمايل زيادي نشان نمي‌داد که با ايران وارد گفت‌وگو شود ولي وقتي حمله يمني‌ها به پالايشگاه انجام شد، مقامات عربستان خيلي جدي‌تر اين موضوع را ديدند چون بالاخره تهديد در آن حدي بود که بتواند با پهپاد يا موشک به يک پالايشگاه که در نقطه دوري قرار گرفته، آسيب برساند به طوري که نيمي از توليد نفت عربستان دچار اختلال شد. خود اين موضوع انگيزه‌هايي در عربستاني‌ها به‌وجود آورد که آماده گفت‌وگو با ايران شوند. در اين ميان عراق و پاکستان در اين قضيه تلاش کرده و روسيه نيز تمايل داشته که تلاش کند. اما به نظر مي‌رسد شرايطي پيش آمده که بيش از چند ماه گذشته آمادگي وجود دارد تا اين دو کشور سر ميز مذاکرات بنشينند و مشکلاتشان را حل کنند. چون حل مشکل بين ايران و عربستان کمک مي‌کند به اينکه آمريکا بهانه کمتري براي حضورش در منطقه خليج فارس پيدا کند و همچنين سلاح کمتري بفروشد. اصولا بهانه مداخله در کشورهاي ديگر منطقه از بين مي‌رود. از آن طرف به کاهش جنگ‌هاي نيابتي کمک مي‌کند که متاسفانه شاهدش هستيم. در مجموع چنانچه به نتيجه برسد، اقدام خوبي است. مي‌توان گفت شرايط براي گفت‌وگو و مذاکره خيلي بهتر از چند ماه قبل است. در جنگ يمن با همه ابعادش يک طرف عربستان سعودي، امارات و سودان با هم متحد شده و حمله ناجوانمردانه‌اي به کشوري کرده‌اند و به هر دليلي خواهان عدم برکناري رئيس‌جمهوري هستند که دو سال از اتمام مدت رياست جمهوري‌اش گذشته بود. واقعيت اين است که در يمن گروهي در برابر تجاوزي که تعدادي از کشورها قريب به پنج سال است از زمين و آسمان اعمال مي‌کنند، مقاومت مي‌کند. با توجه به اينکه عربستان هزار و سيصد کيلومتر مرز مشترک با يمن دارد و اين نکته حائز اهميت است، مذاکرات ايران و عربستان مي‌تواند با مسأله يمن شروع شود. چون راهکارش قابل دستيابي است. طرح‌هايي که ايران مطرح کرده، طرح چهار ماده‌اي و همچنين موضوعات مختلفو تحولاتي که چند وقت اخير شاهدش بوديم، اختلافاتي که بين امارات و عربستان به‌وجود آمده، درمجموع يمن مي‌تواند شروع خوبي براي ساير موضوعات باشد ولي ايران و عربستان هم در زمينه‌هايي نقاط قوت دارند که مي‌توانند با هم همکاري کنند. مثل توريسم اسلامي که حج براي ايرانيان حائز اهميت است و براي شيعيان عربستان هم سفر به شهرهاي مذهبي ايران مثل مشهد و قم و جاهاي ديگر مهم است. از طرفي ايران و عربستان مي‌توانند نقش‌خوبي در اوپک داشته باشند. درواقع جنبه‌هاي مثبتي هم براي انجام کار مشترک وجود دارد و قطعا نزديک شدن مناسبات دو کشور به ثبات و امنيت بيشتر در سطح منطقه کمک مي‌کند. عربستان عملا طي پنج سالي کهدرگير جنگ يمن است به نتايجي که طراحي کرده بود، نرسيده است. عربستان خواستار روي کار آمدن دولتي همسو و طرفدار خودش در يمن بود که موفق نشد. نکته ديگر قدرت گرفتن نيروهاي مقاومت در يمن بود به‌طوري که توانستند پالايشگاهي در دورترين نقطه عربستان سعودي را مورد هدف قرار داده و نصف توليد نفت عربستان را مختل کنند. ضمن اينکه عربستان فکر مي‌کرد مي‌تواند جنگي بين ايران و آمريکا راه بيندازد تا موقعيت ايران را از طريق درگيري نظامي با آمريکا تضعيف کند که اين هم بي‌نتيجه ماند. بنابراين حالا به سمت مذاکرات رفته که به نظر مي‌رسد بهترين راه هم همين باشد.