یارانه 72 هزار تومانی به نام فقرا به کام ثروتمندان!

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس برای یکی شدن یارانه و طرح کمک‌معیشتی و تبدیل رقم آن به 72 هزار تومان باعث می‌شود ۶۰ میلیون نفری که اکنون هر دو یارانه را دریافت می‌کنند با کاهش رقم دریافتی مواجه می‌شوند، در حالی که ۱۸ میلیون نفری که کمک معیشتی به آنان تعلق نمی‌گیرد و فقط یارانه ۴۵هزار و ۵۰۰تومانی دریافت می‌کنند، منتفع شوند. به عبارتی این طرح به نفع 3دهک بالای درآمدی جامعه خواهد بود. مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس اگر چه نیازمند تصویب در صحن علنی مجلس و تایید شورای نگهبان است، اما در صورت تایید این مصوبه به ضرر اقشار ضعیف جامعه و دهکهای پردرآمدی که یارانه شان قطع شده، خواهد شد. در صورت تصویب نهایی این طرح با مشمولیت ۱۸ میلیون نفری که در سه‌دهک بالا قرار دارند، مبلغ پرداختی به گروه‌های هدف (نیازمندان) کاهش می‌یابد.
> گروههای یارانه بگیر و کمک معیشتی کدامند؟
در حال حاضر دو گروه هستند که دولت در هر ماه به حساب آنها مبلغی به عنوان یارانه واریز می‌کند؛ گروه اول حدود ۷۸ میلیون نفر هستند که یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی می‌گیرند که سال‌هاست آن را دریافت می‌کنند و با وجود تکالیفی که برای غربالگری و حذف پردرآمدها وجود داشته، دولت به هر دلیلی نتوانسته تاکنون آن را به طور کامل اجرایی کند.
دسته دوم گروهی هستند که به آنها از آبان ماه امسال کمک معیشتی از محل منابع ناشی از افزایش قیمت بنزین پرداخت می‌شود و در مجموع حدود ۶۰ میلیون نفر می‌شوند که دولت، آنها را از بین یارانه‌بگیران گزینش کرده است. به عبارتی این افراد ۱۸ میلیون نفری که در سه دهک بالای درآمدی قرار دارند و اصطلاحا پردرآمد شناخته می‌شوند را شامل نمی‌شود.


در این حالت دولت هر ماه برای ۱۸ میلیون نفر که جزو پردرآمدها محسوب می‌شوند فقط یارانه نقدی واریز می‌کند و کمک معیشتی به آنها نمی‌دهد؛ افرادی که به نظر می‌رسید باید به تدریج از دریافت یارانه نقدی نیز کنار گذاشته خواهند شد، اما با مصوبه اخیر مجلس مبنی بر یکی شدن یارانه نقدی و کمک معیشتی و پرداخت رقم ۷۲هزار تومان به همه ۷۸میلیون نفر، مجددا پرداخت یارانه به آنها نیز باید در دستور کار دولت قرار گیرد؛ مصوبه‌ای که مسئولان دولتی با آن موافق نبوده و در برنامه آنها هم نبوده است.
برخلاف یارانه نقدی که شامل مبلغ ثابتی برای هر نفر (۴۵هزار و ۵۰۰تومان) می‌شود، واریز کمک‌های معیشتی به تناسب افراد خانوار است؛ به نحوی که برای خانوارهای تک‌ نفره ۵۵هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸هزار تومان، چهارنفره ۱۷۲هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵هزار تومان در نظر گرفته شده است.
> 18 میلیون پردرآمد
نیازمند 72 هزار تومان شدند؟
اما اگر پرداخت یارانه ۷۲ هزار تومانی (میانگین تقریبی رقم یارانه نقدی و کمک معیشتی) در دستور کار قرار گیرد موجب تغییراتی در پرداخت به خانوارها نسبت به آنچه که در حال حاضر دریافت می‌کنند، خواهد شد؛ به طوری‌که برای افرادی که فقط یارانه نقدی دریافت می‌کنند (۱۸میلیون پردرآمد) با افزایش مبلغ و برای افرادی که هر دو یارانه نقدی و معیشتی را می‌گیرند (۶۰میلیون در خانوار هدف) با کاهش مبلغ همراه می‌شود.
