روزنامه آفتاب یزد

پایان فرعون مصر

قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه:
اساسا با روی کارآمدن عبدالناصر، حکومت مصر یک حکومت کودتایی و تک حزبی و دیکتاتوری بود. نمی‌توان تفاوتی بین آن‌ها قائل شد. ناصر، سادات و مبارک خیلی با یکدیگر تفاوت نداشتند
آفتاب یزد- گروه سیاسی: و سرانجام خبر در گذشتش رسید. آن هم در سن 94 سالگی. شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که او به عمر طبیعی جان ببازد. بخصوص آن هنگام که بهار عربی گریبان او را گرفته بود و وادار به استعفا شد و بعد در حالتیکه روی تخت افتاده بود در جلسات محاکمه حضور می‌یافت. هیچ کس فکر نمیکرد پس از انقلاب مصر، او نه تنها، اعدام نشود و از زندان رهایی یابد بلکه شاهد محاکمه بزرگترین مخالف خود که جانشینش شده بود نیز باشد. طرفداران حسنی مبارک و خانواده‌اش در خوش خیالانه‌ترین حالت، بعد از سقوط مبارک به ذهنشان خطور نمیکرد،عرصه سیاست مصر که دراین اواخر به آن‌ها وفا نکرده بود به محمد المرسی هم وفا نکند و رئیس جمهور جانشین مبارک در انقلاب عربی،مصر یکسال پس از زمامداری سقوط کند و به زندان بیافتد و در جلسه محاکمه سکته کند و جان دهد.
و مبارک بماند اما مرسی عمرش به دنیا باقی نماند. اما حالا مدت‌ها بعد از فوت مرسی، سرانجام خبر درگذشت حسنی مبارک است که منتشر می‌شود.


هر چند زمانی که خبر درگذشت او اعلام شد پسر وی اعلام کرد که پدرش در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شده است.
رسانه‌های مصر گزارش دادند که به دنبال درگذشت مبارک، دوستان «علا مبارک»، پسر وی، پیام تسلیت در شبکه‌‌های اجتماعی ارسال کرده‌‌اند.
>مبارک که بود؟
او چهارمین رئیس جمهور مصر به شمار می‌آمد؛ رئیس جمهوری که البته طبق یک سنت بنای مادام العمری و حضور در قدرت داشت.
مبارک از همان اول یک چهره نظامی بود. خیلی پیش از ریاست جمهوری‌اش از همان زمانی که به نیروهای مسلح مصر پیوست.هنوز بیست سالش نشده بود که از آکادمی نظامی مصر فارغ التحصیل شد.
مبارک همیشه هم به عنوان یک دیکتاتور در مصر شهره نبود، او مدت‌ها عنوان قهرمان ملی را بردوش یدک می‌کشید، از زمانی که درجنگ یوم کیپور، به خاطر موفقیت‌ها در دفاع از مصر و نبرد با اسرائیل، نقش پررنگ و رهبرانه‌ای داشت. همین عنوان بود که او را تبدیل به فرمانده نیروی هوایی مصر کرد و پس از مدتی معاون رئیس‌جمهور شد.
کشته شدن انور سادات رئیس جمهور اسبق مصر اما باعث روی کار آمدن حسنی مبارک شد. او یکی از بزرگترین وقدرتمندترین کشورهای منطقه را شکل داد. چها ردوره ریاست جمهوری بی رقیب و به نظر اکثریت زیادی منتخب یک
انتخابات تصنعی.
این یعنی سی سال ریاست جمهوری. مبارک در طول سی سال ریاست جمهوری خود، «حالت فوق‌العاده» را که از زمان جنگ شش روزه برقرار شده‌بود را حفظ کرد و سیاست خارجی انور سادات در رابطه با «صلح با رژیم صهیونیستی» را ادامه داد.
اما ناگهان همان قهرمان ملی 1973 تبدیل به دیکتاتوری شد که در پی انقلابی که ابتدا در تونس علیه بن علی انجام شده بود تبدیل به شخصیت منفی و منفور داستان‌های تاریخی شود و بهار عربی دامن او را گرفت.
هفده روز اعتراضات سراسری در مصر، که عمدتاً در میدان التحریر قاهره برپا بود باعث شد تا وی بااشاره به شرایط دشوار کشورش، از ریاست جمهوری استعفا و قدرت را به ارتش واگذار کند. ولی این پایان مبار ک نبود از اینجا به بعد فصل جدیدی برای مبارکی آغاز شد که دهه هشتاد زندگی را سپری می‌کرد.
اخوان المسلمین بعد از رفتن او جان دوباره گرفت و محمد مرسی به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد.
دادستان مصر به ماجرای مبارک وارد شد، ابتدا او را ممنوع‌الخروج و اموال و دارایی‌های او و خانواده‌اش را توقیف کرد و خیلی سریع اولین جلسات محاکمه وی شکل گرفت.
