روزنامه ابتکار
1399/05/27
با وجود ویروس کووید 19 چه آینده‌ای در انتظار موسیقی کشور است؟ اشک موسیقی با ساز کرونا
گروه فرهنگ و هنر – نزدیک به 6 ماه از شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد و تقریبا همین مدت است که فعالیت‌های هنری با مشکلات متعددی روبه‌رو شده‌اند. گرچه اهالی سینما و تئاتر کج دار و مریز این مدت را سر کرده‌اند اما هنرمندان عرصه موسیقی عملا هیچ فعالیت درآمدزایی نداشته‌اند و حالا در آستانه تعطیلی 2 ماهه فعالیت‌های موسیقی به دلیل فرارسیدن ایام محرم و صفر هستیم. اما آیا مدیران و دست‌اندرکاران از این فرصت برای برنامه‌ریزی بهتر استفاده خواهند کرد؟کرونا از اسفند تا امروز با ما دست به یقه شده و گویا قصد هم ندارد فعلا ترکمان کند. این ویروس با ورود به زندگی انسان‌ها خیلی چیزها را تغییر و در حقیقت ما را از زندگی حقیقی به سمت زندگی مجازی هُل داده است. دیگر چه بخواهیم و چه نخواهیم نمی‌توانیم مانند گذشته در جامعه حاضر شویم و از یک ارتباط و یا تفریح حقیقی و بی‌دردسر بهره ببریم. این ویروس هیچ کس و هیچ حوزه کاری را بی‌نصیب نگذاشته و هر بار سردرگمی‌هایی را ایجاد کرده است. با شیوع اولیه کرونا در ایران، به دلیل دلهره و نگرانی‌هایی که به سبب ناشناخته و پرخطر بودن این ویروس وجود داشت، تنها چند روز بعد از فراگیر شدن خبرهای شیوع آن در کشور، کلیه فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری، لغو و به بعد موکول شدند؛ البته در آن زمان این امید وجود داشت که بعد از مدتی نه چندان طولانی، راه حلی پیدا و این ممنوعیت ها هم برداشته شود، ولی با جدی‌تر شدن ماجرا، مشخص شد که باید راهکارهایی دیگر اندیشیده شود.
هنرمندان موسیقی هم مانند دیگر اقشار جامعه با شرایط جدیدشان همراه شدند و هر کدام واکنش های متفاوتی را در این مدت از خود به نمایش گذاشتند. در ابتدا که وضعیت روانی جامعه مختل و ترس و نگرانیها غالب شده بود، هنرمندان بسیاری به اجرای موسیقی در خانه‌ها و پشت بام‌ها روی آوردند و لحظاتی با نواختن یک ساز و یا خواندن یک قطعه، سعی کردند انرژی بهتری از فضای موجود به مخاطبان‌شان منتقل کنند.
در همین راستا در بدو امر، برگزاری کنسرت‌های آنلاین در قالب پویش‌های مختلف یا خودجوش، شکلی ساده به خود گرفت؛ به گونه‌ای که هنرمند در منزل خود و با استفاده از لایو موبایلش یک اجرا برای طرفداران برگزار می‌کرد که هرکدام از ما نمونه‌های متفاوتی از این اتفاق را در فضای مجازی دیده‌ایم.
این جریان رفته رفته فضای متفاوتی به خود گرفت و تقریبا از آن حالت ساده که هنرمند در خانه‌اش می‌نشست و با ساده ترین تجهیزات، اجرایی را ضبط و پخش می‌کرد، خارج شد.
در ادامه هم در بستر اجرای فرم آنلاین موسیقی، وجه دیگری میسر شد که امکان جولان اسپانسر برندینگ‌ها و بنگاه‌های تجاری را فراهم می کرد و در حقیقت با نگاه ابزاری به هنر، منافع اقشار خاصی را فراهم می‌ساخت تا هنری که می‌تواند به تقویت همبستگی اجتماعی تبدیل شود را آلوده به مناسبات تجاری هم کند؛ اجرای موسیقی آنلاین در شب اعیاد فطر که توسط یک گروه حرفه‌ای و به واسطه اسپانسر شدن یکی از شرکت‌های بزرگ تجاری از آن صورت گرفت، نمونه بارز این اتفاق است.
