ایران و ریشه‌های عدم ثبات سیاسی در عراق

اتفاقات اخيري که محل وقوع آن عراق بوده است در مناسبات ايران و عراق تاثير مستقيم گذاشته و به نظر مي‌رسد در ايران در قبال نخست وزير جديد عراق موضع واحدي اتخاذ نشده است. برخي از انتخاب ايشان استقبال کردند و برخي نيز تبليغات منفي عليه الکاظمي انجام دادند اما در عراق به نظر مي‌رسد براي انتخاب ايشان يک اجماع شکل گرفته است و اين انتخاب به نحوي اين پيام را منتقل مي‌کند که عراق قصد دارد خود را از منازعات ميان ايران و آمريکا کنار بکشد. در همين راستا به نظر مي‌رسد با اين اجماع عراقي‌ها به دنبال اين هستند که از ناامني‌هاي اخير فاصله گرفته و از رشد دوباره گروه‌هاي افراطي در کشورشان جلوگيري کنند. با توجه به ناکامي‌هاي متعدد عراقي‌ها در گذشته در راستاي ايجاد امنيت در کشور و مستقر شدن يک دولت توانمند بايد منتظر ماند و مشاهده کرد که آيا الکاظمي مي‌تواند در وهله اول روابطي متعادل با سه طرف مورد چالش يعني ايران، آمريکا و کشورهاي حاشيه خليج فارس ايجاد کند يا باز هم همچون نخست وزيرهاي گذشته در اين عرصه ناکام خواهد بود و از چرخه قدرت کنار مي‌رود. ايجاد تعادل و اتحاد در داخل کشور عراق خود به تنهايي امري بسيار دشوار است و اين امر ريشه در تعداد زياد احزاب و قبيله‌هاي حاکم در اين کشور دارد و همواره نيز عراق از اين ناحيه ضربه خورده است. در اين ميان مساله‌اي که حائز اهميت است اين است که الکاظمي کابينه خود را با چه ترکيبي شکل مي‌دهد. گروه‌هاي خانوادگي و قبيله‌اي همواره در شکل‌گيري دولت عراق نقش مهمي داشته‌اند و همواره ميان انبوه اين گروه‌ها رقابت وجود داشته است. شيعيان، اهل تسنن و کردها نيز همواره در عرصه قدرت و چينش سياسي نيز با يکديگر رقابت تنگاتنگي داشته‌اند و هر کدام نيز به دنبال تصاحب قدرت به ميزان بيشتري بوده‌اند و اين امر پس از سقوط صدام بارها مشاهده شده است که اگر گروهي حائز حداکثر قدرت مي‌شد تنش‌هايي در آن ميان به وقوع مي‌آمد و اين تمرکز قدرت و انسجام را از بين مي‌برد. در همين راستا به علت اينکه نگاه قومي و قبيله‌اي و مذهبي همواره بر مسائل سياسي در اين کشور چيره بوده است بعيد به نظر مي‌رسد که اين کشور در آينده نيز بتواند ثبات سياسي را تجربه کند و مشکلات خود را با کشورهاي همسايه حل کند و روابطي به دور از حاشيه با ايران داشته باشد. زماني اين مساله در عراق حل خواهد شد که يک دولت مبتني بر دموکراسي واقعي به روي کار آيد و مسائل سنتي و طايفه‌اي در اين کشور به فراموشي سپرده شود. تا زماني که بر روي اين تکثر در عراق تاکيد مي‌شود اين کشور روي خوش آرامش را نخواهد ديد و قطعا اين امر بر روابط اين کشور با ايران نيز تاثير منفي خواهد گذاشت