نخستین تصاویری که می‌توانست یک تصویر کاملا عبرت‌آموز به سبک فیلم‌های کلیشه‌ای با مضمون شکست حاکم مستبد و ظالم و پیروزی مردم ظلم دیده باشد و عاقبت تلخ حکمفرمای بد را به نمایش درآورد، در اولین جلسات دادگاه وی به چشم خیلی‌ها آمد. با این تفاوت که این تصاویر، واقعی بودند و نه ساخته و پرداخته سناریو‌های اینگونه فیلم‌ها.
روی برانکارد و در قفسی داخل دادگاه. تصویری رقت بار از قهرمان ملی سابق مصر و رهبر 30 ساله این کشور که اکنون در شکل و شمایلی متفاوت بی آنکه توان کلام گفتن داشته باشد باید در این جلسات محاکمه شرکت کند. اتهاماتی مثل کشتار معترضان، فساد مالی و دریافت رشوه بابت امضا قرارداد فروش نفت به اسرائیل.... اتهامات کمی نبودند مواردی که هیچ یک از آن‌ها را مبارک نپذیرفت. اما شرایط آن دوران به گونه‌ای بود که او محکوم بود به پذیرش تمامی این اتهامات چه بخواهد و چه نه. می‌گویند پرونده او آن قدر قطور بودکه چند ده هزار صفحه را به خود اختصاص داده است. اتهاماتی که او را به دوبار حبس ابد محکوم کرد.
>همه چیز عوض شد
اما با روی کار آمدن السیسی و کودتای او علیه مرسی همه چیز عوض شد. السیسی و کودتایش بعد از اعتراضات مردمی علیه مرسی که می‌خواست قانون اساسی را دگرگون کند، باعث دستگیری حاکمان اخوان المسلمین شد و این به معنای برگشت ورق بازی به فاصله یکسال به سود مبارک بود. سیسی بعد از کودتایش، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری مصر شد و همانجا بود که اعلام کرد که اگر او برنده انتخابات شود گروه اخوان‌المسلمین دیگر وجود خارجی نخواهد داشت. همین کافی بود تا حسنی مبارک نیز از نامزدی سیسی استقبال کند. نحوه برخود سیسی با اخوان المسلمین و دستگیری مرسی از همان ابتدا گویای این امر بود که برخلاف تمام تصورات، بناست تا مبارک روزهای بهتری نسبت به ماه‌های گذشته را سپری کند. تا جایی که دادگاه تجدید نظر مصر، همه احکام صادر شده در پرونده مبارک را باطل اعلام و دستور محاکمه مجدد همه متهمان را صادر کرد. دست‌آخر هم مبارک از تک تک اتهاماتش تبرئه شد. حتی در پرونده فسادهای مالی، مبارک به نوعی آزادشد.
رئیس جمهور اسبق مصر بااینکه قبل از مرسی سابقه سکته را داشت اما از این سکته کردن‌ها جان سالم به در برد ولی مرسی نه.
حالا حسنی مبارک 9 سال بعد از بهار عربی درگذشت اما پرسش اینجاست که آیا باید او را یک دیکتاتور بدانیم و یا یک قهرمان ملی؟
>دیکتاتور بود؟
در مورد مبارک دو دیدگاه متفاوتی وجود دارد. عده‌ای از این می‌گویند که او اقتصاد مصر را توسعه بخشید و آزادی‌های نسبی به راه انداخت و به این کشور سرو سامانی داد و با کنار امدن با اسرائیل حاشیه‌ها را از خود دور کرد. اما گروه دیگر می‌گویند اونیز مانند سایر حاکمان کشورهای عرب، خون مردم را در شیشه کرد و سالیان سال صندلی ریاست را چسبید و جایش را به کسی نداد تا اینکه مردم به سرنگونی او دست زدند. اما مبارک کدامیکی از این‌ها بود؟
قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه دراینباره به آفتاب یزد می‌گوید: اساسا با روی کارآمدن عبدالناصرحکومت مصر یک حکومت کودتایی و تک حزبی و دیکتاتوری بود. نمی‌توان تفاوتی بین آن‌ها قائل شد. ناصر، سادات و مبارک خیلی با یکدیگر تفاوت نداشتند. اما از لحاظ سیاست این افراد با هم متفاوت بودند. ناصر یک ملی گرا و متحد شوروی سابق بود و به چپ تمایل داشت و بر ضد اسرائیل بود. اما سادات و مبارک غربگرا بودند و متحد آمریکا.
وی افزود: به هر حال مبارک هم دیکتاتور برود و در زمان او تک حزبی در مصر حاکم بود. حتی خیلی‌ها میگویند می‌خواست جمال مبارک فرزندش را به جای خود بنشاند. اما مفهوم دیکتاتوری نسبی است. مصر در زمان مبارک، به مراتب از عراق صدام و یا لیبی قذافی فضای بازتری داشت و جامعه مصر نمی‌پذیرفت وضعیتی که در این کشورها بود در مصر باشد. مصر جامعه بازتری داشت از رسانه‌های بزرگ‌تر و آزادتری برخوردار بود. اما بازهم جریانات اسلامی و جریانات دموکراسی خواه در مصر سرکوب می‌شدند و جنبش بهارعربی هم می‌خواست به این وضعیت پایان بدهد که متاسفانه موفق نشد.
