آقای قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب! به عمل کار برآید

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: چند روزی است که از شب نشینی پایتخت نشینان در پارک‌ها و بوستان‌ها می‌گذرد و همچنان نگرانی‌هایی در رابطه با زلزله وجود دارد. هنوز هم به گفته مسئولان شهر تهران در آماده باش کامل به سر می‌برد چرا که هر لحظه امکان بروز زلزله ای بیشتر از 6 ریشتر وجود دارد. حالا دیگر نگرانی‌های دیگری مثل کرونا رنگ باخته اند و جای آن را نگرانی بزرگتری به نام زلزله گرفته است. از سال 96 که لرزش‌های کوچکی در تهران رخ داد نگرانی از بروز یک زلزله بزرگتر این تفکر را به وجود آورد که کلان شهر تهران تا چه اندازه برای زلزله آمده است؟ از طرف دیگر باید دید تا چه اندازه مسئولین در شرکت گاز، شرکت آب و فاضلاب و سایر نهاد‌ها آمادگی لازم جهت مقابله با حوادث پس از زلزله را دارند؟
> اتفاق‌هایی که پس از زلزله ممکن است رخ دهد
پر واضح است که زلزله فقط به تکان‌های زمین خلاصه نمی‌شود و می‌تواند عامل حوادث ثانویه دیگری مانند آتش سوزی‌های گسترده باشد.
در سال ۱۹۲۳ زلزله شدید توکیو پایتخت ژاپن را لرزاند در پی


این زلزله با توجه به چوبی بودن بافت اکثر ابنیه و وجود وسایل گرمایشی
و پخت و پز ابتدایی، آتش سوزی در برخی از واحدهای تخریب شده رخ داد و به سرعت آتش حجم وسیعی از شهر را فرا گرفت تا آنجا که بخش اعظم پایتخت در آتش سوخت و شمار کشته شدگان و مجروحان ناشی از آتش سوزی از تعداد کشته شدگان و مجروحان ناشی از زلزله بیشتر بود. مشکل عمده ضعف در مهار آتش و عدم دسترسی به منابع آب برای اطفای حریق بود. اما تهران برای آتش سوزی زلزله احتمالی برنامه ای دارد؟
از سوی دیگر خیلی‌ از کارشناسان بر این باورند که اگر در شهر تهران زلزله ای به بزرگی 7 ریشتر رخ دهد سیل راه خواهد افتاد و این موضوع دقیقا به دلیل مبلمان شهری پایتخت است. این در حالی است که در زلزله‌هایی که طی سال‌های گذشته در شهرستان‌هایی مثل سر پل ذهاب رخ داد، قطع شدن آب بزرگ‌ترین مشکل زلزله زدگان به شمار می‌آمد. مبلمان شهری تهران به خاطر شیبی که از شمال به جنوب آن وجود دارد سبب شده تا امکان بروز سیل پس از زلزله به گفته خیلی از کارشناسان حتمی‌به نظر بیاید و وضعیت لوله کشی‌های آب تهران نیز نشان میدهد که این موضوع محال و دور از ذهن نیست. این در حالی است که بارها و بارها در روزهای معمولی شاهد هستیم که لوله‌های آب قسمت‌های مختلف پایتخت شکسته می‌شود و در ادامه آن آب در منطقه ای سرازیر می‌شود، با این اوصاف سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا زیر ساخت‌های لازم آب و فاضلاب برای مقابله با زلزله در کلانشهر تهران فراهم است؟
> باید زلزله رخ بدهد تا ببینیم آمادگی داریم یا نداریم!
