ترکیه پناهندگان را با اتوبوس‌های رایگان در مرز یونان رها کرده و اجازه بازگشت به آن‌ها را هم نمی‌دهد

برزخ مهاجرین در راه اروپا
آفتاب یزد- گروه سیاسی: مرز یونان این روزها آشفته و ملتهب است تصاویر، اندوه‌بارند و قابل تامل. سرنوشت کسانی که به امید آینده بهتر، از کشور خویش رخت بربستند اینبار هم به التهاب و تنش و دل نگرانی گره خورده است.
گویی زندگی حالا حالاها نمی‌خواهد روی خوش به آن‌ها نشان دهد. از یک سو جنگ و ناآرامی و نارضایتی از کشور خویش و از سویی دیگر درد و محنت غربت و آوارگی و خانه به دوشی.
ترکیه که این روزها در سودای زنده کردن امپراطوری عثمانی، ادلب را به حال خود رها نمی‌گذارد و آتش پشت آتش مواضع سوریه را در هم می‌کوبد، انتقام اردوغان از ارتش روسیه که چند روز پیش در پشتیبانی هوایی سوریه 35نظامی ترکیه‌ای را مورد حمله قرار داد، تبدیل‌شده به سیل مهاجران اکثرا سوری و... که وادار به ترک ترکیه و حرکتشان به سمت یونان شده‌اند.


و نخستین تراژدی تلخ این اقدام اردوغان روز گذشته با مرگ یک کودک و وضعیت نامعلوم سه تن دیگر از مهاجران که قایقشان در سواحل مرزی یونان غرق شد، رقم خورد. کودکی که مقابل سواحل جزیره لیسبوس یونان پس از غرق شدن قایق مهاجران حامل ۵۰ تن جان باخت.سخنگوی پلیس بندر دراین رابطه اعلام کرد: ۴۶شخص سالم خارج شدند اما یک کودک بدون داشتن هیچ هوشیاری از آب بیرون کشیده شد و تلاش‌ها برای بازگرداندن علائم حیاتی‌اش ناکام ماند، در حالی که کودک دوم به بیمارستان منتقل شد.
این مقام پلیس گفت، از صبح یکشنبه دست‌کم ۱۰۰۰ مهاجر به جزایر شرق دریای اژه یونان رسیده‌اند.
>قصه از کجا شروع شد
بعد از حمله روس‌ها به ترکیه این کشور ابتدا برای دولت روسیه خط و نشان کشید، سپس پوتین در گفتگوی تلفنی با اردوغان تلاش داشت مواضع ترکیه را نرم‌تر کند، پس از آن این کشور راه و روش دیگری را برای انتقامجویی در پیش گرفت. اردوغان که می‌داند جدال نظامی در مقابل روسیه بی نتیجه است و علیه وی تمام خواهد شد. از طرفی حملات به ادلب را شدت بخشیده و از سویی دیگر اما برای همراهی اروپایی‌ها با مواضع خود به دور از توجه به مسائل حقوق بشری، مهاجران را به سمت یونان گسیل داده است.
ترکیه بعد از حمله روس‌ها این موضوع را مطرح کرده بود که مرزهای خود را برای حرکت مهاجران به سمت کشورهای اروپایی باز می‌گذارد. ابتدا که چنین موضوعی مطرح شد، خیلی‌ها این مطلب را صرفا تهدید اروپا برای همگامی با خود استنباط می‌کردند اما اکنون، ترکیه این تهدید را نه تنها عملی کرده است بلکه خیلی فراتر از آن گام برداشته. اردوغان نه تنها مرزها را برای خروج مهاجران باز کرده بلکه در واقع آن‌ها را وادار کرده تا به یونان بروند. ترکیه مهاجران را برخلاف تعهدات پیشین خود با اروپا نه تنها نمی‌پذیرد بلکه در فیلم‌ها و تصاویر منتشر شده با اتوبوس‌های رایگان به مرز یونان می‌برد و آن جا رها می‌کند به گونه‌ای که این افراد از این پس نه راه پس داشته باشند و نه راه پیش مهاجرانی که به مرز یونان برده می‌شوند. از یک سو در یونان جایی ندارند و از سویی دیگر اگر بخواهند برگردند صدای تک تیراندازها در آسمان به گوش می‌رسد و آوارگان مهاجر فصل جدیدی از خانه به دوشی را تجربه می‌کنند.
