نکاتی درباره سفر الکاظمی به تهران

غير از آنچه در ديدار نخست‌وزير عراق و رئيس‌جمهور کشورمان به عنوان تعارف گذشت و الکاظمي از اينکه اجازه نمي‌دهيم تهديدي از خاک عراق متوجه ايران شود، سخن گفت و ايران را از جمله کشورهايي دانست که در مبارزه با داعش در کنار کشورش ايستاد که فراموش‌نشدني است، بايد به پشت‌پرده اين تعارفات ديپلماتيک هم دقت کرد. الکاظمي تصميم دارد در درجه اول يک نوع تعادل بين سه کشور ايران و عربستان و آمريکا به‌وجود بياورد که کار مشکلي است. ايران و عربستان با هم مشکل ندارند و عربستان هم در فضاي عراق به دليل حمايتش از داعش خيلي مطلوب نيست ولي نقطه اصلي استراتژي الکاظمي جلب و جذب سرمايه براي عراقي است که دچار ويراني اقتصادي است تا يک نوع بازسازي در اقتصاد عراق به‌وجود بياورد. اما بازسازي، نيازمند سرمايه‌گذاري‌هاي سخاوتمندانه است که در سه ضلع ايران و عربستان و آمريکا، ايران توانايي اين بازسازي را ندارد. اگرچه روحاني خواستار رسيدن روابط اقتصادي ايران و عراق به 20ميليارد دلار است اما اين هم از آن دست تعارفاتي است که در نشست با اردوغان 30ميليارد دلار عنوان شد و امکان تحقق آن کمي سخت به نظر مي‌رسد. الکاظمي ملت عراق را خواهان روابطي ممتاز با ايران براساس اصل عدم دخالت در امور داخلي‌ يکديگر دانست. از طرفي ايران خواهان خروج نيروهاي آمريکا از عراق است که اين کار هم با توجه به امضاي قرارداد امنيتي توسط المالکي با جورج بوش در کاخ سفيد که خواستار حضور آمريکايي‌ها به عنوان مبارزه با داعش شد، به‌راحتي امکان‌پذير نيست. از طرفي سرمايه‌گذاري آمريکا در عراق جذابيت بيشتري براي عراق به نسبت سرمايه‌گذاري ايران در اين کشور دارد. موضوع ديگري که در مذاکرات پشت‌پرده دو مقام مطرح خواهد شد، سرنوشت مطالبات ايران از عراق است. حتي معاون ارزي بانک مرکزي از اينکه در مذاکرات قبلي به اين نتيجه رسيده‌اند عراق بخشي از مطالبات ايران را که به دلار و يورو است پرداخت کند، سخن گفت و شايد به همين دليل بازار ارز تا حدودي از تلاطم افتاد. اين درحالي است که بانکداري عراق از بيم تحريم آمريکا در حواله پول به ايران با مشکل مواجه است و مطالباتي که از فروش گاز و برق به عراق داريم، هنوز عملي نشده. موضوع بعدي مبادلات مرزي است که الان هفته‌اي دو روز با حجم محدودي از کالاهاي ايراني که وارد عراق مي‌شود، در جريان است و صادرکنندگان ايراني با مشکل دريافت پول مواجه هستند. مجموعه‌اي از اختلافات ايران و عراق وجود دارد و نبايد انتظار داشت در اين سفر همه حل شود. هدف نهايي الکاظمي اين است که حق حاکميت ملي در عراق را به اثبات برساند. الکاظمي به رياض و واشنگتن هم سفر مي‌کند و به نظر مي‌رسد سررشته همه قضايا در دو کشور عربستان و آمريکا تعيين مي‌شود. نکته ديگري که بايد مورد توجه قرار گيرد و در گوشه ذهن خود بپذيريم اينکه عراق بالاخره وارد دنياي عرب خواهد شد و آنها نسبت به واژه عرب حساسيت دارند.