البته در این میان نهادهایی مانند وزارت ارشاد یا شهرداری هم بودند که تلاش کردند با برگزاری رایگان این کنسرت‌ها و پرداخت دستمزد به هنرمندان به گونه‌ای تعداد بیشتری از افراد جامعه را از فضای موسیقی بهره‌مند کنند.
هنرمندان گوناگونی کنسرت اجرا کردند اما در شرایطی که کلیه هنرمندان اجراهای آنلاین خود را بدون دریافت هزینه برگزار می‌کردند، خبرهایی از خرید بلیط برای تماشای کنسرت آنلاین همایون شجریان منتشر شد. قرار بود که این اجرا چهارم خرداد از طریق تلویزیون تعاملی ایرانسل پخش شود ولی این اتفاق به همین سادگی ها هم صورت نگرفت؛ چراکه عده زیادی از کاربرانی که اقدام به تهیه بلیط کرده بودند، موفق به تماشای اجرا نشدند و فردای آن روز خیل عظیمی از مردم در فضای مجازی به نقد از این اتفاق پرداختند. در نهایت هم ایرانسل اعلام کرد که حق اشتراک کسانی که موفق به تماشای اجرا نشده‌اند، به آنها بازگردانده خواهد شد.
قرار بود که کنسرت‌های حضوری از عیدسعید فطر، از سر گرفته شود ولی این تاریخ به یکم تیر موکول شد. محمدالهیاری، مدیرکل دفتر موسیقی، آن زمان گفته بود «توافق شده سالن‌ها برای اجاره بهای خود نسبت به سال گذشته تا ۵۰ درصد تخفیف قائل شوند و هیچ‌گونه افزایش قیمت بلیط نداشته باشند تا مردم در شرایطی که هم بیماری کرونا هست و هم در مضیقه اقتصادی هستند، برای حضور در کنسرت انگیزه داشته باشند.»
اینگونه بود که پس از فراخوان بنیاد رودکی به گروه‌های هنری برای از سرگیری کنسرت‌ها، نام چهار خواننده ـ فرزاد فرزین، امید حاجیلی، مهدی احمدوند و محسن ابراهیم‌زاده ـ وارد سایت بلیط فروشی شد و قیمت بلیط هر اجرا هم از ۷۰ هزار تومان آغاز و تا سقف ۲۶۵ هزار تومان ادامه داشت!
با این حال در حالی که تا اواسط ظهر ۹ تیر ماه امکان خرید بلیط دو کنسرت فرزاد فرزین و امید حاجیلی وجود داشت، کنسرت فرزاد فرزین به طور کلی از صفحه سایت بلیط فروشی برداشته شد و اجرای حاجیلی نیز به لیست رویدادهای «به زودی» پیوست.
در همین راستا محمد الهیاری توضیح داد که «قرار بود از تیر ماه تا پایان مرداد که به ماه‌های محرم و صفر می‌رسیم، اجراهای صحنه‌ای آغاز شود. اولین اجراهایی که بلیط فروشی آنها آغاز شد، قیمت بلیط‌ها اندکی بیش از قیمت‌های سال گذشته و خارج از توافقی بود که با شرکت‌ها و سالن‌ها داشته‌اند؛ به همین دلیل مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار دیداری و شنیداری به موضوع ورود کرد و با شرکت‌ها برای عمل به تعهد اخلاقی که داده بودند، صحبت کرد. در نتیجه تا پایان مرداد قیمت بلیط‌ها نسبت به سال گذشته افزایش نخواهد داشت؛ البته هزینه‌های تمام شده برای شرکت‌های برگزار کننده با توجه به اینکه در سال جاری شاهد افزایش قیمت در همه حوزه‌ها هستیم، افزایش پیدا کرده است؛ البته قیمت‌گذاری در اختیار تولیدکننده کالا یا خدمات است. اگر قرار باشد شرکت‌های برگزار کننده اجراهای صحنه‌ای افزایش سنواتی را داشته باشند به بعد از محرم صفر موکول میشود.»
