تاریخ؛ چراغی روشن در تاریکی


منصوره اتحادیه
 استاد تاریخ
تاریخ و نوشتن از تاریخ همیشه مورد علاقه نشریه‌های عمومی و تخصصی بوده و مخاطبان بسیاری دارد؛ اخیراً روزنامه ایران با انتشار صفحه‌ای به‌نام «ایران قرن» سعی می‌کند با مرور حوادث و تحولات صد سال گذشته به علاقه مخاطبان روزنامه پاسخ دهد. خواندن تاریخ و اطلاع داشتن از تاریخ برای عموم مردم مفید و ارزشمند است؛ همه باید تاریخ کشور خود را بخوانند؛ تاریخ کشورهای منطقه و همسایه و تاریخ جهان را بشناسند. شناخت تاریخ، قضاوت فرد را کامل می‌کند و هیچ اتفاقی در خلأ نمی‌افتد؛ حتماً همزمان با تحولات تاریخ ما، دنیا هم در حال تحول است همه تحولات به‌گونه‌‌ای به هم گره خورده‌اند. برای شناخت واقعیت و شناختن ابعاد موضوع و تأثیر این تحولات باید با تاریخ آشنا بود تا نگاه و چشم‌انداز پیدا کرد.اگرچه روزنامه‌هایی همچون ایران علاقه وافری به تاریخ دارند و تلاش می‌کنند تا به عمومی‌سازی تاریخ برای مردم بپردازند اما نباید فراموش کنیم که نقش روزنامه‌ها تدریس تاریخ نیست؛ تدریس و آموزش تاریخ کار استاد تاریخ است. باید متخصص‌ها درباره تاریخ در روزنامه‌ها و مجله‌ها بنویسند؛ اما اگر روزنامه‌نگاری علاقه‌مند به نوشتن تاریخ است باید به جریان‌های روز بستگی نداشته باشد. تاریخ باید در آزادی نوشته شود. البته به حقیقت محض هیچ‌کس دسترسی ندارد و هرکسی تفسیر و تحلیل خود را دارد؛


ولی روزنامه و روزنامه‌نگار حوزه تاریخ باید سعی کند بدون غرض‌ورزی، حقیقت را منتشر کند تا دید خواننده را وسیع کند و خواننده‌های خود را مطلع کند. انتشار صفحه «ایران قرن» در روزنامه ایران براساس حوادث سال‌ها هم در این قالب ارزیابی می‌شود. این صفحه‌ یا صفحات مشابه می‌تواند مردم را با تاریخ کشور خود آشتی دهد. روزنامه باید به سلیقه همه مخاطبان خود توجه کند؛ از تاریخ تا سیاست؛ ورزش، فرهنگ و هنر. کسی که تاریخ نداند مثل کسی است که خاطره‌ای از بچگی خود ندارد؛ تاریخ چراغی روشن برای طی مسیر است و با شناخت تاریخ، فرد می‌تواند مسیر خود را درست انتخاب کند ولی شرط کلی این مسأله داشتن تخصص، مطالعه و شناخت عمیق تاریخ، بی‌غرض بودن و بدون وابستگی جناحی نوشتن است. باید خاطره‌گویی را ازعلم تاریخ جدا کرد و آموزش تاریخ کار متخصص این حوزه است. در نوشتن گزارش‌های تاریخی باید به چندین منبع رجوع شود؛ تاریخ را باید در مجموعه یک روند دید؛ باید روزنامه‌نگار تاریخی اهل تحقیق باشد و بداند حقیقت نزد یک نفر نیست، حتی اگر آن یک نفر فرد مجربی باشد. تاریخی که نوشته می‌شود نوعی تحلیل و تفسیر است؛ باید همه عوامل تأثیرگذار در یک اتفاق چه مثبت و چه منفی را در نظر گرفت. اما در کنار اینها خبر امروز و واقعه امروز تاریخ فرداست.  آن‌چیزی که امروز روزنامه‌نگار آن را روایت می‌کند، سند فردای تاریخ است؛ باید روزنامه‌نگاران در روایت یک خبر همه ابعاد موضوع را در نظر بگیرند و روایتی ناب و کامل از وقایع ارائه دهند. کار مورخان و روزنامه‌نگاران در ارتباط با هم تعریف می‌شود و باید هر دو نسبت به کار خود احساس مسئولیت کنند و به‌کار خود متعهد باشند. نوشتن از تاریخ و نوشتن برای تاریخ کاری ارزشمند است و مسئولیت سنگینی که باید آن را شناخت.