شهریور ماه سال گذشته روزنامه آفتاب یزد گزارشی تحت عنوان «دو سال از زلزله تهران گذشت؛ چقدر آماده شده ایم؟» منتشر کرده بود؛ دراین گزارش به بررسی آمادگی پایتخت در برابر زلزله از جهات مختلف پرداخته بودیم. خلیلی روابط عمومی‌شرکت آب و فاضلاب کشور در این گزارش در خصوص آمادگی شرکت آب و فاضلاب تهران در برابر زلزله گفته بود:« موضوع آمادگی شرکت آب و فاضلاب تهران در برابر زلزله نیازمند یک گپ و گفت طولانی است و من نمی‌توانم به طور مختصر برای شما توضیح بدهم. البته شرکت پدافند ما باید درباره این موضوع توضیح بدهد و بگوید که تا کنون برای مقاوم سازی تجهیزات چه اقداماتی انجام داده است.» او در رابطه با تمهیداتی که برای شهر تهران اندیشیده شده گفت:«برای کلانشهر تهران تمهیدات بیشتری نسبت به شهر‌های دیگر اندیشیده شده است. اقدامات فراوانی در خصوص ایمن سازی تجهیزات صورت گرفته، حتی برای بعد از بحران زلزله نیز تمهیداتی اندیشیده شده اما من نمی‌توانم الان آن‌ها را توضیح بدهم.» او در ادامه تصریح کرد:«زلزله‌ای که سال 96 برای شهر تهران رخ داد هیچ ربطی به توان عملیاتی موسسات و شرکت‌ها نداشت، مردم از ترس در خیابان‌ها تجمع کردند و مانع از فعالیت نیروهای امدادی شدند این ربطی به توان نیروهای عملیاتی موسسات وشرکت‌ها ندارد. در همان زمان هیچ‌یک از سازه‌های ما آسیب ندید و آب مردم هم قطع نشد.آمادگی شرکت‌ها زمانی محک
می‌خورد که زلزله رخ دهد و با آن مقابله صورت بگیرد. مثل اتفاقی که
در زلزله کرمانشاه رخ داد و در آن دستگاه‌های خدمات رسان که خدمات زیر بنایی را ارائه می‌کردند توانستند بر خلاف زلزله‌های قبلی در کوتاه ترین
زمان ممکن که امکان پذیر بود خدمات را برقرار کنند. حالا این خدمات در برخی از موارد پایدار بود و در برخی از موارد موقت بود. آن جاست که میتوان فهمید یک مجموعه توان و آمادگی لازم برای ارائه خدمات را دارد یا ندارد. به هر حال طبق ارزیابی‌های ما، تیم‌های عملیاتی در حال حاضر نسبت به سال‌های گذشته با برنامه‌تر و منسجم‌تر و مجهزتر در حوادث ورود می‌کنند و برای اینکه خدمات آب و فاضلاب را ارائه دهند به سرعت عمل می‌کنند و بر اساس مقدوراتی که وجود دارد سعی می‌کنند در کوتاه ترین زمان خدمات ارائه کنند. در زلزله کرمانشاه برخی از شهر‌ها طی 2روز خدمات آب را دریافت کردند و شهر‌هایی که با آسیب‌های بیشتری مواجه بودند طی یک هفته حداکثر توانستند این خدمات را دریافت کنند.در زلزله تهران اما هیچ یک از سازه‌ها آسیب ندیدند و نه آب و نه برق و نه حتی گاز قطع نشد.تنها مشکل اینجا بود که مردم آمادگی کافی را نداشتند.»
پر واضح است که این مدیر روابط عمومی‌از پاسخ‌دادن به سوالات طفره رفته بود و وقتی خبرنگار از او پرسید به نظر شما آیا زیر ساخت‌های شرکت آب و فاضلاب شهر تهران برای مقابله با زلزله مهیا است؟ گفت:«این موضوع نیاز به گفت‌‌و‌گوی طولانی دارد. ما خیلی از اقداماتی که نیاز است را انجام دادیم. مضاف بر اینکه من صلاحیت این را ندارم که بگویم تجهیزات اقداماتی که تا کنون انجام شده است کافی است یا خیر. همه چیز نسبی است و اصلا نمی‌توان این طور به ماجرا نگاه کرد که بگوییم صد در صد آمادگی داریم یا نداریم! چون شاید برای یک زلزله 8 ریشتری خود ژاپنی‌ها هم آمادگی کافی را نداشته باشند و خیلی آسیب‌ها را متحمل شوند. ما نیز تا کنون یک سری اقدامات انجام داده‌ایم و باید آن‌ها محک بخورد تا متوجه شویم به چه صورت است. این طور نیست که بگوئیم می‌توانیم با هر نوع زلزله‌ای مقابله کنیم یا نکنیم! من هم نمی‌توانم رسما جواب بدهم که آیا تاسیسات آب و فاضلاب تهران آمادگی مواجهه با زلزله را دارد یا ندارد.»
در این بین فراموش نکنیم که زلزله سال 96 در تهران رخ نداد و منشا زلزله در اطراف شهر تهران بود و این کلانشهر تنها پس لرزه‌هایی از زلزله را متحمل شده بود که همان‌ها هم نشان از این داشت که شهر تهران آمادگی لازم برای زلزله را ندارد.
> آیا آب و فاضلاب تهران توان ایستادگی در برابر زلزله را دارد؟
برای پیگیری مجدد این موضوع روز گذشته باز هم با روابط عمومی‌شرکت آب و فاضلاب تهران تماس گرفتیم که در پی آن توضیحاتی در خصوص اقدامات شرکت آب و فاضلاب ارائه شد که بدین شرح است:« به دنبال وقوع زمین‌لرزه در استان تهران به مرکزیت دماوند و دستور مدیرعامل آبفای استان تهران تمامی‌نیروهای امدادی و عملیاتی آبفای استان تهران به حالت آماده‌باش درآمده‌اند. به گفته رحمت‌الله محمدی مدیرعامل آبفای شرق استان تهران، وضعیت تامین آب در شرایط پایدار قرار دارد و برای رخدادهای احتمالی، تانکرهای آب‌رسانی و نیروهای امدادی در منطقه دماوند و نواحی اطراف آن از دیشب مستقر شده‌اند. هم‌چنین بنا به اعلام محمدرضا بختیاری مدیرعامل آبفای استان تهران، آماده‌باش نیروها دست‌کم تا ۷۲ ساعت آینده ادامه دارد.»
