روزنامه خراسان
1399/05/04
معمای موزه دورهمی، نبرد موزیکال برای مشروطه و شجاعیان پشت خط !
معمای موزه «دورهمی»
مهران مدیری سرانجام چه زمانی درباره 300 هدیه دریافتی برنامه‌اش شفاف‌سازی می‌کند؟
مصطفی قاسمیان - برنامه تلویزیونی «دورهمی» که همواره یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های سیماست، در هفته‌های اخیر با حواشی مربوط به مهمانانش درگیر بوده است. این برنامه با اجرای مهران مدیری فصل چهارم خود را می‌گذراند و در حالی که به نظر می‌رسد به پختگی رسیده، اما همچنان بعضی حواشی و ابهامات، برای آن مشکل‌سازاست.مسائلی که از سرنوشت نامشخص موزه«دورهمی» تا وعده های بی سرانجام برای ایجاد تغییرات در این برنامه را در برمی گیرد.
حراج موزه چه شد؟
ماجرای موزه «دورهمی» اتفاق بسیار عجیبی است. در فصل‌های یک، دو و سه این برنامه، مهران مدیری از مهمانانش هدایایی را برای قرار دادن در موزه «دورهمی» می‌گرفت. او بعدها وعده داد تا این هدایا که به مجموعه نفیسی تبدیل شده، در آیینی به حراج گذاشته شود و عواید حاصل از آن به زلزله‌زدگان کرمانشاه اختصاص یابد. 25 آبان 97 هم نخستین موعد برگزاری حراج اعلام شد. تا مدت‌ها خبری از این حراج نبود و بعد از وقوع سیل نوروز 98 نیز وعده مشابهی برای کمک به سیل‌زدگان داده شد. اگرچه بیشتر از 300 مهمان درسه فصل هدایایی را به این موزه اهدا کردند، اما همچنان سیاست تهیه‌کننده، مجری و شبکه نسیم درباره سرنوشت این هدایا سکوت مطلق بوده است؛ نه از برگزاری حراج خبری شده و نه مشخص است که آیا این هدایا در مکان مناسبی نگهداری می‌شوند یا خیر.
مهمانان پرحاشیه
هیاهوی مهمانان پرحاشیه «دورهمی» از پنج هفته پیش آغاز شد؛ وقتی مجید صالحی مجری برنامه اینترنتی «ام‌شو» و کارگردان فیلم در حال اکران آنلاین «زیر نظر» به عنوان مهمان این برنامه معرفی شد، اما در موعد مقرر، برنامه روی آنتن نرفت و توضیحی هم در این باره داده نشد. با این حال کاربران فضای مجازی و رسانه‌ها این اتفاق را به دلیل پخش برنامه گفت‌وگومحور «ام‌شو» با حضور هنرمندان در سرویس‌های وی‌اودی تعبیر کردند. یک هفته بعد همین اتفاق برای رویا میرعلمی دیگر مهمان «دورهمی» افتاد، با این تفاوت که برای حذف این برنامه از کنداکتور هیچ توجیهی مطرح نشد. میرعلمی همزمان در شبکه آی‌فیلم سریال «شمعدونی» را داشت و اساساً ازچهره‌های بی‌حاشیه بوده و هست. هفته گذشته نیز امیر آقایی مهمان «دورهمی» بود که این برنامه نیز روی آنتن نرفت. البته برخلاف موارد قبلی، حواشی امیر آقایی اعم از اظهارنظرهای خبرسازش در شبکه‌های اجتماعی و همچنین اختتامیه جشنواره فجر، از مواردی بود که به نظر می‌رسید دلیل حذف این برنامه از کنداکتور باشد. مورد آخر، گفت‌وگوی رامین رضاییان بود که با وجود حواشی فراوان این فوتبالیست در فضای مجازی، پخش شد.