و امروز هزاران مهاجر در مرز ترکیه-یونان گیر افتاده‌اند و بعضا با نیروهای پلیس یونان نیز درگیر شدند.
این درگیری‌ها در حالی صورت می‌گیرد که یونان به دنبال اطلاعیه ترکیه در حال تقویت مرزهای خود است؛ البته این موضوع فقط مختص به یونان نیست، مجارستان نیز در واکنش به این مساله مرز جنوبی خود را تقویت کرده است.
ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان گفته: پس از آنکه اردوغان به من اطلاع داد که ترکیه دیگر مانع مهاجرت آوارگان و پناهجویان به اروپا نمی‌شود، مجارستان تدابیر حفاظتی و امنیتی مرز خود را تقویت کرده است.
رئیس کمیسیون اروپا نیز تاکید کرد که این کمیسیون و شورای اروپا از نزدیک و با نگرانی اوضاع در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا با ترکیه را دنبال می‌کنند.
اورسولافون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا در اظهاراتی با بیان این مطلب، تصریح کرد: اولویت بالای ما در این مرحله تضمین ارائه حمایت کامل ما از بلغارستان و یونان است. ما آماده ارائه حمایت بیشتر از جمله از طریق تحکیم حضور نیروهای "فرونتیکس" در مرزهای دریایی هستیم.
>مرز یونان
همه این‌ها در حالی است که فعلا انبوه جمعیت مهاجران پشت مرزهای یونان است. در شرایطی که مقامات آتن گفته‌اند: با باز شدن مرزها به روی پناهندگان سوری، هر مهاجری را که از ترکیه آمده و مدارک قانونی نداشته باشد،
باز خواهیم گرداند.
نخست وزیر یونان، کیاریاکوس میتسوتاکیس پس از شلیک گاز اشک آور توسط پلیس یونان به سمت حدود ۳۰۰ پناهنده که سعی داشتند از مرزهای زمینی وارد (اوروس) شوند در توئیت خود بیان کرد: "هیچ ورود غیر قانونی به یونان قابل تحمل نخواهد بود و با آن برخورد
خواهد شد."
سخنگوی دولت یونان هم پیشتر ادعا کرد که " ازبیش از ۴۰۰۰ تلاش برای ورود به صورت غیرقانونی به مرزهای یونان جلوگیری به عمل آمده است."
اما اردوغان نه تنها از وضعیت کنونی دچار عذاب وجدان نشده بلکه می‌گوید این روند افسارگسیخته را ادامه می‌دهد تا کشورهای اروپایی و البته مهاجران بیشتر تحت تاثیر قرار بگیرند. او گفت: "اگر در روز اول ۱۸ هزار پناهنده و مهاجر در مرزها تجمع کرده‌اند، این تعداد می‌تواند به ۳۰هزار نفر برسد."
شرایط به گونه‌ای وخیم است که یونان با تشدید درگیری‌ها میان نیروهای امنیتی یونان و مهاجران اعلام کرد مانور ۲۴ ساعته‌ای با گلوله‌های واقعی در مرزهایش با ترکیه برگزار می‌کند.
آن طور که ایسنا می‌نویسد دولت یونان نیروهای ارتش و پلیس را به مرزهای شمال غرب این کشور اعزام کرده و تاکید داشته که ورود مهاجران ثبت نام نشده به این کشور غیرقانونی قلمداد خواهد شد.
