نشستی با دو چهره

علی بیگدلی
استاد روابط بین‌الملل

نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران و به ویژه موضوع تمدید یا پایان یافتن تحریم تسلیحاتی ایران که به نوعی با شکست اهداف آمریکا مواجه شد در واقع حکایت از این دارد که یک نشست با دو چهره را شاهد بودیم. در چهره نخست اختلافاتی که کشورهای چین و روسیه در سایر موضوعات با ایالات متحده داشته‌اند منجر شد تا در زمینه بحث ایران نیز آنها بیش از همیشه به مخالفت با آمریکا بپردازند...


موضع اتحادیه اروپا نیز با توجه به برخی اختلافاتی که میان این اتحادیه با ایالات متحده در سال‌های اخیر رقم خورده قابل ارزیابی است. چهره دوم این است که در واقع از قِبل این اختلافاتی که میان قدرت‌های جهانی به وجود آمده ایران سود برد و آمریکا به هدف خود از این جلسه دست نیافت. در واقع بسیار کم سابقه است که ایالات متحده در شورای امنیت در خاک خود و در مکانیزمی‌که خود پایه‌گذار اصلی آن بوده تا این حد در دستیابی به هدف ناکام بماند. با این حال ایران نیز باید بداند به دلیل اختلافاتی که میان طرفین رخ داده از این شرایط سود برده است. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که ممکن است شرایطی که در جلسه اخیر شاهد بودیم عمر چندانی نداشته باشد و بار دیگر آمریکا بتواند با بهره‌گیری از توان خود در مذاکره با سایر طرف‌ها آنها را همسو با اهداف خود کند. در این زمینه یکی از محتمل‌ترین اقداماتی که آمریکا می‌تواند در دستور کار قرار دهد مذاکره با سایرین است تا دست کم سلاح‌های پیشرفته و استراتژیک به ایران نفروشند. با توجه به اینکه بیشترین نیاز ایران در به روز‌سازی جنگنده‌های هوایی است و در واقع جنگنده‌هایی نظیر میگ 29 مورد اقبال خواهد بود در این زمینه احتمالا آمریکا تلاش‌هایی را خواهد کرد. البته اروپا به طور خودکار پیرو این ماجرا خواهد بود و سلاح پیشرفته‌ای به ایران نمی‌فروشد. در مورد روسیه نیز بحثی که وجود دارد این است که تجربه تاریخی روس‌ها نشان داده آنها مایل نیستند ایران به عنوان همسایه جنوبی روسیه به از حدی از قدرت فراتر رود به ویژه در شرایط کنونی روسیه مایل است خود تنها قدرت حاضر در سوریه باشد و افزایش توان ایران را مانعی برسر اهداف خود می‌داند.