روزنامه ایران
1399/05/26
باخت
گروه سیاسی/ بامداد شنبه به وقت ایران نشست شورای امنیت سازمان ملل بار دیگر به محل شکست سنگین امریکا تبدیل شد و قطعنامه واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مورد موافقت کشورهای عضو شورای امنیت قرار نگرفت. شکستی که ابعاد و پیام‌هایی فراتر از ناکامی امریکا در تصویب یک قطعنامه داشت و نشان داد کشورهایی که زمانی بر سر انزوای ایران ائتلاف کرده بودند، تکلیف تصمیم ضد ایرانی امریکا را بدون اما و اگر یکسره کردند و مانع از فروپاشی توافق هسته‌ای شدند. شاید کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد که قطعنامه پیشنهادی امریکا با ۱۱ رأی ممتنع، ۲ رأی موافق و ۲ رأی مخالف به تصویب نرسد و تنها امریکا و «جمهوری دومینیکن» باشند که به این قطعنامه رأی مثبت دهند.15 عضو شورای امنیت که در جلسه رأی‌گیری جمعه حضور داشتند عبارتند از امریکا، انگلیس، فرانسه، چین و روسیه به عنوان اعضای دائمی که امریکا رأی موافق و روسیه و چین رأی مخالف دادند. انگلیس و فرانسه هم رأی ممتنع دادند. اعضای غیر دائم شورای امنیت هم شامل آلمان، بلژیک، آفریقای جنوبی، جمهوری دومینیکن، استونی، اندونزی، نیجر، تونس، ویتنام، سنت وینسنت و گرنادین‌ها است که از این میان دومینیکن رأی مثبت و بقیه رأی ممتنع دادند.
اگرچه پاسخ قاطع اعضای شورای امنیت مبنی بر نپذیرفتن قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و در مقابل تهدید امریکا به اتخاذ تدابیر تنبیهی بیشتر، نظیر رجوع به مکانیسم ماشه آینده همچنان آینده‌ای پرفراز و فرود برای اجرای برجام را به تصویر می‌کشد اما ناگفته پیدا است که شکست اخیر امریکا در شورای امنیت خواه ناخواه صف‌بندی پیدا و پنهان علیه ایران در این شورا را از معنا تهی و در تحقق اهداف غایی‌اش ناکام خواهد کرد.
شورای امنیت در سال‌های اخیر با تأسی به رویکرد منفی خود نسبت به ایران و در حالی که دیگر موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران بهانه‌ای برای تشکیل جلسه علیه آن نبود، پیرامون فعالیت‌های موشکی ایران موضعگیری و چندین نشست
بی نتیجه هم برگزار کرده بود. چه نشست‌های اسفند سال 94، آذر 97، آذر 98 و 25 مرداد 99 از جمله نشست‌های فوق‌العاده‌ای بود که مشخصاً با هدف بررسی موضوع برنامه‌های موشکی ایران برگزار شد و موضعگیری‌ها پیرامون آن تحت تأثیر دست برتر ایران در تفسیر حقوقی برجام درباره روند فعالیت‌های موشکی‌اش بی نتیجه ماند. در این میان نباید جلسه 4 مهرماه 97 را از قلم انداخت که در آن دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا مستقیماً رهبری نشست را برعهده گرفت و حمله او به برجام و ایران نیز با اقبالی از سوی سایر کشورهای عضو شورا رو به رو نشد.
اعضای شورای امنیت در حالی روز جمعه امریکا را با بی سابقه‌ترین موضعگیری درباره ایران نواختند که دست‌کم گمان نمی‌رفت انگلیس که بیش از سایر کشورهای اروپایی به امریکا نزدیک بود، این چنین برحفظ توافق هسته‌ای پافشاری داشته باشد. چه اگر رأی مثبت شرکای اروپایی برجام بر پای قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران می‌نشست حتی اگر این قطعنامه با وتوی روسیه و چین هم راه به جایی نمی‌برد، شراکت اروپا در برجام از معنای خود تهی می‌شد و آینده‌ای برای این توافق قابل تصور نبود. با این حال همه اعضای دائم شورای امنیت با عدم موافقت با طرح ضد ایرانی امریکا کوشیدند در زمین امریکا بازی نکنند تا به گفته حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران برجام نیمه جان بتواند امریکا را شکست دهد.