ارتش اعلام کرده که با اجرای مانور ۲۴ ساعته‌ای با گلوله‌های واقعی در مرز یونان منطقه برای هرگونه تردد افراد در طول این مانور خطرناک خواهد بود. به گفته پلیس، مهاجران بر ۱۰ بخش مرزی تمرکز کرده‌اند.
>واکنش فرانسه
دراین آشفته بازار البته رئیس‌جمهوری فرانسه از آمادگی کشورش برای کمک به یونان و بلغارستان در جلوگیری از ورود مهاجران در مرزها خبر داد.
آن طور که ایلنا می‌نویسد، «امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهوری فرانسه، اعلام کرد که پاریس آماده است از یونان و بلغارستان در حفاظت از مرزها در مقابل سیل مهاجران حمایت کند.
ماکرون در پیامی توئیتری نوشت: «فرانسه با یونان و بلغارستان اعلام همبستگی کرده و برای مشارکت در تلاش کشورهای اروپایی و کمک به حفظ مرزها در برابر هجوم مهاجران آماده است.»
و این نشان میدهد که مهاجران و آوارگان روز به روز وضعیت پیچیده تری خواهند داشت. همه این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که پیشتر نیز اردوغان یکبار این کار را انجام داد و شاهد بودیم، موج عظیمی از مهاجرین وارد اروپا شدند. هرچند این روند در آن زمان باعث شد تا اردوغان امتیازاتی را از کشورهای اروپایی به ویژه در زمینه‌های اقتصادی بگیرد اما عملا این اقدامش به روابط سیاسی این کشور با قاره سبز آسیب زد و ترکیه را وارد مرحله‌ای تازه از تنش‌ها کرد. اردوغان اکنون باردیگر این رفتار را تکرار کرده است اما با این تفاوت که اروپا اینبار ممکن است فشارهای بیشتری به ترکیه وارد آورد. از سویی اروپا از تجریه قبلی‌اش این درس را آموخته است تا به گونه‌ای پدیده مهاجرین را مدیریت کند که دوباره با موج عظیم پناهنده‌ها روبه رو نشود. شاید برای همین است که برخلاف گذشته که کشوری مثل آلمان پذیرای مهاجرین سوری شده بود اکنون سایر کشورهای اروپا نیز به کمک یونان و بلغارستان و... آمده‌اند تا از ورود مهاجرین جلوگیری کنند، این در حالی است که اردوغان درباره مهاجران، تعهداتی نسبت به اروپا دارد، توافقنامه‌ای را با غربی‌ها امضا کرده است و 6 میلیارد یورو تحویل گرفته تا بتواند با اسکان مهاجرین سوریه در ترکیه از عزیمت آن‌ها به سمت اروپا جلوگیری کند. از همین رو بسیاری معتقدند تبعات بازگذاشتن مرزهای ترکیه به سمت اروپا فقط تهدیدی برای اروپایی‌ها نیست، این تهدید برای ترکیه نیز هست.
>دلیل کار اردوغان
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل درباره وضعیت کنونی به آفتاب یزد گفت: اردوغان از سویی نمی‌خواهد خودش را در ادلب درگیر با روسیه کند و از سویی دیگر با مشکلات اقتصادی روبه روست، به همین خاطر از مسئله مهاجرین به عنوان یک اهرم استفاده می‌کند. طی قراردادی که چند سال پیش بین اروپا و ترکیه بسته شد، قرار براین بود تا سالیانه 6 میلیارد دلار به ترکیه پرداخت شود تا مهاجرین را ساماندهی کند. چندی پیش نیز با عکس یادگاری که رهبران کشورهای اروپایی با اردوغان گرفتند قراربر این شد که اروپا از سیاست‌های ترکیه در سوریه حمایت کند، اما آنقدر مشکلات درونی اروپا زیاد است که فرصت پرداختن به این موضوع را ندارند. اردوغان که می‌بیند وضعیت حزبش در ترکیه دچار تزلزل شده است می‌خواهد دست به یک قدرت‌نمایی بزند اما شرایط به هیج وجه برای قدرت‌نمایی او مناسب نیست.