همچنین قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اشاره به تصویب درآمد قانونی از سوی شورای اسلامی‌شهر تهران در مهرماه ۹۸ برای ساخت مخازن آب‌رسانی اضطراری شهر تهران گفت:« طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده تا پایان امسال ۱۰۲ مخزن آب‌رسانی اضطراری در پایتخت در مدار بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.»
محمدرضا احمدنسب افزود: «بر اساس اجرای طرح آب‌رسانی اضطراری شهر تهران تا افق طرح ۱۴۰۳ متعهد هستیم در ۳۷۴ نقطه از شهر تهران این مخازن ساخته شود. سال گذشته در هر یک از شرکت‌های شش‌گانه آب و فاضلاب شهر تهران، پنج نقطه برای مخازن آب‌رسانی
اضطراری جانمایی شد و ساخت آن بر اساس بودجه سنواتی در دستور کار
قرار گرفت و در حال حاضر این پروژه‌ها در هر یک از مناطق در حال اجراست.» احمدنسب ضمن اشاره به آنکه در حال حاضر تمامی‌بخش‌های فنی شرکت آب و فاضلاب استان تهران با هم‌افزایی بالا در حال اجرای این پروژه و رفع چالش‌های آن هستند، افزود:« ۷۲ مخزن آب‌رسانی اضطراری دیگر نیز در نقاط مختلف شهر تهران تا پایان سال ساخته خواهد شد. از دیگر اقدامات مهم آبفای استان تهران تجهیز مخازن بتنی ذخیره آب شرب به دریچه قطع و وصل خودکار است که تاکنون روی دو مخزن مسگرآباد و شماره ۱۰ این تجهیزات نصب شده است و تا پایان سال روی ۳۰ مخزن دیگر نیز نصب خواهد شد. نصب این تجهیزات روی مخازن بتنی این امکان فراهم را می‌سازد تا هنگام وقوع زلزله جریان آب به صورت خودکار قطع شود. با در مدار بهره‌برداری قرارگرفتن ۳۷۴ مخزن آب‌رسانی اضطراری، تجهیز ۱۲۰ مخزن توزیع آب بتنی و ۱۵۰ حلقه چاه آب شرب، در مجموع حدود ۶۵۰ پایگاه مخازن آب‌رسانی برای شرایط اضطراری در استان تهران با نگاه توزیع عادلانه در افق طرح خواهیم داشت.» وی با اشاره به این‌که ۵۰ درصد تاسیسات آب شهر تهران از ابتدا در برابر زلزله مقاوم هستند، افزود:« ۲۵ درصد دیگر تاسیسات مقاوم شده‌اند و ۲۵ درصد دیگر نیز در دست مقاوم‌سازی است. از ابتدای سال ۹۳ تاکنون روی تمامی‌مطالعات آبفای استان تهران تحلیل لرزه‌ای انجام شده است و تمامی‌سازه‌ها و تاسیسات این شرکت مطابق استاندارد و مقاوم در برابر زلزله ساخته شده است.»
> به عمل کار برآید
محمدرضا بختیاری مدیرعامل وقت آبفای استان تهران آبان ماه سال 97 گفته بود:« اگر ۳۷۴مخزن آب اضطراری در تهران ساخته نشود،
بعد از زلزله تهرانی‌ها تا ۶روز آب نخواهند داشت.» و حالا با گذشت نزدیک
به 2 سال از گفته‌های او، قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران همه چیز را در دست اقدام می‌داند و به آینده موکول می‌کند! این یعنی اگر همین حالا زلزله ای در تهران رخ دهد هیچ یک از زیر ساخت‌های مناسب برای آن فراهم نیست و دست کم مردم باید 6 روز بی آبی را تحمل کنند! سوال اینجاست که در طول این سال‌ها مسئولان در شرکت آب و فاضلاب چه می‌کردند که هنوز هیچ زیر ساختی آماده نیست؟ از طرف دیگر بار‌ها و بار‌ها در سطح شهر شاهد بودیم که لوله‌های آب قسمت‌های مختلف پایتخت پوسیده و شکسته شده است و در ادامه آن آب در منطقه ای سرازیر شده؛ بنابراین وضعیت لوله کشی‌های آب تهران نیز نشان میدهد که مخاطرات پس از زلزله مثل سیل که کارشناسان بر آن تاکید دارند محال و دور از ذهن نیست. سالهاست که هر مدیری بر مسند ریاست شرکت آب و فاضلاب تکیه کرده از اقداماتی که قرار است انجام دهد گفته، در حالی که امروز میبینیم هیچ یک از آن اقدامات در نهایت عملی نشده است. اینجاست که باید گفت:« آقای قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب، به عمل کار برآید!»