انصراف توفیق علاوی از تشکیل کابینه بحران سیاسی یا بن بست سیاسی ـ اجتماعی؟!

آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: محمدصالح صدقیان، کارشناس مسائل خاورمیانه و عراق معتقد است «تجربه نخست وزیری «محمدتوفیق علاوی» یک بحران سیاسی برای عراق و یک بن بست سیاسی برای شیعیان عراقی به شمار می‌آید.»
این کارشناس مسائل عراق در گفت‌وگوی اختصاصی با روزنامه آفتاب یزد با اشاره به نقش آمریکا و حزب بعث در به بن بست کشاندن «عادل عبدالمهدی» به این نکته اشاره می‌کند که: «عبدالمهدی، خود نیز به بحرانی شدن شرایط اقتصادی در عراق دامن زد فلذا با کناره‌گیری «محمدتوفیق علاوی» حالا عراق و شیعیان عراق با دو بحران و یک بن‌بست سرنوشت ساز
رو در رو شده‌اند.»
> عراق؛ انصراف توفیق علاوی از تشکیل کابینه


محمد توفیق علاوی، نخست‌وزیر مکلف به تشکیل کابینه در عراق، پس از شکست در جلب پشتیبانی پارلمان از وزیران پیشنهادی‌‌اش، از مقام نخست‌وزیری انصراف داد. در پی کناره‌گیری او بحران حکومتی در عراق بار دیگر حاد شده است.
صدقیان با اشاره به این موضوع مهم که نقش مقتدی صدر در معرفی «محمدتوفیق علاوی» کاملاً مشهود است ادامه می‌دهد:« بحران جدید به وجود آمده که از 2003 تاکنون بی‌نظیر بوده است! دو پیام آشکار به ما می‌دهد: نخست این که؛ کردها و اهل تسنن مدعی هستند اصل روند سیاسی در عراق یعنی کردها و سنی‌های عراق و دوم این که؛ شیعیان ثابت کرده‌اند در حالی که قوی‌ترین فراکسیون در عراق هستند، ضعیف‌ترین نیز محسوب می‌شوند چون از روی کار آوردن یک نخست وزیر ناتوان هستند و این نمی‌تواند معنا و مفهوم خوبی داشته باشد.
> توفیق علاوی گروه‌های مختلف را به سنگ‌اندازی محکوم کرد!
عراق از چند ماه پیش تاکنون دچار بحران سیاسی شدیدی است. محمد توفیق علاوی، نخست‌وزیر مکلف به تشکیل کابینه در این کشور که در پایان ماه ژانویه به این سمت برگزیده شده بود، علیرغم تلاش‌های چندهفته‌ای نتوانست حمایت پارلمان عراق را برای وزیران پیشنهادی خود جلب کند. علاوی شامگاه یکشنبه ۱۱ اسفند (اول مارس) در پی این ناکامی در نطقی تلویزیونی انصراف خود از تشکیل کابینه دولت را اعلام و از مقام خود به عنوان نخست‌وزیر مکلف کناره‌گیری کرد.
او بدون آنکه از گروه‌ها، دسته‌ها و احزاب مشخصی نام ببرد، آن‌ها را به سنگ‌اندازی در راه تشکیل کابینه متهم کرد. علاوی گفت که برخی‌ها در مذاکرت تنها به فکر مصالح و منافع خود بوده‌اند و به مصلحت ملی عراق توجهی نداشته‌اند. او افزود: «من با تمامی امکانات و ابزار تلاش کردم که مانع لغزش کشورمان به سمت ناشناخته‌ها شوم و مشکلات کنونی را حل کنم». علاوی پیش از آن در نامه‌ای به برهم صالح، رئیس جمهوری عراق انتقاد کرده بود که احزاب این کشور فقط خواست‌های خود را دنبال می‌کنند و به امور و نیازهای کشور و مردم احترام
نمی‌گذارند.
> فرصت دوهفته ای؛ ناکافی و بی‌تاثیر؟!
انصراف و کناره‌گیری علاوی بدون شک بار دیگر به بحران سیاسی و حکومتی عراق دامن خواهد زد. برهم صالح اکنون دو هفته فرصت دارد که چهره‌ای جدید را به عنوان جانشین علاوی اعلام کند. معرفی علاوی به عنوان نخست‌وزیر در آغاز سال جاری میلادی امیدهای زیادی را برای برون رفت این کشور از بحران سیاسی برانگیخته بود.
