«بورس املاک» راه‌اندازی می‌شود

خصوصي‌سازي و واگذاري يا تامين کسري بودجه دولت؟ پس از اوج‌گيري بورس و برنامه‌ريزي دولت براي عرضه سهام شرکت‌هاي بزرگ دولتي در بازار سرمايه، بسياري از کارشناسان و شهروندان چنين پرسشي را مطرح مي‌کنند. مسئولان دولت و به‌ويژه وزير امور اقتصادي و دارايي و رئيس سازمان خصوصي‌سازي با قاطعيت از اين روش واگذاري‌ها به‌عنوان خصوصي‌سازي واقعي و واگذاري بنگاه‌هاي اقتصادي ياد مي‌کنند. اين در حالي است که بسياري از کارشناسان با اشاره به انتقال توامان مالکيت و مديريت اين شرکت‌ها، معتقدند که دولت علاوه بر اينکه سهام بيشتري از اين شرکت‌ها را در اختيار دارد، از حيطه مديريت بنگاه‌ها هم دست برنداشته که اين امر مغاير با خصوصي‌سازي واقعي به حساب مي‌آيد. از اين رو، بيشتر کارشناسان از اين روش به‌عنوان واگذاري بنگاه‌ها و دستگاه‌هاي دولتي ياد نمي‌کنند و اعتقاد دارند که دولت تدبير و اميد در آخرين سال فعاليت خود قصد دارد بدين روش کسري بودجه خود را جبران کند. چراکه به دليل تحريم‌ها فروش نفت ايران به حداقل خود رسيده و دولت هم در سال 99 بدون درنظرگرفتن درآمدهاي نفتي بودجه جاري کشور را لحاظ کرده است. از ديگر سو، شيوع ويروس کرونا به عاملي ديگر تبديل شده تا قيمت طلاي سياه در پايين‌ترين ارقام تاريخي خود قرار بگيرد. همچنين به دليل رکود کرونايي که در اقتصاد کشور حاکم شده، مشمولان مالياتي دچار مشکلات عديده‌اي شده‌اند و دولت اين ابزار را براي درآمدزايي از دست داده است. از اين رو، حتي آن گروه از کارشناسان که فروش سهام شرکت‌هاي دولتي در قالب صندوق‌هاي ETF را به فال نيک مي‌گيرند، همچنان به‌عنوان آن انتقاد دارند. يعني هر دو گروه موافق و مخالف واگذاري‌‌ها در قالب صندوق‌ها بر سر اينکه سازوکار اين شباهتي به خصوصي‌سازي واقعي ندارد متفق‌القول هستند. به‌ويژه آنکه هنوز به‌طور دقيق مشخص نيست که آيا دولت در آينده، خود مي‌تواند خريدار اين سهام باشد يا خير؟ وزير امور اقتصادي و دارايي روز گذشته براي پاسخ به بعضي از پرسش‌هاي فعالان بخش خصوصي، نشستي را با آنها برگزار کرد. فرهاد دژپسند در اين جلسه گفت: در حال حاضر مجموع دارايي‌هاي دولت نزديک به 7000 هزار ميليارد تومان است و برآورد اوليه ما اين است که مي‌توانيم 20 درصد آن يعني 1400 هزار ميليارد تومان آن را واگذار کنيم. به گفته او، قانون‌گذار به دولت اجازه داده تا امسال 65 هزار ميليارد تومان درآمد از محل واگذاري‌ها به دست آورد. دژپسند همچنين تاکيد کرد: چنانچه در اجازه مقام معظم رهبري هم ذکر شده و همچنين قانون گذار گفته است، با واگذاري سهام شرکت‌هاي دولتي از طريق صندوق‌هاي قابل معامله بورسي (ETF) براي دوره ميان‌مدت مديريت اين صندوق‌ها در اختيار دولت خواهد بود. عليرضا صالح، رئيس کل سازمان خصوصي‌سازي، نيز در حاشيه اين نشست در جمع خبرنگاران گفت: اموال مازاد دولت که قابل واگذاري است، بيش از 100 هزار ميليارد تومان ارزش دارد و واحدهاي صندوق قابل معامله بورسي با 20 درصد تخفيف به مردم عرضه مي‌شود.