این در حالی است که به عنوان نمونه اکنون به حساب سرپرست یک خانواده سه نفره که فقط یارانه نقدی می‌گیرد، در هر ماه ۱۳۶ هزار و ۵۰۰تومان واریز می‌شود و در صورت پرداخت یارانه ۷۲هزار تومانی، دریافتی این خانوار به ۲۱۶هزار تومان افزایش می‌یابد و همچنین برای خانواده پنج نفره مبلغ یارانه از ۲۲۷ هزار و ۵۰۰تومان به ۳۶۰هزار تومان افزایش می‌یابد.
اما در مورد افرادی که یارانه نقدی و کمک معیشتی می‌گیرند، روند معکوس می‌شود؛ به‌گونه‌ای که به عنوان مثال خانواده دو نفره‌ای که اکنون در مجموع ماهانه ۱۹۴ هزار تومان دریافتی دارد، با اختصاص یارانه ۷۲ هزار تومانی رقم آن به ۱۴۴ هزار تومان می‌رسد که ۵۰ هزار تومان کمتر از حالت فعلی است. همچنین در یک خانواده چهار نفره که اکنون از محل یارانه نقدی و کمک معیشتی ۳۵۴ هزار تومان دریافت می‌کند، این مبلغ با مصوبه جدید مجلس به ۲۸۸ هزار تومان کاهش می‌یابد.
این در حالی است که اگر در طرح یکی شدن یارانه نقدی و کمک معیشتی، ۱۸ میلیون پردرآمد مشارکت داده نمی‌شدند، دولت می‌توانست از منابع قابل صرفه‌جویی از این محل، رقم پرداختی به ۶۰میلیون نفر گزینش شده را افزایش دهد؛ درحالی‌که اکنون منابع باید بین پردرآمدها نیز توزیع شود.
> دولت مخالف یارانه 72 هزار تومانی
طرح یکی شدن یارانه نقدی و طرح کمک معیشتی با مخالفت دولت نیز روبرو شده است. محمد شریعتمداری وزیر کار در پاسخ به این پرسش که اخیراً کمیسیون تلفیق مجلس اعلام کرده قرار شده یارانه و کمک معیشتی دولت با یکدیگر تجمیع شود و در مجموع 72 هزار تومان به حساب مردم واریز گردد، آیا این درست است یا خیر، اظهار داشت: این موضوع صحت ندارد البته نمایندگان مجلس می‌توانند در قالب بررسی بودجه عمومی تغییراتی را اعلام کنند اما این موضوع در لایحه دولت پیش‌بینی نشده است.
وی با بیان اینکه به اعتقاد بنده باید از هرگونه تشویش در سطح جامعه آن هم در شرایط فعلی جلوگیری کرد، گفت: دولت درصدد است برای افراد کم درآمد و متوسط به صورت مستقل یارانه و کمک حمایتی معیشتی را پرداخت کند. تا جایی که بنده اطلاع دارم این برنامه ثابت است و هنوز تغییراتی در آن اعمال نشده است.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به این پرسش که به صورت کلی پس دولت با یکی شدن یارانه و کمک معیشتی موافق نیست، افزود: من نظر شخصی خود را می‌دهم.
> واکنش ستاد اجرایی تبصره ۱۴ بودجه
به طرح مجلس
حسین میرزایی سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ بودجه نیز با بیان این که طرح ادغام یارانه نقدی و معیشتی به نفع دهک‌های ثروتمند است، گفت: برای مثال بر اساس این طرح، کل یارانه دریافتی یک خانواده ۵ نفره ۷۰ هزار تومان کاهش می‌یابد و این مبلغ به جیب سه دهک بالای درآمدی می‌رود.