حالا الهیاری می‌گوید شاید تنها راهکار همان کنسرت آنلاین باشد. الهیاری به تازگی درباره شرایط برگزاری کنسرت‌های آنلاین گفته است: از تیرماه با کاهش محدودیت‌ها از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا، آغاز فعالیت‌های جمعی با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی از سوی ستاد مبارزه با کرونا مجاز اعلام شده بود. بر همین اساس دفتر موسیقی هم شرایط را به سالن‌ها و شرکت‌های موسیقی ابلاغ کرد و دست کم ۲۰ مجوز اجرایی به تقاضای سالن‌ها و شرکت‌ها ـ بیشتر برای اجراهای پاپ در تهران ـ در تیر و مرداد از سوی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شد. ولی با فرا رسیدن تیر و آغاز موج دیگری از کرونا و ایجاد محدودیت‌های هفتگی برای فعالیت‌های جمعی از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا، شرکت‌های برگزار کننده کنسرت‌ها این نگرانی را داشتند که سالن‌ها با وجود تبلیغات گسترده شهری، تا ظرفیت ۵۰ درصد نیز پر نشود و از لحاظ اقتصادی ضرر کنند.
مدیر کل دفتر موسیقی ادامه داد: در همین راستا نامه‌هایی مبنی بر کنسلی اجراهای صحنه‌ای به دفتر موسیقی واصل شد. اما اجراهای آنلاین همانطور که از اسفند آغاز شده بود، ادامه پیدا کرد؛ البته عمده اجراهای آنلاین در حوزه موسیقی پاپ بود و این تقاضا وجود داشت که چرا در حوزه موسیقی ردیف دستگاهی اجراهای کمتری برگزار میشود؛ به همین دلیل دفتر موسیقی و بنیاد رودکی پیشقدم شدند و پنج اجرا در این حوزه موسیقی برگزار شد که با استقبال عمومی رو به رو شد. همچنین قرار است چهار شب اجرای موسیقی نواحی به صورت آنلاین داشته باشیم. اگر ستاد ملی کرونا بعد از ماه‌های محرم و صفر شرایط کشور را آلوده به ویروس کرونا بداند و اجازه فعالیت‌های تجمیعی ندهد، اجراهای آنلاین تنها راه خواهد بود و البته امکان برگزاری کنسرت‌های آنلاین در نیمه دوم سال در حوزه‌های مختلف موسیقی بالا است.
گرچه گفته میشود برگزاری کنسرت آنلاین تنها راهکار است، اما این راهکار احتمالا نمی‌تواند مشکلات اهالی موسیقی را برطرف کند و صنعت موسیقی در معرض آسیبی جدی قرار دارد. حال باید دید آیا مسئولان از فرصت دو ماهه تعطیلی کنسرت‌های موسیقی برای اندیشیدن تدابیری کاربردی‌تر بهره می‌برند یا خیر؟
سایر اخبار این روزنامه
استفتاء جدید رهبر انقلاب درباره «رانت اطلاعاتی در بورس»
استفاده از اطلاعات اقتصادی که موجب تضییع حقوق دیگران شود جایز نیست
علیرضا صدقی
انشقاق در جبهه اصولگرایی؟
دست رد شورای امنیت بر سینه آمریکا؛ گام بعدی چیست؟
جدل دیپلمات‌ها بر سر «ماشه»
با وجود ویروس کووید 19 چه آینده‌ای در انتظار موسیقی کشور است؟
اشک موسیقی با ساز کرونا
راهکارهای عبور از بحران ارزی کشور چیست؟
حل بحران ارز در گرو کنترل عرضه و تقاضا
«ابتکار» حواشی پیرامون وعده گشایش اقتصادی دولت را بررسی کرد
بوی ناخوش گشایش نفتی
یک نماینده مجلس از نامه روسای قوای قضائیه و مقننه به رهبری در انتقاد از شیوه فروش نفت در بورس خبر داد
وزیر امور خارجه:
آمریکا می‌داند نمی‌تواند از «اسنپ‌بک» استفاده کند
درصورت مقاومت در پس دادن املاک اسامی اعلام میشود
خط و نشان شورا برای متصرفان املاک «بهشت»
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس:
حل مشکل بیکاری و ایجاد اشتغال مطالبه جدی مردم از مجلس یازدهم است
پیشنهاد سرلشکر باقری برای امارات
دمشق در واکنش به توافق امارات و اسرائیل
صلح با اسرائیل وضع هیچ کشوری را بهتر نمیکند
