روزنامه آفتاب یزد
1398/10/09
اتمام حجت در آمریکا
آفتاب یزد- گروه سیاسی: وزیر امور خارجه در چارچوب رایزنی‌های مستمر میان جمهوری اسلامی ایران با مقامات ارشد روسیه در صدر هیاتی روزگذشته عازم مسکو شد. تا در مورد مسائل مربوط به روابط دوجانبه و آخرین تحولات بین‌المللی گفت‌وگو کند. اما سفر ظریف به مسکو همه آن چیزی نیست که وزیر خارجه ایران قرار است انجام دهد، بلکه اخباری مبنی براین موضوع به گوش می‌رسد که ظاهرا او تا چند روز دیگر عازم نیویورک خواهد شد. سفری که بسیاری آن را فراتر از حضورش در سازمان ملل ارزیابی می‌کنند و آن را در امتداد اتفاقاتی مانند تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی، مصافحه سفرای ایران و آمریکا در سازمان ملل و دیدار اخیر روحانی با آبه میدانند. اما از سویی دیگر برخی این نگاه را ساده لوحانه و بسیار خوش‌بینانه دانسته و حضور وی را در سازمان ملل امری عادی تلقی می‌کنند. سخنگوی وزارت خارجه هم تلاش دارد تا سفر ظریف به نیویورک را جزو سفرهای عادی و معمول قلمداد کند.سید عباس موسوی در مورد اخبار منتشر شده در ارتباط با سفر وزیر امور خارجه کشورمان به نیویورک طی روزهای آینده، می‌گوید: آقای دکتر ظریف برای شرکت در نشست فوق‌العاده‌ای که به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس سازمان ملل برگزار میشود به نیویورک سفر می‌کند.
آن طور که ایسنا می‌نویسد وی با بیان اینکه این نشست به منظور بحث و بررسی در مورد منشور سازمان ملل متحد برگزار میشود، اظهار کرد: اگر تمهیدات لازم از جمله موضوع اخذ ویزا انجام شود، این سفر انجام خواهد شد.
وی با بیان اینکه این طبیعی است که وزرای خارجه کشورها در این گونه اجلاس‌ها شرکت کنند. اظهار کرد: آقای ظریف از دیپلمات‌های برجسته هستند و آشنایی خوبی با منشور سازمان ملل متحد دارند و این فرصت مغتنمی است که ما دیدگاه‌های خود را در مورد منشور سازمان ملل، مبارزه با یکجانبه گرایی و تاکید بر چند جانبه گرایی بیان کنیم.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در مورد برگزاری مجمع گفت‌وگوی تهران طی روزهای آینده در ایران خاطرنشان کرد: در آینده نزدیک (سه شنبه هفته آینده) مجمع گفت‌وگوی تهران با محوریت طرح صلح هرمز که آقای رئیس جمهور مبتکر این طرح بودند با حضور اندیشمندان و سیاستمداران کشورهای مختلف برگزار میشود.
وی ادامه داد: این اجلاس فرصت خوبی است تا از نزدیک طرح صلح هرمز مورد بررسی از سوی اندیشمندان و دیگر شرکت کنندگان در این جلسه قرار بگیرد.
اما در ارتباط با سفر وزیر خارجه ایران به نیویورک و نتایج آن باید چه تحلیلی داشت؟ دراین راستا با دو کارشناس از دوزاویه متفاوت درباره زوایای این سفر گفتگو کردیم، یکی این سفر را نوعی اتمام حجت با کشورهای 5+1 قلمداد می‌کند و روی خوشی به آن نشان میدهد و دیگری با نگاهی مثبت این سفر را بررسی کرده و آن را به عنوان یکی از مراحلی که می‌تواند به دستاوردی مهم در آینده ختم شود قلمداد می‌کند.
>نباید امید داشت
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل از کسانی است که نگاه خوش بینانه‌ای به این سفر ندارد. او در اینباره به آفتاب یزد می‌گوید: هیچ قرائن و نشانه‌ای از اینکه آمریکا به ایران نزدیک شود نمی‌بینم. بنابراین فکر نمی‌کنم رفتن ظریف به نیویورک، کانالی برای آینده باشد. آن هم با توجه به اینکه شخص ظریف هم اکنون حتی برای تردد در نیویورک نیز تحریم و دچار محدودیت است. برای همین این تصور باطلی است که فکر کنیم راه جدیدی باز شده است من فکر نمی‌کنم بتوان چندان به این سفر خوش بین بود.
