افزایش ازدواج سالمندان به جای جوانان

تندگویان: در سال ۹۶ تعداد افراد بالای ۶۰ سال که وام ازدواج دریافت کرده‌اند ۲۲۴ نفر بوده است که این رقم در سال ۹۷ به ۳۵۳۰ نفر و در ۵ ماه نخست سال۹۸ به ۲۲۴۴ نفر رسیده است. همچنین این موارد روی میانگین سن ازدواج در کشور هم موثر هستند. این موضوع نشان می‌دهد قانون‌گذار تا کنون به بازه سنی دریافت وام ازدواج توجه نکرده است
آفتاب یزد- گروه اجتماعی: شرایط اقتصادی، بیکاری، سیر صعودی تورم و خیلی از آسیب‌های اجتماعی امروز دست در دست هم داده‌اند تا جوانان کمتر رغبتی به ازدواج داشته باشند، از سوی دیگر آن طور که پیداست تدابیر مسئولان هم نتوانسته گره این مشکل را باز کند و حالا کم و بیش آسیب‌های دیگری را پدیدار شده‌اند. وام ازدواج در حالی به میزان ۳۰‌میلیون تومان برای هر یک از زوجین رسید که دولت قصد داشت با این مبلغ به افزایش آمار ازدواج جوانان در کشور کمک کند و حتی این روزها زمزمه‌هایی مبنی بر افزایش این وام تا مبلغ ۵۰‌ میلیون تومان نیز به گوش می‌رسد، هر چند که دولت در بودجه سال آینده افزایش مبلغ وام را در نظر نگرفته است. قرار بود با افزایش نرخ وام ازدواج، تدبیری لحاظ شود و جوانان بیشتری به سوی ازدواج بروند اما چیزی که در عمل شاهد بودیم افزایش درخواست وام ازدواج برای کودک‌همسری و سالمندان بود، پیش از این هم که شاهد ازدواج‌های صوری برای دریافت وام ازدواج بودیم، این نشان می‌دهد که تدابیر اتخاذ شده گره گشای مشکلات جوانان در حوزه ازدواج نبوده و مسئولان این حوزه شناخت دقیقی از نیازهای جوانان ندارند و شرایط را نسبت به نیاز جوانان جامعه تامین نمی‌کنند، همین امر هم سبب شده تا آسیب‌های جدیدی در جامعه ظهور و بروز پیدا کند.
>۲۲۴۴ سالمند در ۵ ماهه نخست امسال
وام ازدواج دریافت کرده‌اند


روز گذشته رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور با بیان اینکه ۸۰ هزار سالمند مجرد در کشور داریم که تاکنون ازدواج نکرده‌اند، گفت: «در ۵ ماهه ابتدای سال جاری حدود ۲۲۴۴ سالمند وام ازدواج دریافت کرده‌اند.»
حسام‌الدین علامه درباره افزایش ازدواج سالمندان در پی افزایش وام ازدواج گفت: «آمار‌های ارائه شده در این زمینه آمار دقیقی نیست، بلکه این آمارها معرف این است؛ کسانی که بیش از ۶۰ سال سن دارند و هیچ‌گاه پیش از این وام ازدواج نگرفته بودند، وام ازدواج دریافت کرده‌اند. در حقیقت افراد سالمندی که تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌اند نیز می‌توانند، برای اولین بار از این تسهیلات استفاده کرده و وام بگیرند. این افراد هم شامل سالمندانی‌اند که تاکنون ازدواج نکرده‌اند، یا همسرشان فوت کرده و یا طلاق گرفته‌اند، اما تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌‌اند.» او خاطرنشان کرد: «در ۵ماهه ابتدای سال جاری حدود ۲۲۴۴ سالمند وام ازدواج دریافت کرده‌اند. این آمارها نشان‌دهنده ازدواج اجباری یا صرفا به معنای این نیست که سالمندی برای بار اول ازدواج کرده است، بلکه یک فرآیند طبیعی است.» وی در پاسخ به این سوال که آیا پرداخت وام باعث افزایش ازدواج سالمندان شده است یا خیر؟ خاطرنشان کرد: «من اطلاعی از زمان اجرای قانون بانک مرکزی در خصوص اعطای وام ازدواج بدون محدودیت سنی ندارم، از همین‌رو نمی‌‌توانیم بگوییم که ازدواج سالمندان افزایش داشته است یا خیر. همچنین مبلغ وام ازدواج نیز ممکن است بیشتر شده باشد یا اطلاع‌رسانی در این زمینه افزایش داشته و باعث شده است، افرادی که قصد ازدواج داشتند از این تسهیلات استفاده کنند.»
پیش از این هم تندگویان معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان از افزایش ۱۰ برابری سالمندان متقاضی «وام ازدواج» سخن گفته بود و تاکید کرده بود:« در سال ۹۶ تعداد افراد بالای ۶۰ سال که وام ازدواج دریافت کرده‌اند ۲۲۴ نفر بوده است که این رقم در سال ۹۷ به ۳۵۳۰ نفر و در ۵ ماه نخست سال ۹۸ به ۲۲۴۴ نفر رسیده است. همچنین این موارد روی میانگین سن ازدواج در کشور هم موثر هستند. این موضوع نشان می‌دهد قانون‌گذار تا کنون به بازه سنی دریافت وام ازدواج توجه نکرده است.»
