آژانس بازیچه سیاست شده

قطعنامه تروئيکاي اروپا عليه ايران، به‌رغم مخالفت جدي چين و روسيه در نشست فصلي شوراي حکام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي روز جمعه 03 خرداد به تصويب رسيد. در اين قطعنامه سه کشور اروپايي انگليس، آلمان و فرانسه با حمايت آمريکا خواسته‌اند ايران به ممانعت از دسترسي بازرسان آژانس به 2 سايت هسته‌اي کشور پايان دهد و با آنها به طور کامل همکاري کند. مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز درآخرين گزارش خود به شوراي حکام درباره ايران، به تبيين آخرين فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران پرداخت. گروسي به علاوه در اظهارات خود خطاب به شوراي حکام به جلوگيري ايران از بازرسي آژانس از دو محل خاص اشاره کرد. اين رويدادها در چه فضايي رخ مي‌دهد و چه نتايج احتمالي در پي خواهد داشت؟ اين نوشتار پاسخ‌هايي کوتاه در اين باره دربردارد: 1-ايران و آژانس مناسباتي طولاني و بي‌وقفه داشته‌اند، ايران با فراز و فرودهايي مناسباتش را با آژانس حتي در بحراني‌ترين شرايط پرونده هسته‌اي، حفظ کرده است. ايران به اين نکته آگاه است که تداوم نظارت آژانس بر فعاليت‌هايش نشانگر صلح‌آميز بودن آن است و توقف همکاري با آن مي‌تواند به قصد ايران براي انحراف فعاليت‌ها به سوي اهداف غير‌صلح‌آميز تعبير شود و به ديگران فرصت دهد عليه ايران فضاسازي کنند. ايران، به علاوه حتي در شرايطي که آمريکا از برجام خارج شده و با اعمال تحريم‌هاي گسترده فشار فراواني به تهران وارد کرده و موجب واکنش آن شده است، همچنان به اجراي پروتکل الحاقي -که از تعهدات مندرج در برجام است- ادامه مي‌دهد. 2-اينکه ايران و آژانس در مناسبات خود اختلافاتي داشته باشند، موضوع حادي نيست. گستردگي فعاليت‌هاي ايران، پيوستاري از مسائل فني را با جزئيات پرشمار به همراه دارد که تنها با مذاکره قابل حل و فصل است. 3-آمريکا پس از خروج از برجام نه تنها تحريم‌هايي بي‌سابقه عليه ايران اعمال کرده، بلکه تلاش مي‌کند ديگران را نيز با خود همراه کند. 4-برجام دستاورد مهمي براي اتحاديه اروپا بود. اما مشکلات دروني اين اتحاديه مانند خروج بريتانيا از آن و اوج‌گيري تمايلات راست افراطي به شکل ملموسي بر توان ديپلماتيک اروپا تاثير گذاشته است. با اين وجود اروپايي‌ها همچنان براي حفظ برجام تلاش مي‌کنند. واقعيتي که به ويژه خودداري آنها از ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت در چارچوب حل و فصل اختلافات مندرج در برجام، نمايانگر آن است؛ هرچند اعتراض ايران به انفعال اروپا دربرابر فشارهاي تحريمي آمريکا، قابل‌درک است. سه کشور اروپايي انگليس، آلمان و فرانسه قطعنامه‌اي عليه ايران درشوراي حکام به تصويب رسانده‌اند و از ايران خواسته‌اند با آژانس همکاري کند. مي‌توان حدس زد اروپايي‌ها در مذاکرات خود با ايران، تصويب اين قطعنامه را تلاشي براي مهار فشار آمريکا و جلوگيري از تحقق هدف واشنگتن در ارجاع پرونده به شوراي امنيت جلوه دهند. ايران همواره با آژانس همکاري داشته است. اما اگر آژانس به سازماني براي طرح و پيگيري ادعاهاي رژيم صهيونيستي و تسهيل‌کننده فشارها بر تهران بدل شود، مي‌توان پيش‌بيني کرد مناسبات تهران و آژانس به طور جدي آسيب ببيند؛ موضوعي که با وجود پيامدهاي منفي براي ايران، نظارت جامعه بين‌المللي را بر فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران مشکل مي‌کند. رويدادي که مسئوليت آن با آمريکا، رژيم صهيونيستي و مديرکل آژانس است.