شکست قابل انتظار
یکی از مهم‌ترین ابتکار عمل‌های قطعنامه 2231 که در تأیید توافق هسته‌ای به تصویب شورای امنیت رسید، تعیین موعد مشخصی برای لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران بود. شورای امنیت ذیل تلاش دیپلماتیک ایران برخی محدودیتهای موجود در قطعنامه‌های پیشین را در قالب بند 5 پیوست دوم قطعنامه ۲۲۳۱ گنجاند و با ایجاد اصلاحاتی در این محدودیت‌ها، تغییرات مهمی در این مورد ایجاد کرد. مطابق این بند قرار شد که 5 سال از تاریخ دستیابی به برجام محدودیتهای تسلیحاتی علیه ایران لغو شود. قابل انتظار بود که با نزدیک شدن به تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهرماه ۱۳۹۹) یعنی روز لغو این تحریم‌ها امریکا تلاش‌های سازماندهی شده خود را برای ممانعت از این رویداد آغاز کند. نخست مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا اعلام کرد که دولت امریکا در حال تدوین استدلالی حقوقی جهت بازگشت این کشور به برجام است تا از این طریق فشارهای خود را بر شورای امنیت برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران افزایش دهد. بازگشتی که از منظر امریکا به معنای آن بود که این کشور خود را همچنان عضوی از اعضای برجام تلقی می‌کند و می‌کوشد از حقوق مندرج در این سند برای اقدام علیه ایران استفاده کند.
این تفسیر مورد اعتنای اغلب کشورها و صاحبنظران سیاسی و حقوقی قرار نگرفت تا مقام‌های امریکا سناریوی تصویب قطعنامه جدیدی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را کلید بزنند. این در حالی بود که اروپایی‌ها اگرچه مدعی شدند که در نگرانی‌های امریکا نسبت به برنامه موشک بالستیک ایران و نقش منطقه‌ای ایران احساس شراکت می‌کنند، اما در عین حال واشنگتن را به دلیل تضعیف توافق هسته‌ای که از حمایت گسترده بین‌المللی برخوردار بود، مقصر دانستند. موضعی که نشان می‌داد آنها همراهی چندانی با قطعنامه پیشنهادی امریکا در سازمان ملل نخواهند داشت. چه آنها با آگاهی از عواقب امنیتی فروپاشی توافق هسته‌ای به این نقطه اطمینان رسیده بودند که نابودی برجام می‌تواند به تغییراتی جدی در راهبرد امنیتی ایران از جمله تصمیم به خروج از «ان پی تی» بینجامد و خود به بحران بزرگی برای اروپا تبدیل شود. این در حالی بود که دو کشور دیگر برجام یعنی روسیه و چین مواضعی را که اروپایی‌ها در مخالفت با امریکا تلویحاً بر زبان می‌آوردند، علنی اعلام کردند. نامه صریح «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه و «وانگ یی»، وزیر خارجه چین به رئیس شورای امنیت مبنی بر اینکه تلاش امریکا برای تصویب قطعنامه تحریم تسلیحاتی امریکا علیه ایران محکوم به شکست است، نشان داد که تنها مشکل بزرگ امریکا، اروپا نیست و احتمال می‌رفت به هنگام ضرورت، مسکو و پکن قطعنامه پیشنهادی امریکا را وتو کنند. هرچند امریکا در نشست روز جمعه تلاش خود پیرامون تصویب قطعنامه جدید تحریم تسلیحاتی ایران را شکست خورده دید و عملاً به عضو منزوی این شورا تبدیل شد اما نماینده این کشور بار دیگر اعلام کرد که امریکا حق دارد از مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران بهره ببرد.
این در حالی است که شرکای برجام از جمله اتحادیه اروپا پیشتر بر مشروعیت و مقبولیت ادعایی واشنگتن برای استفاده از این مکانیسم به دلیل خروج یکجانبه آن از این توافق دست رد زده است. چه امریکا که در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شکست خورده متعاقباً موفقیتی در جلب همراهی اعضای شورای امنیت برای استفاده از مکانیزم ماشه هم نخواهد داشت و روسیه، چین و ایران نیز بر این موضوع تصریح کرده‌اند.
امریکا: باختیم اما هنوز تمام نشده است
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا از اقدام شورای امنیت به عدم تمدید تحریم تسلیحاتی ایران انتقاد کرد و گفت: «شورای امنیت سازمان ملل متحد وظیفه حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را برعهده دارد. این شورا امروز نتوانست مجموعه مأموریت‌های اساسی خود را محقق کند.» «رابرت اوبرایان» مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری امریکا هم امتناع فرانسه، آلمان و بریتانیا را از حمایت از رأی امریکا در شورای امنیت ناامیدکننده خواند و گفت: «ما امروز باختیم اما هنوز تمام نشده است.» «کلی کرافت» نماینده امریکا در سازمان ملل هم گفت که «دولت این کشور در روزهای آینده تلاش خواهد کرد با استفاده از مکانیسم ماشه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را احیا کند.»