>افزایش ازدواج دختران زیر ۱۵ سال
تندگویان در خصوص افزایش چشمگیر ازدواج دختران زیر ۱۵ سال نیز ضمن تاکید بر این موضوع که این آمار به میزان ثبت ازدواج در سنین مذکور اشاره نمی‌کند و فقط شامل تعداد وام‌هایی است که به افراد در این رده سنی پرداخت شده است، اظهار کرد: «این آمار به معنی افزایش «کودک همسری» نیست، بلکه نشان دهنده افزایش تعداد افراد زیر ۱۵ سالی است که متقاضی دریافت وام ازدواج شده‌اند؛ اگر روند مذکور تا پایان سال با همین شیب پیش برود، پیش‌بینی می‌کنیم تعداد این افراد به ۱۲ هزار نفر نیز برسد، این رقم نسبت به کل سال ۹۷ نشان دهنده افزایش ۳ تا ۴ برابری دختران زیر ۱۵ سالی است که تقاضای دریافت وام ازدواج کرده و آن را دریافت کرده‌اند.»
با این حال تسهیلات ۶۰‌ میلیون تومانی در حالی به زوجین پرداخت می‌شود که بسیاری از کارشناسان بر این باورند که وام ازدواج در کلانشهرهایی مانند تهران خیلی موثر نخواهد بود و فقط منجر به بدهکاری جوانان به بانک‌ها می‌شود. بسیاری از کارشناسان افزایش وام ازدواج را در رواج این پدیده موثر می‌دانند و بسیاری از خانواده‌های فقیر و محروم به‌دلیل گرفتن وام ازدواج تن به ازدواج دخترانشان می‌دهند و پس از مدتی این زوج‌ها به‌دلیل مشکلات از هم جدا می‌شوند. ظاهرا این مبلغ در بسیاری از مناطق محروم، دستمایه تغییر زندگی مردم شده تا آنها با ازدواج دختران خود و اخذ تسهیلات ازدواج مشکلات زندگی خود را کاهش دهند.
>مسئولان نیازهای جامعه را نمی‌شناسند
چرا وام ازدواج کارایی خود را از دست داده است و این طور به بیراهه کشیده شده است؟ این موضوعی است که به نظر می‌رسد باید مورد بررسی قرار بگیرد. امیر محمود حریرچی، جامعه‌شناس و آسیب شناس اجتماعی در این رابطه به آفتاب یزد گفت: «مسئولان ما در خصوص ازدواج جوانان هیچوقت نخواستند به این موضوع بپردازند که مشکل کجاست؟سن ازدواج ما امروز بالا رفته است و از طرف دیگر با آسیب‌هایی مثل کودک همسری و ازدواج صوری و غیره مواجه هستیم و دلیل اصلی آن هم این است که ما متوجه این موضوع نیستیم که مشکل جوانان ما در خصوص ازدواج کجاست، جوان ما کار ندارد، توانایی فراهم ساختن حداقل‌های یک ازدواج را هم ندارد، آن وقت ما برای آن وام ازدواجی در نظر می‌گیریم که اولا هیچ یک از مشکلات او را حل نمی‌کند بلکه از طرف دیگر مشکلی بر مشکلات او می‌افزاید و از اول زندگی مشترک او را مقروض می‌کند؛ جوانی که بیکار است یا یک شغل رده پائین دارد باید ماهانه چقدر درآمد داشته باشد که نزدیک به یک میلیون و پانصد هزار تومان را قسط بپردازد؟ جوانان ما یا اسنپ کار می‌کنند یا دانشجو هستند و یا تحصیل کرده بیکارند. آموزش امروز برای ما تبدیل به کالایی شده تا به واسطه آن جوانان را سرگرم کنیم چون کار نداریم و حتی حداقل‌های زندگی زناشویی هم نمی‌توانیم برای جوانان فراهم سازیم.»
او در ادامه افزود: «متاسفانه از طرف دیگر گاهی ما امروز ازدواج را به شکل یک داد و ستد در نظر گرفته‌ایم. همین موضوع هم سبب شده تا مشکلاتی مثل کودک همسری و ازدواج صوری پدید بیاید. آمار طلاقی که امروز در کشور ما ارائه می‌شود در شان ما نیست، مسئولان ما هیچ‌وقت به دلایل پدید آمدن این آسیب‌ها نپرداخته‌اند، به همین دلیل هم وقتی راهکار ارائه می‌دهند این راهکارها به درد جوانان نمی‌خورد و آسیب‌هایی را پدید می‌آورد. باید تدابیری که در خصوص ازدواج صورت می‌گیرد حمایتی باشد. شغل، مسکن و در آمد مکفی اولین الزامات یک زندگی زناشویی است که با 60 میلیون تومان وام تامین نمی‌شود. چنین وام‌هایی تنها سبب می‌شود که خانواده‌های ضعیف و در شهرستان‌های کمتربرخوردار فرزندانشان را قربانی کنند تا بتوانند وضعیت اقتصادی خانواده‌شان را بسازند. هر چه این وام افزایش پیدا کند تعداد قربانیان نیز افزایش می‌یابد و این یعنی معامله بودن ازدواج، باید معامله را در ازدواج هر چه بیشتر کمرنگ کنیم اما اعطای چنین وام‌هایی نه تنها آن را کمرنگ نمی‌کند بلکه چهره ازدواج را هم به اشکال مختلف صوری و غیره مخدوش می‌سازد. باید تدابیر درست و مرتبط با نیاز‌های جوانان جامعه اندیشیده شود تا بتوان مشکلات مربوط به ازدواج را کاهش داد.»
وضعیت معیشتی مردم روز به روز در شرایط سخت تری قرار می‌گیرد و همین موضوع هم جوانان را از مسئله‌ای مثل ازدواج دور می‌سازد. از طرف دیگر مواردی مثل وام ازدواج نه تنها راهگشای این امر نیست بلکه چهره ازدواج را در برخی موارد مثل ازدواج صوری و کودک‌همسری مخدوش می‌سازد. آیا زمان آن نرسیده که مسئولین نسبت به نیازهای جامعه چاره‌اندیشی کنند؟