او درادامه اظهار می‌دارد: بنابراین آنچه که در این سفر بیش از موضوع مذاکرات با آمریکا و بهبود اوضاع بتوان متصوربود، مذاکرات بر سر گام پنجم ایران در کاهش تعهدات برجامی و تلاش برای منصرف کردن ایران ازاین موضوع از سوی اروپاست.
اما بیگدلی چرا می‌گوید شواهدی از بهبود اوضاع نمی‌بیند؟ در حالی که پیش از این، میان ایران و آمریکا تبادل زندانیان صورت گرفت، سفرای ایران و آمریکا در سازمان ملل دیدار و گفتگو کردند، از سویی ترامپ در ظاهر نسبت به حوادث آبان چندان واکنشی از خود نشان نداد و اخیرا روحانی دیداری دیگر با آبه شینزوی ژاپنی، معروف به میانجیگر داشته است. چرا سفر ظریف نمی‌تواند تداوم این رفتارها باشد ؟ او می‌گوید: بعد از گذشت چندین روز از سفر رئیس جمهور به توکیو کسی دستاوردهای آن را شفاف‌سازی نکرده است. چیزی از نتایج واقعی این دیدار بیان نشد. اگر موضوع خیلی محرمانه هم بوده باشد بالاخره باید مشخصا معلوم شود آن بخش محرمانه به صورت کلی تا چه اندازه مفید و عملیاتی بوده است. روحانی به غیر از ژاپن به مالزی هم رفت، بسیاری درمورد دستاورد عملی این سفرهم بحث دارند. ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که ما مجبوریم تحریم‌های ایران تحت فشار آمریکا را ادامه دهیم از سویی دیگر حضور اخیر روحانی در مالزی نیز نه به خاطر نزدیکی این کشور به ایران بلکه به واسطه کنفرانس سران اسلامی صورت گرفت. هرچند ماهاتیر محمد از تحریم‌ها بد می‌گوید اما همچنان تحت فشار آمریکا تحریم‌ها را اعمال می‌کند. در مورد سفر روحانی به ژاپن نیز کسی اعلام نکرده است که این سفرها موفقیت آمیز بوده است.
این کارشناس ادامه میدهد: از طرف دیگر علامتی از این وجود ندارد که ما در سیاست‌های مان تغییری به وجود آورده باشیم که بخواهیم نرمشی در سیاست‌های آمریکا به وجود بیاوریم.
بیگدلی درباره اهداف سفر ظریف به نیویورک تاکید می‌کند: قرار بود قبل از برداشتن گام پنجم ایران در کاهش تعهدات برجامی دیدار با وزرای خارجه اروپایی صورت بگیرد تا اتمام حجتی دراین زمینه باشد. در حالی که بارها نیز وزرای خارجه سه کشور اروپایی گفته‌اند که اگر ایران گام‌های خودش را ادامه دهد برجام با ناکامی جدی روبه رو میشود، به نظر می‌آید این سفر به عنوان آخرین مذاکره قبل از گام پنجم باشد به این معنا که یا اینستکس به نتیجه برسد و یا ایران باید سیاست‌های قهری را ادامه دهد و از آن سو اروپایی‌ها نیز احتمالا به سمت خروج از برجام گام بردارند.
>تمرکز خاص سفر
محمد علی بصیری دیگر کارشناس مسائل بین الملل اما نسبت به اظهارات علی بیگدلی نگاه خوش بینانه تری دارد ومعتقد است نباید هم کاملا این سفر را بی ارتباط با مواضع آمریکا دانست. او دراینباره به آفتاب یزد می‌گوید: سفر ظریف را می‌توان دررابطه‌ای که بین ایران و آمریکا و کشورهای متحد آمریکا صورت گرفته و از سویی رفت و آمدهایی بین ایران و ژاپن، ایران و عمان، ایران و فرانسه، ایران و پاکستان و همین طور مبادلات زندانیان آمریکایی و ایرانی صورت گرفته، ارزیابی کرد. برای کاهش فشار حداکثری که آمریکا می‌خواهد روی ایران اجرا کند مطمئنا این سفر نتایجی هم می‌تواند داشته باشد. مانند سفر هیئت ایرانی به مالزی و ژاپن که در آن سقف مبادلات تجاری بدون ارز به صورت کالا با کالا یا با پول‌های ملی مطرح شد. سفر ظریف به نیویورک را می‌توان در مجموع از تحرکات دیپلماتیک ایران ارزیابی کرد تا بااین کار، فشارها تا حدودی کاهش یابد. شاید گام‌هایی برای حرکت به سمت مذاکرات برجامی برداشته شود.