قطار بدون توقف بورس
بازار سرمايه ايران بدون توجه به حواشي موجود و تحليل‌هاي گاه و بي‌گاهي که از سقوط حتمي شاخص آن ارائه مي‌شود، به مسير خود ادامه مي‌دهد و به نظر مي‌رسد تا پايان هفته جاري از قله يک ميليون واحد هم عبور کند. بورس ايران که روز شنبه با رشد 39 هزار و 304 واحدي، رکورد رشد روزانه 10 سال گذشته را پشت‌سر گذاشته بود، ديروز بار ديگر اين رکورد را شکست و با رشد 39 هزار و 573 واحدي، باعث شد تا 14 ارديبهشت 99 به‌عنوان يکشنبه طلايي بورس نامگذاري شود. در اين روز شاخص کل بورس به روي کانال 956 هزار و 979 واحد ايستاد تا شمارش معکوس براي ميليوني‌شدن اين شاخص آغاز شود. در دو روز اخير تقريبا تمام نمادهاي بورسي سبزرنگ‌ شدند و سرمايه‌داران شاهد افزايش سود خود بودند. به نظر مي‌رسد که بازار سرمايه در نقطه عطف تاريخي خود قرار گرفته است؛ چنان‌که اين بازار هيچ‌گاه چنين ضريب نفوذي در ميان عامه مردم نداشته و آن‌طور که آمار نشان مي‌دهد، روزانه 100 هزار کد بورسي جديد صادر مي‌شود. با اينکه در برخي خبرها از حباب بورس سخن به ميان مي‌آيد، اما نگاه‌هاي کارشناسي رشد حبابي را رد مي‌کند. با اين حال از دولت انتظار مي‌رود با تقويت عرضه‌ها، يک تعادلي بين نقدينگي و سهام موجود در بورس به وجود آورد. در ديگرسو، به‌روزکردن نرم‌افزارها و زيرساخت‌ها اقدامي ضروري به حساب مي‌آيد تا مشکلات هسته معاملات هم هرچه زودتر برطرف شود. در اين بين، توقف طولاني‌مدت بعضي از نمادها مشکل ديگري است که صداي اعتراض بسياري از سهامداران را درآورده است. درنهايت نيز انحصارشکني کارگزاري‌ها و دادن مجوز به راه‌اندازي کارگزاري‌هاي جديد مي‌تواند رقابت در اين بخش را هم افزايش دهد که وزير امور اقتصادي و دارايي شنبه‌شب با حضور در گفت‌وگوي ويژه خبري شبکه دو وعده رفع تمامي اين مشکلات را داد.
املاک دولتي به بورس رسيد


پس از تجربه‌اي که دولت در راه‌اندازي بورس‌هاي کالا و انرژي داشت، حالا نوبت به گشايش بورس املاک و مسکن رسيده است. چنان‌که در راستاي اجراي اصل 44 قانون اساسي و واگذاري‌هاي دولتي، مسئولان کشور باز هم به اين بازار روي آورده‌اند تا از اين طريق قانون را به اجرا بگذارند. اين خبر ديگري است که روز گذشته دژپسند به آن اشاره کرد و هنوز جزئيات آن منتشر نشده است. به هر ترتيب بورس مي‌تواند بازار مناسبي براي اجراي چنين سياست‌هايي باشد، اما موفقيت آن منوط به داشتن مشترياني داراي اهليت و بخش خصوصي واقعي کشور است. تجربه بورس انرژي نشان مي‌دهد که بعضي از عرضه‌ها موفقيت‌آميز بوده و تعدادي هم با شکست مواجه شده‌اند. حال انتظار مي‌رود که دولت با مطالعه دقيق‌تري بورس املاک و مسکن را پيش ببرد تا در اين زمينه واگذاري‌ها شکل واقعي‌تر و موفق‌تري به خود بگيرند.