مغلطه اساسی در تعریف شبکه ملی اطلاعات

ایسنا: در روزهای اخیر و پس از قطعی اینترنت جهانی باور همگان بر این بود که پس از صرف بودجه‌های میلیاردی و با گذشت بیش از ۱۰ سال از آغاز پروژه تحقق شبکه ملی اطلاعات، این پروژه هنوز به جایگاهی که باید نرسیده است؛ چراکه نتوانست سرویس‌دهی مناسبی به کاربران داشته باشد و این حاکی از هدررفت بودجه‌های میلیاردی و کم‌کاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دیگر متولیان در طول این سال‌هاست. بخش خصوصی نیز معتقد است در لایه شبکه و زیرساخت و برقراری خدمات پایه، نقاط ضعف زیادی وجود داشت و به همین دلیل محتوای مناسبی ارائه نشد و این موضوع باعث وارد آمدن خسارات گسترده به کسب‌وکارها در شرایط نبود اینترنت شد. در همین راستا باشگاه اقتصاد دیجیتال متشکل از جمعی از کارشناسان حوزه آی سی تی
در سلسله نشست‌های تخصصی «دیجی گپ» به بررسی موضوع «شبکه ملی اطلاعات؛ از ادعا تا واقعیت» با حضور اساتید،کارشناسان و علاقمندان حوزه ICT و فعالان استارتاپی پرداخت.
در ابتدای جلسه یکی از کارشناسان حاضر در نشست گفت: مشکلاتی که اخیرا در حوزه آی‌سی‌تی به وجود آمد، نشان می‌دهد حاکمیت این حوزه به‌درستی کار نمی‌کند و به نحوی است که این حاکمیت توزیع درستی پیدا نکرده است. این بدان معناست که در حوزه آی‌سی‌تی قانون‌گذاری اجرایی و نظارت همه در دولت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات متمرکز شده‌اند و اغلب تشکل‌ها هم تشکل‌های صنفی هستند و خیلی در حوزه بحث‌های حاکمیتی روی آن کار نشده است. یکی از راه‌ها این بود که با تشکل‌ها وارد ارتباط می‌شدیم تا به این حوزه‌ها وارد شوند و مقداری کار انجام دهند. یک راهکار دیگر هم این بود که تشکلی ایجاد کنیم که به آرامی با ایجاد یک ادبیات بتوان در مورد این مباحث صحبت کرد. بنابراین هر دو راهکار را در دستور کار قرار دادیم تا بتوانیم هم با تشکل‌های دیگر کار کنیم و هم اینکه در حوزه مستقیم که بحث اقتصاد دیجیتال است و سند آن هم در حال تنظیم شدن توسط دولت است به‌طور مستقیم کار کنیم.
یک کارشناس در حوزه فناوری اطلاعات که در این جلسه حضور داشت، در ادامه در رابطه با شبکه ملی اطلاعات و الزامات آن گفت: درباره ضرر و زیان‌هایی که در طی این ۱۰ روز مطرح شد آمارهای متفاوتی وجود دارد که ۱۰ هزار و ۸۰ میلیارد تومان شرکت‌های خدمات ارتباطی متضرر شدند و ۳ هزار میلیارد تومان نیز از حجم تراکنش‌های بانکداری الکترونیک کم شد. خریدهای اینترنتی هم در همین ۳ هزار میلیارد تومان لحاظ شده است. فرض را بر این می‌گیریم که ارقام آن همان میزان که ذکر شد، باشد. البته رقم دیگری هم آقای ناظمی در رابطه با ضرر و زیان‌های کسب‌وکارهای خرد و فعال در شبکه‌های اجتماعی مطرح کردند که آمار دقیقی هم در این رابطه وجود ندارد؛ اما شهربانو امانی، عضو شورای شهر تهران نیز اعلام کرده است که روزانه ۴ هزار میلیارد تومان بار مالی ایجاد کرده است. دبیر کمیسیون تجارت الکترونیکی نیز اعلام کرده است که تقریبا ۲هزار و ۵۰۰میلیارد تومان ضرر و زیان داشته‌ایم که احتمالا در همین ۳هزار میلیارد تومان گنجانده می‌شود. اتاق بازرگانی تهران نیز روزانه ۶۱ میلیون دلار ضرر و زیان‌های قطعی اینترنت را اعلام کرده است.


کارشناس دیگری در ادامه بحث افزود: از جمله مغالطات وزارت ارتباطات که سوءتفاهم‌هایی ایجاد کرد، تعریف این وزارتخانه از لایه‌های شبکه ملی ارتباطات است. وزارت ارتباطات شبکه ملی اطلاعات را سه لایه زیرساخت، خدمات، محتوا می‌داند. از سوی دیگر شورایعالی فضای مجازی می‌گوید فضای مجازی چهار لایه زیرساخت، خدمات، محتوا و کاربر است. در حالی که باید تاکید کرد شبکه ملی اطلاعات فقط شامل زیرساخت است و چیز دیگری نیست. اینترنت، اسنپ و تجارت الکترونیک، سلامت الکترونیک، دولت الکترونیک هم یک خدمت است. همه خدمات بر بستر شبکه ملی اطلاعات عرضه می‌شود. برخلاف تعریف وزارت ارتباطات، شبکه ملی اطلاعات سه لایه نیست، تنها یک لایه است. اما وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شبکه ملی اطلاعات را به کل فضای مجازی تعمیم می‌دهد. با این تعمیم شبکه ملی اطلاعات موازی این اینترنت شده و این سوءتفاهم ایجاد می‌شود که ما می‌خواهیم یک اینترنت جدید بسازیم. حرف وزارت ارتباطات این است که در لایه زیرساخت کارهایی که لازم است، انجام داده‌ و باید بخش خدمات و محتوا پاسخگو باشد که چرا این زیرساختی که برای من فراهم کردند محتوا و خدمت ندارد. در حالی که متولی خدمات، وزارت ارتباطات است.
این کارشناس ادامه داد: وقتی شما شبکه ملی اطلاعات را متشکل از زیرساخت و خدمت و محتوا فرض و مدل‌سازی می‌کنید، شبکه ملی اطلاعات را به کل فضای مجازی تعمیم می‌دهید و وقتی شبکه ملی اطلاعات به کل فضای مجازی تعمیم داده شود، شبکه ملی اطلاعات همان اینترنت خواهد بود. اما وقتی شبکه ملی اطلاعات تنها زیرساخت باشد، دستگاه متولی خدمات و محتوا باید جواب پس بدهد که چرا با اینکه زیرساخت فراهم نیست، محتوا و خدمات به کشور نیامده است.