در انتظار عمل به وعده تغییرات
با این که بیش از سه ماه از وعده مهران مدیری برای ایجاد تغییرات ساختاری در برنامه «دورهمی» می‌گذرد، اما این برنامه همچنان تغییراتی به خود ندیده و تنها بخش خواندن کامنت‌های بامزه درباره این برنامه، به آن اضافه شده است. این در حالی است که در فصول نخست «دورهمی»، بخش نمایشی قوت زیادی داشت و با حضور چهره‌هایی چون سیامک انصاری، محمد نادری، سحر ولدبیگی، سروش جمشیدی و مه‌لقا باقری این بخش هم جزو مهمی از برنامه بود. بعدها این بخش به تدریج از برنامه حذف شد و حالا «دورهمی» از یک برنامه ترکیبی، به یک برنامه صرفاً گفت‌وگومحور تبدیل شده است. مهمانان تکراری از طرفی و چهره‌های بسیاردیده‌شده تلویزیونی از طرف دیگر، به یکنواختی «دورهمی» دامن زده است.
مخالفت عجیب سازمان لیگ با درخواست استقلال
شجاعیان همچنان پشت خط!
داریوش شجاعیان، بازیکن استقلال که ابتدای فصل جاری رباط صلیبی پاره کرده بود پس از پشت سر گذاشتن دوران نقاهت، تمریناتش را با آبی‌ها شروع کرد و قرار بود دوباره به لیست استقلال اضافه شود و در ادامه مسابقات لیگ به میدان برود. استقلالی‌ها که در زمان مربیگری استراماچونی اسم شجاعیان را از لیست خارج کرده بودند که بتوانند بازیکن جدیدی به خدمت بگیرند، به درخواست فرهاد مجیدی از سازمان لیگ خواستند دوباره اسم این بازیکن را به لیست تیمشان اضافه کند اما سازمان لیگ با درخواست استقلالی‌ها مخالفت کرده و شجاعیان هم بلاتکلیف مانده است. اما از منظر کارشناسان حقوقی و قوانین فیفا مخالفت سازمان لیگ با بازگشت داریوش شجاعیان به فهرست استقلال غیرقانونی است. مطابق مقررات اضطراری فیفا که برای بازگشایی لیگ‌ها وضع شده، تیم‌ها می‌توانند نقل‌وانتقالات را ۴ هفته قبل از پایان لیگ آغاز کنند و فهرست خود را تغییر دهند. حتی اگر آن بازیکن از فهرست خط خورده باشد، درهای بازگشت به رویش مسدود نیست. فیفا از تعداد تعویض‌ها تا ملاحظات نقل‌وانتقالاتی نهایت انعطاف را برای حرکت مجدد چرخ‌های فوتبال به کار برده و دست فدراسیون‌های ملی را نیز برای تسهیلات بیشتر باز گذاشته است. مبنا و درخواست فیفا در پروتکلی که ۲ ماه پیش به همه کشورهای عضو فرستاد، نهایت تسهیلات برای جلوگیری از لغو بازی‌هاست. فیفا می‌گوید برای بازگشایی از هیچ تلاشی فروگذار نباشید. فدراسیون باید برخوردی انسانی‌تر با بازیکنان کرونایی داشته باشد چراکه آن‌ها برای رسیدن به شرایط مطلوب نیازمند زمان و رسیدگی بیشتری هستند. به همین خاطر فیفا به تیم‌ها در ۴ هفته آخر امکان جایگزینی داده اما این‌که چرا سازمان لیگ با بازگشت شجاعیان مخالفت کرده عجیب و قابل تامل است. استقلال نه فقط داریوش شجاعیان که هر یار آزاد دیگری را می‌تواند به ترکیبش اضافه کند و البته این حق برای سایر تیم‌ها نیز محفوظ است. البته روز گذشته سازمان لیگ از فیفا بابت حضور شجاعیان در استقلال، درخواست تعیین‌وضعیت کرد. هیئت رئیسه سازمان لیگ با ارسال نامه‌ای به فیفا درخواست کرد تا درخصوص وضعیت داریوش شجاعیان تعیین‌تکلیف شود.
نبرد موزیکال برای مشروطه!