وی افزود: اینکه اردوغان اکنون دروازه‌هایش را برای مهاجرت مهاجرین به یونان و اروپا باز کرده است قابل تداوم نیست و باید با اروپا به توافق جدیدی دست پیدا کند. ازسویی اروپا هم با توجه به مشکلی که به ویژه دربحث کرونا پیش آمده اصلا برایش پذیرش این مهاجرین مقدور نیست.
بیگدلی گفت: موضوع سه و نیم میلیون پناهنده در میان است و این موضوع جدی است با توجه به شرایط بد اقتصادی ترکیه اروپا باید به تعهدات مالی‌اش عمل کند و قسط عقب مانده خود را به دولت آنکارا بپردازد تا بلکه اردوغان از ادامه این روند صرفنظر کند.
وی افزود: ترکیه در حال حاضر دست به گروگان‌گیری زده است. این موضوع هم به خاطرشرایط نامناسب فعلی اردوغان است. اما در هر صورت این مهاجران نمی‌توانند رها شوند، سازمان ملل سلامت آن‌ها را تضمین
کرده است.
بیگدلی گفت: بخش عمده‌ای هم از این اقدام اردوغان برای کسب حمایت اروپا در عملیات ادلب بود اما اتحادیه اروپا آمادگی این امر را ندارد تا در ادلب وارد شود. حتی ناتو هم نمی‌تواند وارد عمل شود؛ چرا که ترکیه به عنوان عضو ناتو مورد حمله قرار نگرفته است بلکه ترکیه خودش به خاک کشور دیگر حمله برده است.
ترکیه چه می‌خواهد؟
قاسم محبعلی- بعد از حمله‌ای که روسیه به نظامیان ترکیه در ادلب داشته است، حملات نظامی ترکیه علیه سوریه در ادلب بیش از پیش شده است. اما آنچه که امروز باعث تاسف است تصمیم ترکیه برای حرکت مهاجرین از ترکیه به اروپا و در مرحله اول یونان است؛ موضوعی که باعث درگیری‌های مرزی میان پلیس یونان و مهاجرین نیز شده است. به نظر می‌آمد که ترکیه در ابتدا موضوع مهاجرین و باز گذاشتن مرزهایش را برای ورود آنان به اروپا به عنوان یک تهدید مطرح می‌کند اما اکنون این تهدید عملیاتی شده است. موضوعی که دلیلش قابل تامل می‌تواند باشد.
ترکیه در وضعیت پیچیده و بن بستی سیاسی گرفتارآمده است و به هر طرف برگردد دچار مشکل خواهد شد. از یک طرف ممکن است با روسیه درگیر شود و از طرفی دیگر سعی می‌کند به صورت غیر مستقیم با عملیاتی کردن سیل مهاجرت به مرزهای یونان از اروپا هم امتیاز اقتصادی بگیرد و هم به این کشورها فشار بیاورد تا ازترکیه حمایت کرده و جلوی روسیه بایستد تا به خواسته‌هایش در سوریه برسد. اما اینکه در عمل چه میزان ممکن است این خواست‌ها محقق شود فعلا پاسخ روشنی درموردش نیست. بخصوص اینکه واقعیت‌های کنونی به نفع ترکیه نیست درعین حال هم به نظر نمی‌رسد ترک‌ها به مطامع و آرزوهای تاریخی که اردوغان دارد و آن احیای امپراطوری عثمانی در مناطقی مثل ادلب و حلب و موصل است، دست پیدا کند.
