روزنامه آفتاب یزد
1398/10/09
بررسی نقش تعیین‌کننده نفت در «سوریه پس از داعش» در گفت‌وگوی آفتاب یزد با دکتر احمدشیرزاد:
آمریکایی‌ها بیشتر از «به دنبال نفت بودن» «سردرگم» هستند!آفتاب یزد ـ گروه اقتصادی: یک استاد دانشگاه با اشاره به کم و بی‌تاثیر بودن نفت در تعاملات سیاسی و نیز در تعیین نقشه راه آینده پیش روی طرف‌های درگیر در آوردگاهی به نام سوریه، به آفتاب یزد گفت: «آمریکایی‌ها بیشتر از آن که به دنبال نفت در معنای برداشت‌های وسیع و سودجویانه باشند دچار سردرگمی و جست‌و‌جوی راهی هستند تا بتوانند در آینده‌ای نه چندان دور با دولت رسمی سوریه بر سر یک میز مذاکره بنشینند و توافقات دو یا چندجانبه‌ای را
به دست آورند.»
دکتر احمد شیرزاد در ادامه و با شبیه خواندن روش حضور آمریکا در سوریه با آنچه این روزها از حضور آمریکایی‌ها در عراق شاهد آن هستیم، می‌گوید: «در نهایت مدل باقی ماندن آمریکایی‌ها در سوریه همان روشی است که در عراق نیز شاهد آن هستیم با این تفاوت که آمریکایی‌ها در وضعیت فعلی عراق و ساقط کردن دولت سابق نقش محوری داشته‌اند و طبیعتاً حضور پر و پیمان‌تر از آنچه در سوریه می‌توان انتظار داشت در عراق دارند.»
> یک اظهار نظر و چند جبهه گیری!
اکتبر/مهرماه سال جاری دونالد ترامپ پس‌از دستور خروج نظامیان و استقرار تعدادی از آنان در حوزه‌های نفتی گفته بود:« از نظر او، ماموریت آمریکا برای از میان بردن داعش تکمیل شده و نیازی به ادامه حضور نظامی این کشور و درگیر شدن در نزاع‌های منطقه نیست.» وی در عین حال خاطرنشان کرده بود، « ادامه حضور نظامی آمریکا در حوزه‌های نفتی باعث میشود که واشنگتن عواید آن را در اختیار
داشته باشد.»
اظهارات ترامپ در همان زمان به این تعبیر شد که ممکن است ایالات متحده در نظر داشته باشد برای جبران هزینه‌های کمک‌های نظامی خود در جنگ علیه داعش در سوریه، عواید نفتی منطقه را به نفع خود مصادره کند. چنین اقدامی می‌توانست به منزله بهره‌برداری اقتصادی از «اراضی اشغالی» در زمان جنگ تلقی شود که مشمول تعریف جرایم جنگی است. اما به گفته سخنگوی پنتاگون، هدف از استقرار نظامیان آمریکایی در حوزه‌های نفتی سوریه استفاده مالی برای آمریکا نبوده است. او گفته منظور از این اقدام «جلوگیری از دستیابی داعش به منابع نفتی و به جای آن قرار دادن این منابع در اختیار کردها و نیروهای دموکراتیک سوریه است.»
> 300هزار بشکه نفت و این همه ماجرا؟!
تا قبل از جنگ داخلی سوریه، این کشور روزانه بیش از سیصد هزار بشکه نفت تولید می‌کرد. بخش عمده حوزه‌های نفتی سوریه در مناطق شرقی آن کشور قرار دارد که برای چند سال تحت تسلط گروه داعش بود. به گفته منابع نفتی، در سال ۲۰۱۵، داعش با تولید و فروش روزانه ۴۵ هزار بشکه نفت، مبلغی حدود یک و نیم میلیون دلار کسب می‌کرد که تامین‌کننده اصلی نیازهای مالی آن بود.
در همین رابطه، مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا گفته بود: «ماموریت نفرات آمریکایی در سوریه متوقف کردن تسلط دوباره داعش بر منابعی است که به آن امکان می‌دهد به حملات خود در منطقه، اروپا و حتی آمریکا ادامه دهد.» اما ادامه حضور نظامی آمریکا در حوزه‌های نفتی سوریه با واکنش خشم آلود دولت سوریه و همچنین روسیه و ایران مواجه میشود. دولت روسیه این اقدام را «راهزنی بینالمللی» توصیف کرده و خواستار آن شده است که آمریکاییان از این منطقه خارج شوند و حوزه‌های نفتی به منظور تامین نیازهای مالی دولت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در اختیار او قرار گیرد.
ظریف نیز در جریان نشست مشترک وزیران خارجه ایران و روسیه در ژنو در ماه اکتبر/مهرماه، به کنایه گفته بود: «ظاهرا آمریکا می‌ماند تا از نفت مراقبت کند… حداقل رئیس‌جمهوری ترامپ در مورد نیت‌های ایالات متحده صادق است».