درویش‌خان و موسیقی‌دانان مخالف استبداد، چگونه با تشکیل «ارکستر اخوت» به جنگ محمدعلی‌شاه رفتند؟
جواد نوائیان رودسری – ما معمولاً عادت داریم که در مطالعات تاریخی، بازیگران اصلی را سیاستمدارانی بدانیم که در وسط معرکه به چشم می‌آیند و عموماً وابسته به خاندان‌های اشرافی یا متمول هستند، در حالی که بررسی نقش اصناف مختلف در بروز یک واقعه اجتماعی، تصویری را که از آن رویداد در ذهن داریم، به واقعیت نزدیک‌تر می‌کند. اهالی موسیقی یکی از گروه‌هایی هستند که به ویژه در وقایع مهمی مانند انقلاب مشروطیت، به نقش‌آفرینی پرداختند و با کارها و فعالیت‌هایشان باعث حضور بیشتر مردم در معرکه مبارزه با استبداد شدند؛ با این حال، این نقش‌آفرینی، چندان که باید و شاید، مورد توجه قرار نگرفته و حق آن ادا نشده است. در نوشتار امروز قصد داریم به بخشی از این حضور اشاره کنیم؛ حضوری که در به فرجام رسیدن انقلاب مشروطه، تأثیری به‌سزا داشت و در برانگیختن جامعه برای استبدادزدایی، نقشی محوری ایفا کرد.
سه‌تارنوازی از دارالفنون
نام درویش‌خان در میان اهالی موسیقی و حتی علاقه‌مندان به این هنر، نامی آشنا و قابل‌احترام است؛ هنرمندی که در سال 1251 خورشیدی در خانواده‌ای هنردوست به دنیا آمد و با توجه به علاقه فراوانش به موسیقی، با حمایت پدر، راهی دارالفنون شد و در این مدرسه، به فراگیری فن موسیقی پرداخت. غلامحسین درویش یا همان درویش‌خان، مدت‌ها نزد آقاحسینقلی و برادر وی، میرزاعبدا... فراهانی به فراگیری نوازندگی تار و سه‌تار پرداخت و در این زمینه، سرآمد روزگار خود شد. اما این شهرت، برایش دردسرساز بود و شعاع‌السلطنه، فرزند مظفرالدین‌شاه، وی را وادار کرد که مدتی، همچون نوازنده خصوصی، برای او در عمارتش بنوازد و به اسارتی رنج‌آور تن در دهد. این وضعیت برای درویش‌خان تا انقلاب مشروطیت ادامه داشت.
نواختن برای مردم
با فرارسیدن فصل مشروطیت، درویش‌خان نیز از اواخر سال 1284 خورشیدی، همسو با هنرمندانی مانند عارف قزوینی، به حمایت از آزادی‌خواهی پرداخت. در آن زمان، اجرای موسیقی به صورت ارکستر، تنها در مجامع اشراف و درباریان امکان‌پذیر بود. درویش‌خان به همراه عارف و تنی چند از موسیقی‌دانان مخالف استبداد، دست به ابتکاری بسیار جالب زد؛ ابتکاری که باعث شد موسیقی در انقلاب مشروطه، رنگ و صورت خاصی پیدا کند. آن‌ها که پیش از پیروزی انقلاب، با ساختن تصنیف‌ها و اجرای آن‌ها در مکان‌های عمومی، مانند قهوه‌خانه‌ها، طرفداران زیادی پیدا کرده‌بودند، پس از پیروزی انقلاب مشروطه و هنگام به تخت نشستن محمدعلی‌شاه، کار خود را در قالب «ارکستر اخوت»، دنبال کردند. این ارکستر را باید نخستین تلاش برای اجرای عمومی موسیقی در تاریخ ایران بدانیم.