به‌راحتی اعتماد مردم را خدشه دار نکنیم

يکي از الزامات هر جامعه‌اي در رابطه بين دولت‌ها و ملت‌ها وجود اعتماد اجتماعي به‌عنوان يکي از شاخص‌هاي سرمايه اجتماعي است که بالا بودن آن يک فرصت و ظرفيت است چراکه زمينه را براي مشارکت اجتماعي مردم براي ايفاي وظايف دولت‌ها فراهم و آسان مي‌کند و فقدان آن مي‌تواند دولت‌ها را از اين ظرفيت محروم بکند و فاصله بين دولت‌ها و ملت‌ها را افزايش دهد. فاصله‌اي که هر چقدر بيشتر شود، ترميم آن به مراتب سخت‌تر خواهد بود و هر چقدر اعتماد بين سازمان‌ها و مردم که از آن به‌عنوان اعتماد نهايي ياد مي‌شود، بيشتر باشد پشتوانه خوبي براي توسعه هر کشور از جمله براي خروج از شرايط بحران در هر حوزه‌اي اعم از بلاياي طبيعي، جنگ يا... باشد، مي‌تواند فراهم کند. يکي از مولفه‌هاي مهم در اعتماد نهادي يعني رابطه دولت و مردم شفافيت و صداقت است که مردم انتظار دارند در هر جامعه‌اي دولتمردان‌شان با آنها صادق باشند و از بيان واقعيت‌هايي که مربوط به مردم هست، حتي اگر اين واقعيت، واقعيت تلخي هم باشد، پرهيز نکنند يا واقعيت‌ها را وارونه نکنند. هم کتمان کردن واقعيت‌ها و هم وارونه جلوه دادن، هر دوي اينها مي‌تواند به زيان اعتماد اجتماعي باشد و تَرَکش را بيشتر بکند. ترکي که ترميمش با پول و زور امکان‌پذير نخواهد بود و ترميم آن زمان بسيار زيادي را مي‌برد، تازه اگر همه سازوکارها فراهم باشد. وقتي در حادثه پرواز هواپيماي اوکرايني مشخص شد آنچه که مسئولان تا الان گفتند، واقعيت نبود، بايد اين را بپذيريم که اين رفتار ما با مردم تاثير منفي مي‌گذارد. اين مردم همان مردمي هستند که چند روز قبل در مراسم سردار شهيد سليماني يکي از بي‌نظيرترين رفتارها را انجام دادند و اين مي‌توانست يک گام بزرگ براي دولتمردان باشد تا بتوانند اين فضاي ايجادشده را تبديل به يک ظرفيت موثر بکنند. لذا معتقدم اگر همان موقع اين واقعيت گفته مي‌شد، مردم مي‌پذيرفتند چون وقوع سوانح و حوادث و اشتباهات در بروز برخي از حوادث، اشتباهاتي که قطعا سهوي بوده، اجتناب‌ناپذير است و در تمام دنيا حوادث مشابهي داشتيم که عمدا يا سهوا که در مورد اين اتفاق قطعا تعمدي نبود و شرايطي که در کشور تجربه مي‌کرديم، شرايط سختي بود که مجبور بودند بالاترين سيستم امنيتي را به‌کار ببرند ولي حتي در چنين شرايطي هم خطاي انساني غيرممکن نيست و اگر همان موقع اين واقعيت گفته مي‌شد، با اطمينان مي‌گويم که داغديدگان و مردم راحت‌تر مي‌پذيرفتند تا وقتي به‌راحتي با ذکر نشانه‌اي عنوان مي‌شد که چنين چيزي از نظر فني صحت ندارد! اکنون که اين موضوع عيان شده درحالي که مطمئنم برخي گزارش‌ها ديرتر به مقامات ارشد داده شده که از آن بي‌اطلاع هستيم و از جمله موضوعات امنيتي است ولي آنچه الان اتفاق افتاد بعد از چند روز کتمان واقعيت خاطر مردم را مکدر کرد لذا بايد بپذيريم مردم حق دارند بعد از آن حماسه‌اي که آفريدند مکدر شوند. موضوعي که قابل کتمان نبود و اين باعث مي‌شود در شرايط ديگر هم مردم به‌راحتي به اخبار برون مرزي اطمينان کنند. اما معمولا در جوامع مختلف به‌خاطر احترام به افکار‌عمومي و پذيرش مسئوليتي که افراد در حوزه‌هاي مختلف دارند استعفا مي‌تواند يک مسکن براي جامعه باشد، چون در هر صورت موضوع خطاي انساني است و طبيعتا انتظار اين است که در اين مواقع مسئولان مربوطه خودشان استعفا دهند نه اينکه مجبور شوند. به‌نظر مي‌رسد اين احترام به افکار عمومي است و چه خوب است در اين حوزه هم اين اتفاق بيفتد. گرچه استعفا زخمي که روي دل بازماندگان و افکار عمومي ايجاد شده را خيلي ترميم نخواهد کرد ولي مي‌تواند يک واکنش مسئولانه به اين اتفاق باشد.