لاریجانی هم می‌گوید: «آمریکا فقط به دنبال نفت سوریه است»
علی لاریجانی که این روزها در سوریه به سر می‌برد، در دیدار جمعی از روسای قبایل عشایر سوریه می‌گوید: « اظهارات ترامپ به خوبی نشان داد که آن‌ها صرفا به دنبال نفت هستند و این موضوع برای کشوری که مدعی ابرقدرتی جهان است، آبروریزی محسوب میشود زیرا کسی که مدعی مدیریت جهان است، امروز تنها به یک سارق بدل شده است که دوره آن دوامی
نخواهد داشت. »
> نفت یعنی منافع اقتصادی!
دکتر شیرزاد با اشاره به این موضوع که نفت سوریه آنچنانی نیست که بتوان از آن به عنوان یک اهرم یا حتی حربه نام برد، می‌گوید: «این واکنش‌ها و اظهارنظرات به یک جمله معروف از ترامپ باز می‌گردد که گفته بود: «ما اگر در سوریه هستیم، به نفت سوریه علاقه داریم وگرنه کاری در آن منطقه نداریم». در یک معنای کلی باید گفت علاقه به نفت سوریه ـ حتی اگر کم و اندک نیز باشد ـ به معنای یک سیاست کلی است که ایالات متحده آمریکا در تمامی دنیا به دنبال آن است و آن کسب منافع اقتصادی از هر حضور و دخالتی است. پس اگر رئیس قوه مقننه ما نیز با تکیه بر حرف‌های ترامپ گفته است که آمریکایی‌ها به دنبال نفت سوریه هستند به عنوان یک نماد سودجویانه نگاه کردن آمریکا به سوریه توجه داشته است وگرنه همه می‌دانند نفت سوریه در تعاملات بازارهای نفتی دنیا جایگاهی ندارد که همه حضور آمریکایی‌ها در معنای تصاحب نفت سوریه باشد. »
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: « علی القاعده از منظر ترامپ، ادامه ی حضور آمریکایی‌ها در سوریه هیچ توجیهی ندارد و اگر تصمیم فردی وی را خواسته باشیم همانی است که انجام داد یعنی بیرون کشیدن نیروهای آمریکایی از خاک سوریه و اگر نبود برخی فشارهای سیاسی در داخل خاک آمریکا قطعا این روزها هیچ سرباز آمریکایی در سوریه حضور نداشت اما موضوع آمریکا در سوریه پیچیدگی‌هایی نیز دارد.»
شیرزاد در توضیح این پیچیدگی‌ها می‌گوید: «هم مسئله کردها و هم مسئله متحدی به نام ترکیه و هم حضور روسیه و ایران در سوریه باعث شده است تا سردرگمی نصیب آمریکایی‌ها شود. زیرا آمریکایی‌ها منافع قاطعی در این کشور ندارند که خواسته باشند نیرو پیاده کنند و به صورت گسترده در این کشور باقی بمانند.»
دکتر احمد شیرزاد با اشاره به این موضوع که آمریکا دست آخر هیچ راهی ندارد جز این که با دولت سوریه و بشار اسد پای میز مذاکره بنشیند، می‌گوید: «تعاملات در سوریه سخت و پیچیده است پس اگر موضوع را تنها معطوف به نفت کنیم از باقی قضایا باقی خواهیم ماند ضمن آن که آمریکایی‌ها در حوزه ژئوپولیتیکی غرب خاورمیانه به دلیل حضور تعیین‌کننده ایران نمی‌تواند از کنار موضوع سوریه به آسانی عبور کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به حتمی بودن برخی تعاملات منطقه‌ای فی مابین ایران و آمریکا با محوریت موضوع سوریه می‌گوید: « اگرچه این گونه مسائل در عرف بین‌الملل حل شده است اما همان گونه که در عراق و افغانستان برخی تعاملات صورت پذیرفته احتمالا در موضوع سوریه نیز شاهد چنین موضوعی خواهیم بود.
> نه تنها نفت و گاز که کاهو و خیارشور!
آفتاب یزد: نوآم چامسکی در کتابی با عنوان«Failed States»/ دولت‌های فرومانده که به بررسی مسائل بینالمللی پرداخته، می‌نویسد: «برخی فکر می‌کنند آمریکا تنها به کشورهایی حمله می‌کند که دارای ذخائر نفت و گاز باشند در حالی که لندن و واشنگتن حتی اگر کشوری بزرگترین صادرکننده کاهو و خیارشور در جهان باشد نیز به آن کشور حمله می‌کنند زیرا معتقدند در کاهو و خیار شور هم منافعی وجود دارد که می‌تواند مالیات دهندگان آمریکایی را برای پرداخت هزینه‌های یک جنگ خانمانسوز ترغیب کند!»
سایر اخبار این روزنامه
تقاضا برای مصرف کیک در کشور کاهش داشته است
اتمام حجت در آمریکا
لزوم حفاظت از تنها دلخوشی جوانان
بررسی نقش تعیین‌کننده نفت در «سوریه پس از داعش» در گفت‌وگوی آفتاب یزد با دکتر احمدشیرزاد:
ادامه سریال استعفاء
دو ماه مانده به انتخابات، محسن‌ها‌شمی از قالیباف که کاندیدای مجلس است، تمجید می‌کند
دست پر ظریف
نفت یا اسباب بازی؟!
تاملی بر طرح «هرمسجد یک حقوقدان»
کافه کتاب
سخنی با شیفتگان خدمت