او در آن زمان اعلام کرده بود که برای تشکیل کابینه از چهره‌های مستقل و فراحزبی یاری خواهد گرفت و برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام را محقق خواهد ساخت. علاوی در راستای تلاش‌های خود برای تشکیل کابینه چند بار با ناکامی روبرو شد. در آخرین جلسه پارلمان عراق که ساعاتی پیش از اعلام انصراف علاوی برگزار شده بود، تنها ۱۰۸ نماینده از ۳۲۹ نماینده پارلمان حضور یافته بودند، به طوری که آخرین سعی او هم بی‌نتیجه ماند
> خودِ شیعیان، خودشان را قبول ندارند و این برای آینده سیاسی
عراق اصلا خوب نیست!
محمدصالح صدقیان معتقد است وقتی بیشتر از نیمی از کابینه ـ 165 الی 170 کرسی ـ را شیعیان عراق تشکیل می‌دهند اما در روز رای اعتماد تنها 108 نفر حاضر می‌شوند یعنی خودِ شیعیان نیز خودشان را قبول ندارند و این برای آینده ی سیاسی عراق و در راس آن شیعیان عراق اصلا خوب نیست!
صدقیان با انتقاد از «عادل عبدالمهدی» به فرصت فراهم آمده از 5 اکتبر تا 25 اکتبر 2019 اشاره کرده می‌گوید: در این فرصت 20 روزه عملا نخست وزیر مستعفی عراق دست به هیچ عمل یا ابتکار عملی نزد و ثابت کرد توان رویارویی با بحران‌های اقتصادی را ندارد.
> محورهای شش گانه در تحولات عراق
این کارشناس مسائل عراق 6 محور مهم در تحولات عراق را از مهم‌ترین این محورها برشمرد:
محور نخست این که: مقتدی صدر خودش «محمدتوفیق علاوی» را برای این سمت برگزید حالا و در غیاب بسیاری از نمایندگان پارلمان عراق به خودی خود مشخص است که مقتدی صدر به تنهایی نمی‌تواند برای آینده ی سیاسی عراق تصمیم بگیرد و این یعنی حتی از به دست گرفتن مدیریت سیاسی شیعیان عراق نیز عاجز است.
محور دوم: برخی حامی این تفکر هستند که اساساً مقتدی صدر دیگر توان راهبردی در سیاست‌های عراق را
دارا نیست.
محور سوم: برخی دیگر عقیده دارند گذاشتن تمامی تخم مرغ‌ها در سبد مقتدی صدر نه تنها اشتباه که ساده لوحانه است زیرا تحولات عراق نه تک مجهولی که چندمجهولی و پیچیده است فلذا ساده انگارانه به تحولات عراق نگریست نوعی ساده لوحی و نادانی در سیاست محسوب می‌شود.
محور چهارم: نخست وزیر شیعه باشد یا سنی چندان تفاوتی ندارد مهم آن است که شخص مورد نظر همزمان بتواند حمایت تهران و واشنگتن را داشته باشد و به نوعی سیاست‌های آمریکا و ایران را در این کشور بالانس کند.
محور پنجم: اعتقاد دارم پیش روی شیعیان عراق یک گزینه بیشتر وجود ندارد و آن روی آوردن به ائتلاف و اتحاد. تنها گزینه ی پیش روی شیعیان عراق «تحالف وطنی» است و هر گزینه ی دیگری قطعا راهی جز شکست
نخواهد پیمود.
محور ششم: شیعیان با تجربه‌ای جدید با یک بحران سیاسی عمیق و جدی رو در رو هستند بحرانی که در یک مهلت 15 روزه می‌تواند به بن بست سیاسی ختم شود.
> دادگاه قانون اساسی تعیین تکلیف خواهد کرد؟!
این کارشناس مسائل خاورمیانه در پایان روی این موضوع مهم دست می‌گذارد که روی آوردن به برهم صالح در حالی که رئیس جمهور یک سمت پروتکلی در عراق است بدان معنا است که چیزی از سیاست و رخدادهای سیاسی عراق نمی‌دانند. صدقیان پیش‌بینی می‌کند در این مهلت 15 روز نیز اتفاقی نخواهد افتاد و احتمالا پای دادگاه قانون اساسی به موضوع نخست وزیری در عراق گشوده خواهد شد.
صدقیان با نوپدید بودن بحران اخیر ابراز نگرانی می‌کند که بحران و بن بست سیاسی اخیر می‌تواند برای همیشه بر جایگاه شیعیان عراق تاثیرات سوء برجای گذارد مگر آن که گروه‌های شیعه دست از اختلاف و خودخواهی بردارند.
توضیح اضافه آن که؛ عادل عبدالمهدی پیش از علاوی نخست‌وزیر عراق بود. عبدالمهدی پس از اعتراضات گسترده مردمی که هفته‌ها جریان داشت، در ماه دسامبر ۲۰۱۹ استعفا کرد.