محبعلی درباره اینکه حسنی مبارک چرا در زمان بهار عربی مقاومت از خود نشان نداد و مثل سایر حاکمان دیکتاتور منطقه در برابر اعتراضات دست به سرکوب و خونریزی نزد، گفت: این موضوع به دو مسئله بر می‌گشت، نخست شرایط داخلی مصر و دیگری مناسبات خارجی مصر. مصر چون روابط گسترده‌ای با آمریکا داشت و ارتش مصر هم یکی از شرکای ارتش امریکا در منطقه بود اما آن موقع اوباما مشوق جنبش‌های مدنی بود و از مبارک و سرکوب حمایت نکرد. ولی در سوریه ولیبی و عراق شاهد چیز دیگری بودیم. اوباما نخواست از مبارک حمایت کند و برعکس از تظاهرات حمایت کرد و مبارک در شرایط سختی قرار گرفت. عدم حمایت آمریکا و فشار اروپا در کنار نوع دیکتاتوری ملایم‌تر و مردم متفاوت‌تر مصر با سایر کشورهای منطقه باعث شد مبارک از سرکوب صرفنظر کند و بهار عربی موقتا به پیروزی برسد، اما رفتار مرسی باعث شد تا باردیگر ارتش به قدرت برگرددو آنچه که بهار عربی و جنبش مدنی مصر به دنبال آن بود شکست بخورد.
او درباره اینکه آیا می‌توان لفظ دیکتاتور توسعه خواه را برای مبارک به کار برد، گفت: دیکتاتوری الزاما مخالف توسعه نیست. درسنگاپور هم یک حکومت تک حزبی داریم، از ابتدای استقلال تا کنون یک حزب قدرت را در اختیاردارد. اما چون توسعه گراست و توانسته کشور را به سمت پیشرفت ببرد واکنش افکار عمومی نسبت به آن منفی نیست. در مصرهم مبارک تلاشش را برای توسعه کرد، بعداز اینکه سادات همکاری‌اش با آمریکا و غرب را شدت بخشید مصر هم زمینه‌هایی هر چند ظاهری برای توسعه پیدا کرد. اما همه چیز برای توسعه مهیا نشد و چون دیکتاتوری در آن حاکم بود و ارتش حرف اول و آخر را می‌زد این موضوع مانع توسعه سیاسی و سپس توسعه اقتصادی شده است. دیکتاتوری دیکتاتوری است اما تفاوت آن‌ها دراین است که ممکن است یک دیکتاتور به دنبال توسعه نباشد و یک دیکتاتور به دنبال توسعه کشورش باشد. اما به هر حال سرکوب در مبارک را نمی‌توان انکارکرد. انتخابات او نیز عموما نمایشی بود و تنها کاندیدای همیشگی خودش بود. از سویی اما بعد از بهار عربی رفتار اخوان‌المسلمین و مرسی نیز اهداف بهار را به نتیجه نرساند و در نهایت مردم مصر را مایوس کرد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی (خراسان)پرونده‌ای که باز است (اعتماد) آمریکا با آتش بازی نکند؛ سلاح‌هایی در اختیار داریم که فکرش را هم نمی‌کنید (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
بدهی عباس ایروانی بالغ بر 15 هزار میلیارد تومان است شایعه قحطی و قرنطینه شهرهای آلوده به کرونا باعث هجوم مردم به فروشگاههای زنجیره‌ای شد علی مطهری معتقد است اصولگرایان تازه کاری که با شعارهای تند و تیز انتخابات مجلس را بردند وقتی در موقعیت نمایندگی و در بطن کار قرار گیرند معتدل می‌شوند، آفتاب یزد این موضوع را بررسی می‌کند فرمان جهش فعلی قیمت ارز در دستان کیست؟ فتاح حق داشت یا خیر؟ عزاداری برای رای نیاوردن نماینده مجلس! چالش احتمالی مجلس بعدی با دولت، مردم را از اصولگرایان رویگردان می‌کند آمار جدید وزارت بهداشت حاکی از آن است که تا کنون 95 نفر به ویروس کرونا مبتلا شده و از این تعداد 15 نفر جان باختند ضمن آنکه روز گذشته اعلام شد حریرچی معاون وزیر بهداشت و محمود صادقی نماینده مجلس و چند مقام مسئول دیگر نیز مبتلا شده‌اند پایان فرعون مصر بهداشت خبری! اهمیت رکن چهارم دموکراسی بازگشایی محورهای مسدود با "غلاف غزه" واقع بینی بعد از آزمون و خطا! خبر تلگرامی