فرانسه: همچنان به برجام متعهدیم
هیأت فرانسه در سازمان ملل، پس از صدور رأی ممتنع برای تصویب قطعنامه ضد ایرانی امریکا درباره تحریم تسلیحاتی ایران در بیانیه‌ای بر پایبندی فرانسه نسبت به توافق هسته‌ای تأکید کرد و نوشت: «فرانسه بر تعهدش نسبت به حفظ برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که پشتیبان قانونی این توافق بود، دوباره تأکید می‌کند.»
انگلیس: با بازگشت خودکار تحریم‌ها مخالفیم
انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کرد، به پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که از سوی امریکا پیشنهاد شده بود، رأی ممتنع داد؛ زیرا مشخص بود که این پیش‌نویس حمایت شورا را به خود جلب نخواهد کرد. انگلیس در این بیانیه افزوده است: «ما با تلاش برای بازگشت خودکار تحریم‌ها از طریق مکانیسم ماشه که با تلاش‌های فعلی‌مان برای حفظ برجام ناسازگار است، مخالفیم.»
آلمان:به تلاش خود برای حفظ برجام ادامه می‌دهیم
آلمان در بیانیه‌ای تأکید کرد که به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که برای تأیید برجام صادر شده متعهد است. این کشور اعلام کرد:«ما به همراه فرانسه و انگلیس، به رغم چالش‌های ایجاد شده توسط خروج امریکا از برجام در مه۲۰۱۸ و عدم پایبندی سیستماتیک ایران به تعهدات کلیدی‌اش از جولای ۲۰۱۹، سرسختانه برای حفظ برجام تلاش کرده‌ایم و به تلاش‌هایمان در این زمینه ادامه خواهیم داد.»
چین: زورگویی شکست خواهد خورد
ژانگ جون، نماینده چین در سازمان ملل هم ناکامی امریکا در تصویب قطعنامه را نشانه آن دانست که «یکجانبه‌گرایی از هیچ حمایتی برخوردار نیست و زورگویی شکست خواهد خورد.» چین ضمن حمایت مجدد از برجام، تأکید کرده از آنجا که امریکا از آن خارج شده، دیگر عضو برجام نیست و نمی‌تواند خواهان برگشتن تحریم‌ها و اجرای مکانیسم ماشه شود.
روسیه: امریکا از نتیجه نشست باخبر بود
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین هم اقدام امریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را اقدامی بی پایه و اساس تلقی کرد و افزود: «امریکا به طور کلی از نتیجه باخبر بود اما تصمیم گرفت که قطعنامه‌اش را اعمال کند. رویکرد ایدئولوژیک می‌تواند یک کشور را در وضعیت ناخوشایندی قرار دهد.» همچنین واسیلی نبنزیا، نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل خواستار جلوگیری از شدت یافتن تقابل بر سر مسائل ایران شد.
ایران: رأی شورای امنیت نشان دهنده انزوای امریکا بود
مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل در سخنانی پس از رأی مخالف شورای امنیت به پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی امریکا، گفت: «رأی امروز نه تنها پروژه امریکا را در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با شکست مواجه کرد، بلکه نشان داد همراهی جامعه بین‌الملل با سوء‌استفاده از قطعنامه ۲۲۳۱ که می‌خواهد در چارچوب آن از مکانیسم ماشه استفاده کند، چقدر مقبولیت دارد. این رأی خود نشان‌دهنده انزوای امریکا در استفاده از این مکانیسم بود.» سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم دیپلماسی فعال در کنار استحکام حقوقی برجام را دلیل شکست امریکا در شورای امنیت دانست.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
سالروز ورود آزادگان به کشور گرامی باد
راحت گریه می‌کرد و راحت می‌خندید
این بایرن بود یا ژنرال فرانکو؟
انتصاب سرپرست وزارت صنعت معدن و تجارت
امسال فقط پرچم‌‌ها افراشته می‌‌شوند
مصایب تنهایی در جدال با ویروس هزار چهره
قاب قرن
تاریخ؛ چراغی روشن در تاریکی
سلام ایران
مقدمه شکست «اسنپ بک»
آزادگان دلدادگانی سرشار از صبر و معرفت
با اتحاد به مقابله با رژیم صهیونیستی برویم
باخت
شکست تاریخی امریکا ماندگار شد
