سخت‌ترین دوران اقتصادی تاریخ معاصر

 
 
 
 


 
وضعيت نفت طوري است که از سقوط قيمت نفت ناخرسند نيستم. کاهش قيمت نفت به ايران آسيب مي‌زند ولي به ساير صادرکنندگان نفت بيشتر آسيب وارد مي‌کند. ايران الان اصلاصادرکننده قابل اعتنايي نيست، چون بيشتر فرآورده و محصول پتروشيمي صادر مي‌کنيم نه نفت خام. کاهش 20 دلاري قيمت نفت به ايران روزي 10 الي 12 ميليون دلار آسيب مي‌زند ولي عربستان روزي 200 الي 250 ميليون دلار آسيب مي‌بيند، يعني 20 برابر ايران. عراق هم 8 الي 10 برابر ايران آسيب مي‌بيند. قطعا کاهش قيمت نفت فشار به ما را تشديد مي‌کند اما فشار به عربستان، روسيه و عراق به مراتب بيشتر از ما است. کرونا 2 الي 3 درصد توليد ناخالص داخلي ايران را از بين مي‌برد. معتقدم اقتصاد ايران بر اثر کرونا 20 الي 30 ميليارد دلار آسيب مي‌بيند. آسيب کرونا به بخش خدمات ايران بسيار جدي است. سهم خرده‌فروشي و حمل و نقل و رستوران‌داري در GDP کشور بالاست و حدود يک چهارم اقتصاد ايران را تشکيل مي‌دهد که در اثر کرونا آسيب جدي ديده‌اند. شاغلان در بخش خدمات، گردشگري، خرده‌فروشي، حمل و نقل و رستوران‌ها از فرودست‌ترين اقشار اجتماعي هستند که به دليل کرونا در معرض بيکاري قرار دارند. کرونا هر چقدر از لحاظ مبتلا کردن، دموکراتيک عمل کرد و همه اقشار جامعه (فقير و ثروتمند) را مبتلا کرد اما از نظر پيامدهاي اقتصادي به شدت طبقاتي و عليه فقيرترين اقشار جامعه عمل کرده است. شدت و ژرفاي بحران کرونا از نظر اقتصادي بر روي طبقات فرودست و طبقه کارگر به خصوص کارگران خويش‌فرما و کارگران غيرمتشکل شهري است و اين قشر، بيشترين آسيب را ديده‌اند. فشار بر روي اين اقشار به قدري زياد است که براي درک ابعادش نياز به پژوهش‌هاي جدي دانشگاهي است و در حال حاضر نمي‌توان برآورد دقيقي از خسارت وارده به اين اقشار داشت. بايد ببينيم وضعيت کنوني تا چه زماني ادامه پيدا مي‌کند؟ اگر تا نيمه ارديبهشت فروکش نکند تبعات اقتصادي بسيار بدي خواهد داشت. بهار، فصل سنتي تورم در اقتصاد ايران است. صادرات نفت کشور هم به پايين‌ترين ميزان در تاريخ معاصر رسيده است. صادرات غيرنفتي مثل صادرات لبنيات و مواد غذايي بسيار کم شده و در مجموع صادرات غيرنفتي ايران 20 درصد کاهش يافته است. هشدار مي‌دهم که سخت‌ترين دوران اقتصادي تاريخ معاصر را در چند ماه آينده خواهيم داشت و حکومت بايد سريعا به فکر اقدامي جدي باشد. اما رفتار دولت نشان دهنده عدم انسجام است.