به نظر می‌آید در مجموع آمریکایی‌ها هستند که هم اکنون در سوریه به خواسته شان رسیدند چون روس‌ها و ترک‌ها را در مقابل یکدیگر قراردادند و توافق روسیه، ترکیه وایران به شکست انجامیده است. هرچندممکن است آن‌ها بیشتر علاقه مند باشند تا ایران را هم در برابر ترکیه قرار دهند.
اردوغان: هیچ مشکلی با ایران و روسیه در سوریه نداریم
«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه گفت که برای دیدار با «ولادیمیر پوتین» همتای روسی خود و گفت‌وگو درباره ادلب به مسکو سفر می‌کند. به گزارش فارس به نقل از خبرگزاری «آناتولی»، اردوغان با اشاره به سفر خود به مسکو در روز پنجشنبه، ابراز امیدواری کرد که در گفت‌وگو با پوتین به توافقی برای آتش‌بس و توقف عملیات ارتش سوریه در ادلب برسند. وی طی سخنرانی در جمع نمایندگان پارلمانی حزب عدالت و توسعه در آنکارا، توضیح داد: «ما به دنبال فعال کردن تمام کانال‌های دیپلماتیک درخصوص تلاش‌های میدانی خود هستیم تا روند خون‌ریزی‌ها [در سوریه] را متوقف کنیم».رئیس‌جمهور ترکیه با تکرار ادعاهای بی‌اساس علیه ارتش سوریه، مدعی شد: «ارتش ترکیه با کسانی که نیروهای ما را در سوریه هدف قرار دادند، مقابله می‌کند. اجازه نمی‌دهیم کسانی که می‌خواهند کشور ما را با سازمان‌های تروریستی و توطئه‌های اقتصادی محاصره کنند، به اهدافشان برسند».اردوغان در ادامه ادعاهای خود، گفت که بعد از حملات بامدادی به نیروهای سوریه مستقر در فرودگاه نظامی «النیرب» واقع در حومه شهر حلب، این پایگاه هوایی کاملا غیرقابل استفاده شده است.وی اضافه کرد: «به ازای هر کشته از ما، ده‌ها نیروی رژیم سوریه را از پای درآوردیم، هواپیماهای آنها را زدیم و تانک‌هایشان را نابود کردیم... آنها را مجبور به پرداخت بهای سنگینی می‌کنیم».رئیس‌جمهور ترکیه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به موضوع اجازه دادن به مهاجران برای عبور از مرزهای ترکیه و رفتن به اروپا اشاره کرده و گفت: «دیگر گذرگاه‌های مرزی را به روی پناهجویانی که بخواهند به اروپا بروند، نمی‌بندیم. این تصمیمی است که گرفته شده».به نوشته روزنامه «دیلی صاباح»، اردوغان در این باره اظهار داشت: «زمانی که مرزها را به سمت اروپا به روی مهاجران گشودیم، با ما تماس گرفتند که گذرگاه‌ها را ببندیم. کار از کار گذشته است... حالا نوبت شماست که این بارها را تحمل کنید».وی به کشورهای منطقه در خصوص تجاوز نظامی جدید ترکیه در سوریه نیز گفت: «مجدداً به روسیه و ایران می‌گویم، مشکلی با شما در سوریه نداریم».
اردوغان که گویی فراموش کرده مستشاران روسی و ایرانی به درخواست رسمی دولت قانونی سوریه در این کشور حضور دارند و این نظامیان ترکیه هستند که با تجاوزگری وارد خاک این کشور شده‌اند، اضافه کرد: «هیچ کسی از روسیه، آمریکا، ایران یا فرانسه نمی‌پرسد که چرا در سوریه هستند. اما وقتی نوبت ترکیه می‌شود، سوال‌ها شروع می‌شود».رئیس‌جمهور ترکیه ادامه داد: «ترکیه تا کنون نه روسیه و نه ایران را هدف قرار نداده و هیچوقت این کار را نخواهد کرد. [عملیات سپر بهار] فقط عناصر رژیمی که خون سربازان ما را ریخته، نابود می‌کند».