وی درباره این گفته که برخی این سفر را به معنای اتمام حجت ایران و 5+1 در آستانه گام پنجم کاهش تعهدات برجامی بایکدیگر ارزیابی می‌کنند، می‌گوید: این موضوع را هم می‌توان احتمال داد، البته ایران همواره در زمانی که گام‌های پیشین را هم برمیداشت این موضوع را بیان می‌کرد که این گام‌ها قابل بازگشت هستند. گام پنجم نیز در همین راستاست. ایران به دنبال افزایش تنش و بازی‌های خطرناک با اروپا نیست. از همین رو در حین این رفت و آمدها این سخنان نیز ردو بدل میشود. اگر اتمام حجتی نیز باشد در چارچوب منافع ملی و درراستای مذاکرات است. درهر مذاکره‌ای طرفین هم برگه‌های منفی را رو می‌کنند و هم مثبت تا ببینند درنهایت چه اتفاق می‌افتد.
>چرا خوش‌بین؟
او درباره اینکه چرا برعکس، بیگدلی تا این حد نسبت به این سفر ظریف خوش بین است، می‌گوید: می‌توان هم خوش بین و هم بدبین بود. بخشی که باعث خوش بینی شده این است که برخوردهای میان ایران و غرب کاهش پیدا کرده است، این نشان میدهد که تنش از آن وضعیت خطرناک و شکننده فاصله گرفته است و از طرفی هم برخی از دولتها دریچه‌هایی برای ایران باز کرده‌اند. تنگناها به ایران روبه گسترش نیست بلکه رو به کاهش است. اگر دریچه‌های بزرگتری باز شود و ایران از فضای بیشتری بهره‌ببرد موفقیت‌های آتی بیشتر میشود.
بصیری اظهار می‌دارد: البته خواست حداکثری ایران هنوز تامین نشده، خواست‌هایی مانند بازگشت آمریکا به برجام یا کاهش بحث تحریم‌ها توسط متحدین آمریکا هنوز در قالب چانه زنی و شکل‌های دیگر با کشورهایی مثل ژاپن، چین، هند، کره، تعقیب میشود.
وی اظهار می‌کند: نمونه انعطاف‌هایی که ایران تاکنون از خود نشان داده، بحث طرح صلح تنگه هرمز برای دوستی و نزدیکی با عربستان و امارات بوده است و این نوعی از انعطاف دیپلماتیک است که ایران نشان داده می‌توانست این اتفاقات صورت نگیرد و یا در منطقه هر دو طرف به تحرکات خود دست می‌زدند که این کار را نکردند.
>فراتر از سخن سخنگو
اینکه سفر ظریف به نیویورک، به مذاکره‌ای درمورد کاهش تنش‌های میان ایران و آمریکا منتهی شود یا اتمام حجت طرفین برای گام پنجم یا شاید هردو، اما یک نکته را می‌توان از اظهارات کارشناسان دریافت؛ اینکه سفر ظریف به نیویورک را باید فراتر از آن چیز ی دانست که سخنگوی وزارت خارجه ایران آن را برشمرده است.
سایر اخبار این روزنامه
تقاضا برای مصرف کیک در کشور کاهش داشته است
اتمام حجت در آمریکا
لزوم حفاظت از تنها دلخوشی جوانان
بررسی نقش تعیین‌کننده نفت در «سوریه پس از داعش» در گفت‌وگوی آفتاب یزد با دکتر احمدشیرزاد:
ادامه سریال استعفاء
دو ماه مانده به انتخابات، محسن‌ها‌شمی از قالیباف که کاندیدای مجلس است، تمجید می‌کند
دست پر ظریف
نفت یا اسباب بازی؟!
تاملی بر طرح «هرمسجد یک حقوقدان»
کافه کتاب
سخنی با شیفتگان خدمت