با اشاره به مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۹ مجلس مبنی بر اینکه یارانه نقدی و معیشتی با یکدیگر ادغام شوند، گفت: علتی که برای تصویب موضوع ادغام دو یارانه اعلام شده این است که به دلیل عدم امکان شناسایی دقیق افرادی که باید مشمول حمایت معیشتی باشند و همچنین نارضایتی‌ها و مراجعاتی که به نمایندگان می‌شود برای رفع این مشکل چنین راهکاری ارائه شده است.
وی ادامه داد: شناسایی وسع مالی افراد در همه جای دنیا بر اساس اطلاعاتی که ثبت می‌شود و همینطور بر مبنای ترکیبی از خود اظهاری و راستی آزمایی اطلاعات صورت می‌گیرد.
سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه گفـت: شناسایی وسع مالی افراد اینطور نیست که دوربین در منازل مردم کار گذاشته شود بلکه یکسری اقلام اطلاعاتی در کشور وجود دارد که دارایی ها، درآمدها و هزینه‌های افراد را نشان می‌دهد که با ترکیبی از این اقلام می‌توان افراد را اولویت‌بندی کرد، مبنی بر اینکه چه کسانی مشمول دریافت حمایت کمک معیشتی دولت یا یارانه نقدی هستند و چه افرادی شمولیت ندارند.
وی افزود: اگر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکطرفه شناسایی مشمولان را انجام می‌داد و پاسخگو نبود این یک حرف دیگری بود، اما وزارتخانه مکانیزمی را طراحی کرده که در یک فضای تعاملی افراد بدون مراجعه و با کمترین هزینه بتوانند درخواست خود را ثبت و در صورت داشتن اعتراض اقدام کنند و همینطور اجازه بررسی وضعیت مالی خود را به دولت بدهند.
میرزایی بیان داشت: بطورکلی از زمانی که مردم اعتراضات خود را در سامانه ثبت کرده‌اند تاکنون سه میلیون و ۴۰۰هزار نفر دیگر به لیست مشمولان طرح حمایت معیشتی دولت اضافه شده است.
وی ادامه داد: تکلیفی که خود مجلس شورای اسلامی در تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ مصوب کرده این است که سه دهک درآمدی بالای جامعه باید از لیست یارانه بگیران حذف شوند.
سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه گفـت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهریورماه سال جاری این لیست را در آورد و یارانه نقدی ۲۷۰ هزار خانوار به تعداد یک میلیون و ۱۰۰ نفر قطع شد.
وی افزود: انتقادات زیادی از سمت رسانه‌ها و نمایندگان مجلس به وزارتخانه شد مبنی بر اینکه چرا حذف درآمد نقدی ثروتمندان دیر انجام شده بلکه طبق قانون بودجه سال ۹۸ می‌بایست این عملیات از فروردین آغاز می‌شد که متاسفانه امروز برگشته‌ایم به قبل از آن داستان که گفته‌اند نه تنها ۶۰ میلیون نفر بلکه سه دهک بالای درآمدی هم باید یارانه معیشتی دریافت کنند.
میرزایی بیان داشت: کسانی که در لیست طرح کمک معیشتی دولت قرار گرفته‌اند به معنای واقعی مستضعف هستند.
وی ادامه داد: بطورکلی ۱۱میلیون و ۹۰۰هزار خانواده یعنی نصف جمعیت کشور خودرو ندارند و حتی از یارانه بنزین نیز استفاده نمی‌کنند بنابراین حق این دسته افراد هست که از یارانه معیشتی بهره مند شوند.
سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه یادآور شد: توضیح اینکه در طرح جدید اگر یک خانواده پنج نفره در شرایط فعلی ۴۳۲هزار تومان یارانه نقدی و معیشتی می‌گیرد در طرح مزبور ۳۶۰هزار تومان خواهد گرفت که ۷۰هزار تومان از حق آنان تضییع می‌شود به نفع کسانی که در سه دهک بالای درآمدی هستند.