ارکستر اخوت، در آغاز کار با رویکرد ناصواب محمدعلی‌شاه در جریان برنامه تاج‌گذاری وی مواجه شد. شاه قاجار که از ابتدا، چندان با مشروطیت هم‌آواز نبود، نمایندگان مجلس را به مراسم دعوت نکرد و این اقدام، باعث شد که مردم به وی، سوءظن پیداکنند. درویش‌خان در همین ایام، به طرفداری از مشروطیت، اجراهای مفصلی را در تهران و به طور ویژه، در باغ «بهجت‌آباد»، جایی حوالی خیابان «ولی‌عصر(عج)» فعلی، ترتیب داد؛ اجراهایی عمومی که با برنامه شب میلاد امام علی(ع) آغاز شد و با تصنیف علی‌اکبرخان شیدا به مناسبت بعثت پیامبر اسلام(ص) به اوج خود رسید و اقبال عمومی را به هنر موسیقی در پی داشت؛ مضامین تصانیف، به غیر از موضوع اصلی که شامل مناسبت‌های ملی و مذهبی می‌شد، رویکردی تند و تیز درباره شاه قاجار و رفتار مستبدانه‌اش داشت. ارکستر اخوت، با رهبری درویش‌خان و نقش‌آفرینی هنرمندانی مانند عارف قزوینی، جمعیتی حدود 30 نفر از نوازندگان چیره‌دست را گرد هم جمع کرده‌بود. برای نخستین‌بار در تاریخ ایران، موسیقی از یک هنر لوکس و اعیان‌پسند، به هنری مردمی و هم‌صدا با خواست جامعه تبدیل شد و این، برای اهالی موسیقی که تا پیش از آن، در قید ستم شاهزاده‌های دمدمی مزاج قاجار و اشراف پرافاده بودند، بسیار لذت‌بخش به نظر می‌رسید. درویش‌خان در تهران، مدرسه موسیقی دایر کرد و به کار پرورش استعدادهای جدید پرداخت.
سردادن نغمه آزادی پس از استبداد صغیر
با آغاز استبداد صغیر، درویش‌خان نیز ناچار شد از پایتخت بگریزد. بسیاری از دوستان آزادی‌خواه وی، گرفتار بند و زنجیر شدند و برخی از آن‌ها را در باغشاه، به فجیع‌ترین شکل ممکن به قتل رساندند؛ اما تصانیف و آهنگ موسیقی ارکستر اخوت، از ذهن مردم قابل زدودن نبود. در سال 1288 خورشیدی، دو سه ماه بعد از فتح تهران و پایان دوره موسوم به استبداد صغیر، ارکستر اخوت دوباره جان گرفت و با همراهی هنرمندانی مانند حسین طاهرزاده، باقرخان رامشگر، اقبال آذر و عبدا... دوامی، به اجرای برنامه در شهرهای مختلف ایران پرداخت؛ احتمالاً یکی از مشهورترین نغمه‌هایی که توسط گروه، در این دوره اجرا می‌شد، «از خون جوانان وطن لاله دمیده»، سروده و ساخته عارف قزوینی در دستگاه شور بود. درویش‌خان و ارکستر معروفش، این‌بار پا را فراتر از خواسته‌های سیاسی گذاشتند و به فعالیت‌های اجتماعی رو آوردند؛ کنسرت برای ایجاد مدرسه فرهنگ، کنسرت به نفع حریق‌زدگان آمل، کنسرت برای ایتام بی‌بضاعت مدارس ملی، کنسرت برای بازسازی خرابی‌های آتش‌سوزی بازار و کنسرت برای غارت‌شدگان ارومیه، از جمله برنامه‌هایی بود که گروه در راستای فعالیت‌های عام‌المنفعه اجرا کرد. کار ارکستر اخوت، اوایل دهه 1300 خورشیدی، به دلیل پراکنده‌شدن اعضایش، متوقف شد و درویش‌خان، چند سال بعد، در دوم آذرماه 1305، بر اثر سانحه رانندگی، در 54 سالگی درگذشت؛ او نخستین قربانی تصادف در ایران بود.
سایر اخبار این روزنامه
معاون وزیر بهداشت: خراسان رضوی به سمت شرایط بحرانی کرونا می رود
پشتکار «رونالدو» یا استعداد «مسـی»؟!
تغییر سبد سهام بر اساس 5 متغیر کلیدی
هشدار دادستانی به مالکان ساختمان های ناایمن مشهد
فرار ملخ های مهاجم
سناریوی انتحار آمریکایی
زیر درخت «مال استریت» !
قلدری یانکی برای مسافران بی دفاع
معمای موزه دورهمی، نبرد موزیکال برای مشروطه و شجاعیان پشت خط !
جزئیات جدید از وام اجاره مسکن
خیز ایران برای آب شیرین
غوغای عروس پشیمان!
چهارمین قهرمانی سرخ