> دفاع تمام قد کمیسیون تلفیق
از ترکیب یارانه نقدی و معیشتی
این در حالی است که حسینعلی حاجی دلیگانی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه با بیان اینکه، وزارت کار بدترین روش ممکن را برای شناسایی مشمولان یارانه معیشتی اجرا کرد، گفت: از ۲۵۰هزار میلیارد تومان منابع هدفمندی یارانه‌ها در تبصره ۱۴ فقط ۷۰ هزار میلیارد بابت پرداخت یارانه در سال ۹۹ در نظر گرفته شد.
وی با بیان این که با تصمیم کمیسیون تلفیق بودجه 1399 دو یارانه نقدی و معیشتی ترکیب شده و از سال آینده تنها یک یارانه پرداخت می‌شود، گفت: اگر این مصوبه مورد تایید نمایندگان در صحن علنی مجلس نیز قرار گیرد، سال آینده به تمام یارانه بگیران حدود 72 هزار تومان پرداخت خواهد شد.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه با بیان اینکه، در حال حاضر رقم پرداختی یارانه نقدی برای چند سال تغییری نکرده اما قیمت حاملهای انرژی حداقل 4 مرتبه رشد کرده است، گفت: از زمان اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال 88 و89 چهار مرتبه افزایش قیمت حامل‌های انرژی اعمال شده است. در مرتبه اول قیمت از
100تومان به 400 و در مرحله بعد به 700تومان افزایش یافت. سپس نرخ 1000 تومان تثبیت شد و هم اکنون بنزین سهمیه‌ای با نرخ 1500 تومان به فروش می‌رسد.
وی تاکید کرد با توجه به منابع در نظر گرفته شده برای تبصره 14 لایحه بودجه که به بحث حاملهای انرژی می‌پردازد بهتر بود رقم مجموع یارانه نقدی و معیشتی برای هر نفر 100 هزار تومان تعیین می‌شد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به جزئیات مصوبه کمیسیون تلفیق در خصوص تبصره 14 بودجه گفت: بررسی منابع و مصارف تبصره 14 نشان می‌دهد که دولت به راحتی می‌توانست رقم پرداختی یارانه نقدی را افزایش دهد. بر این اساس کل منابع تبصره 14 حدود 250 هزار میلیارد تومان است که فقط 70 هزار میلیارد تومان آن برای پرداخت یارانه در سال آینده در نظر گرفته شده است.
وی افزود، در زمان شروع پرداخت یارانه نقدی رقمی نزدیک به 40 هزار میلیارد تومان برای پرداخت یک سال یارانه نقدی 45 هزار تومانی لحاظ شده است و این بار با حساب 30 هزار میلیارد تومان منابع جدید ناشی از افزایش قیمت بنزین در سال 98 این رقم به 70 هزار میلیارد تومان رسیده است.
به گفته این نماینده مجلس، با توجه به قانون هدفمندی یارانه‌ها بایستی حدود 50 درصد منابع این طرح به صورت نقدی به مردم برگردانده شود که رقم حاصله در سال 99 حدود 120 هزار میلیارد تومان خواهد بود، اما دولت در پیشنهاد خود تنها 70 هزار میلیارد تومان را برای این منظور در نظر گرفت.
دلیگانی با بیان اینکه دولت از طریق تبصره 14 قصد دارد مشکلات بودجه‌ای خود را حل و فصل کند، گفت: این روش دولت یعنی در نظر گرفتن سهم پایین‌تر برای پرداخت یارانه نقدی به مردم باعث شد تا در مصوبه کمیسیون تلفیق ماهانه حدود 72 هزار تومان به هر فرد یارانه بگیر تعلق گیرد.
وی تاکید کرد متاسفانه وزارت کار بدترین روش ممکن را برای احصا دهکهای ثروتمند به کار گرفت که این موضوع مورد رضایت نمایندگان نبود. دولت برای شناسایی مشمولان حمایت معیشتی بعضا به مردم تهمت زد و یک فضای تهدید آمیز برای پرداخت یارانه نقدی شکل گرفت که در شان مردم نبود.
دلیگانی ادامه داد با روش به کار گرفته شده 7دهک پایین جامعه بعضا به دروغ گویی متهم شدند که نباید به این گونه رفتار می‌شد.